Kazanılmış hak aylığı 3, kadro derecesi 7 olan memur yeşil pasaport alabilir mi?

Soru: 657 sayılı Kanuna tabi 7. dereceli kadroda çalışan devlet memuruyum, kazanılmış hak aylığım ve emekliliğe esas kadro derecem 3/1'i olmasına rağmen kadro derecem 7'dir. Bu durumda yeşil pasaport almam mümkün müdür?

Cevap: Devlet memurları için, kazanılmış hak aylık derecesi, kadro derecesi ve emekli keseneğine esas aylık derecesi olmak üzere üç farklı derece bulunmaktadır. Bunlar birbirine eşit olabileceği gibi aynı memur için üçü de farklı olabilir.

Kural olarak kadro derecesi ile kazanılmış hak aylık derecesinin aynı olması beklenir. Ancak 657 sayılı Kanunda sayılan bazı özel durumlar sebebiyle her iki derece farklılık gösterebilmektedir. 45. maddeye göre 5 ila 15. dereceler arasında memur kazanılmış hak aylık derecesinin üç derece üstünde bir kadroya atanabilmektedir. Buna göre kazanılmış hak aylık derecesi 8 olan bir mühendis 5. dereceye atanabilmektedir. Bir başka durum ise 68/B maddesidir. On hizmet yılını tamamlayan bir uzman kazanılmış hak aylık derecesi daha aşağıda olmasına rağmen 1. derece kadroya atanabilmektedir.

Kadro derecesinin 7, kazanılmış hak aylık derecesinin 3 olması veya benzer örneklerin sebeplerinden biri kurumların kadro birikim planlaması yapmamalarının bir sonucudur. Bu durum personelin mağduriyetine yol açmaktadır. Kurumlar gelecekteki ihtiyaçlarına göre planlama yaparak zamanında dolu kadrolarda derece değişikliği, boş kadrolarda ise sınıf unvan veya derece değişikliği teklifinde bulunmalıdır. Bir diğer sebep ise bazı unvanlar için belirli derecelerde kadro bulunmamasıdır. Örneğin memur unvanı için 1 ila 4, vhki için 1 ila 2. dereceli kadro bulunmamaktadır. Oysa bu unvanlardaki personel yükseköğrenimli olması halinde kazanılmış hak aylıkları 1. dereceye kadar yükselmektedir.

5682 sayılı Pasaport Kanunu'nun 14. maddesinin A fıkrasında yeşil pasaport olarak bilinen hususi damgalı pasaport hakkından yararlanacak kamu görevlileri sayılmıştır. Fıkra hükmüne göre, ".birinci, ikinci ve üçüncü derece kadrolarda bulunan veya bu kadrolar karşılık gösterilmek veya T.C. Emekli Sandığı ile ilgilendirilip emekli kesenekleri bu derecelerden kesilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılan Devlet memurları ve diğer kamu görevlileri,." hususi damgalı pasaport hakkından yararlanabilecektir.

Madde hükmüne göre Devlet memurlarının yeşil pasaport alabilmesi için unvanlarına bakılmaksızın kadrolarının 1, 2 veya 3. dereceli kadro olması zorunludur. Emekli keseneklerine esas alınan derecelerine göre yeşil pasaport alabilecek olanlar Devlet memurları değil, emeklilik bakımından Emekli Sandığına tabi olan veya yeni sistemde 5510 sayılı Kanunun 4/c maddesi kapsamında bulunan sözleşmeli personeldir. Bu gruba KİT'lerde 399 sayılı KHK'ye tabi olarak çalışan sözleşmeli personel örnek verilebilir.

Sonuç olarak kazanılmış hak aylık derecesi 3, kadro derecesi 7 olan bir memurun yeşil pasaport alamayacağını, kurumların kadro derecesinin daha düşük olduğu böylesi durumların oluşmaması için zamanında kadro değişikliği talebinde bulunmaları gerektiğini değerlendirmekteyiz.