Tercihli emekli aylığı hangi halde mümkün?

SORU: 5510 a tabi memurların tercih aylıkları da bu Kanunun 54. Maddesinde açıklanmıştır. Bu madde hükmüne göre de; kendi emekliliği olanların bu durumundan vazgeçerek babasından dolayı ölüm aylığı bağlanmasını sağlayacak durum bulunmamaktadır. Sadece eşinden dolayı ölüm aylığı ile anne veya babadan dolayı ölüm aylığına hak kazanılması durumunda tercih hakkı verilmiştir.

Ben 2000 sigorta başlangıcı olan ve 2014 yılında kamuya geçen, yüzde 66 raporu olan engelli kamu personeliyim.

Ünvanım bilgisayar işletmeni. Açıkçası 5510 sayılı yasa garabetinden haberim olsaydı özel banka sandığından emekli olmama 3 yıl kalmışken, 9 senelik kıdem tazminatımı yakıp, kamuya geçmezdim. Engelli olduğum için askerlikten muafım. Fakat 1992 ila 1995 yılları arasında Meslek Lisesi okudum. Lise son sınıfta stajımı Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde yaptım ve o zaman Staj Sigortası yapıldı. Tabii ki bu Staj Sigortası sigorta başlangıcı olarak sayılmıyor.

Şimdi sorum şu:

1- Engelli olduğum için emeklilik hakkımı kazanmış durumdayım. Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde yaptığım stajı da saydırarak 5434 sayılı Emekli Sandığı kanunundan emekli olabilir miyim?

2- Ayrıca, babam rahmetli 35 yıllık polis (Başkomiser) idi. 12 Nisan 2006 tarihinde, ...DHKP-C terör örgütü yandaşları ...çıkarttığı olaylar esnasında kalp krizinden vefat etti. Hoş babama birileri öyle bir kin doluydu ki hastalık sonucu ölüm raporu tutup Şehit saymadılar.Babamın emekli maaşı üvey anneme bağlandı. Üvey annem ise 2 hafta önce vefat etti.Malulen emekli olmak üzere olan arkadaşımın babası da memur emeklisi imiş, ona malul maaşı yerine babasının emekli maaşını alabileceği bilgisi verilmiş. Babası memur olan engelliler emekli olduklarında daha avantajlı diye babalarının emekli maaşını alabiliyorlar mı? Emekli dilekçesi vermem durumunda benim için böyle bir şey söz konusu mu?

Yardımlarınız için teşekkür ederim.

CEVAP: Durumunuzu değerlendirmemiz; Kısa bilgiler olarak;

8 Eylül 1999 tarihinden önce hiçbir statüde çalışması olmayan erkek memurlar 60 yaş + 25 hizmet yılına tabi olurlar. Yine 1 Ekim 2008 öncesi hiçbir şekilde memurluk, memurluktan sayılan hizmetlerde çalışmaları olmayanlar ise emeklilik, malullük durumlarında 5510 sayılı Kanuna tabi olurlar.

Staj sürelerinde malullük, yaşlılık, ölüm sigortaları, yani emeklilik yönüyle SGK primleri yatırılmadığından bu süreler emeklilikten sayılmamaktadır.

Ayrıca, vazife malullüğü durumları farklıdır, görevlerinden kaynaklı olanlar, iç güvenlik ve asayişin sağlanmasında görevli olanlar, terörle mücadele kanunu kapsamında olanlar gibi. Bu durumlar, vazife malullüğüne neden olan olayın şekline göre değişir ve bu durumlar 5510 sayılı Kanun Madde 47 hükmünde, 2330 sayılı Kanunda, 3713 sayılı Kanunda belirtilmiş durumdadır.

5510 a tabi memurların tercih aylıkları da bu Kanunun 54. Maddesinde açıklanmıştır. Bu madde hükmüne göre de; kendi emekliliği olanların bu durumundan vazgeçerek babasından dolayı ölüm aylığı bağlanmasını sağlayacak durum bulunmamaktadır. Sadece eşinden dolayı ölüm aylığı ile anne veya babadan dolayı ölüm aylığına hak kazanılması durumunda tercih hakkı verilmiştir.

5434 e tabi vefat eden baba veya annelerinden dolayı erkek çocuklara aylık bağlanabilmesi için de mutlaka başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremeyecek derecede malul olmaları ve malul olmaları ile birlikte muhtaç durumda da bulunmaları gerekli olduğu, 5434 sayılı Kanunun ilgili maddelerinde belirlenmiştir.

Bu açıklamalarımız bağlamında sorularınızı cevaben değerlendirmelerimiz;

Soru 1- Engelli olduğum için emeklilik hakkımı kazanmış durumdayım. Köy Hizmetleri İl Müdürlüğünde yaptığım stajı da saydırarak 5434 sayılı Emekli Sandığı kanunundan emekli olabilir miyim?

Cevap 1- 5434 e tabi olunabilmesi için 2008 yılı Ekim ayından önce memurluk hizmetinizin olması gerekir, staj süresini saydırmak mümkün olmaz, zira staj süresinde emekliliğe yönelik bir prim ödemesi bulunmaz, dolayısıyla staj süresinin 2008 yılı Ekim ayından önceki memurlar gibi 5434 e tabi olmanızı sağlayacak bir durum söz konusu olmaz.

Soru 2- Ayrıca, babam rahmetli 35 yıllık polis (Başkomiser) idi. 12 Nisan 2006 tarihinde, ...DHKP-C terör örgütü yandaşları ...çıkarttığı olaylar esnasında kalp krizinden vefat etti. Hoş babama birileri öyle bir kin doluydu ki hastalık sonucu ölüm raporu tutup Şehit saymadılar.Babamın emekli maaşı üvey anneme bağlandı. Üvey annem ise 2 hafta önce vefat etti.Malulen emekli olmak üzere olan arkadaşımın babası da memur emeklisi imiş, ona malul maaşı yerine babasının emekli maaşını alabileceği bilgisi verilmiş. Babası memur olan engelliler emekli olduklarında daha avantajlı diye babalarının emekli maaşını alabiliyorlar mı? Emekli dilekçesi vermem durumunda benim için böyle bir şey söz konusu mu?

Cevap 2- Babanızın vazife malullüğü durumuyla ilgili SGK ya müracaat etmenizi, olumsuz bir cevap alındığında dava açabileceğinizi, davanın sonucunun (olumlu veya olumsuz) beklenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.

İkinci bir konu olan kendi malul maaşınızdan vazgeçip babanızdan dolayı bağlanacak ölüm aylığının yüksek olmasını sağlayacak bir tercih 5510 sayılı Kanunda bulunmamaktadır. 5434 sayılı Kanunda da erkek çocukların yetim aylığı alabilmesi için mutlaka başkasının yardımı olmaksızın hayatlarını devam ettiremeyecek derecede malul olmaları ve muhtaç olmaları gerekmektedir. Sizin de belirttiğiniz durumunuza göre başkasının yardımı olmaksızın hayatınızı devam ettiremeyecek derecede malul olmadığınızı anlamaktayız ve de aylığınız olduğundan muhtaç durumda olmadığınız da açık olduğundan kendi aylığınızın kesilmesi mümkün olsa dahi, memur babanızdan dolayı 5434 sayılı Kanun kapsamında yetim aylığı alamayacağınızı değerlendirmekteyiz.