68/B'ye göre derece yükselmesinde yeni derecenin aylığı ne zaman ödenir?

Soru: 68/B maddesi gereğince 12 ocak'ta 3. derece 1. kademeye yükseltildim. Maaşların hesaplanması 9 Ocakta bittiği için 15 Ocak'daki maaşım yükselmeden önceki derecem dikkate alınarak yapıldı. Şubat 15 inde aldığım maaşı 3/1 den aldım. Ocak 15 maaşımda derece farkını almam gerektiğini düşünüyorum ancak kurum kabul etmiyor. Bu konudaki görüşünüz nedir?

Cevap: Devlet memurları diğer şartları taşımaları halinde genel olarak her yıl kademe ilerlemesi her üç yılda bir derece yükselmesi yapmaktadır. 657 sayılı Kanunun 68/B maddesi ise normal terfi sistemi yanında 1 ila 4. dereceli kadrolara atanmak için istisnai bir yükselme yöntemi getirmiştir. Buna göre lisans düzeyinde eğitime sahip memurlardan 10 hizmet yılına sahip olanlar 1. ve 2. dereceli kadrolara, 8 hizmet yılına sahip olanlar da 3. ve 4. dereceli kadrolara atanabilmektedir.

Ancak toplam memur sayısının neredeyse yarısını oluşturan Eğitim Öğretim Hizmetleri Sınıfı ile Sağlık ve Yardımcı Sağlık Hizmetleri Sınıfına dahil memurların düzenleme kapsamı dışında bulunması, ayrıca Cumhurbaşkanlığı Hükümet Sistemine geçilmesi ve bunun paralelinde üst yönetici atamalarına ilişkin yeni düzenlemelerin yürürlüğe girmesiyle 68/B maddesinin uygulama alanı daralmış, düzenleme amacından büyük ölçüde uzaklaşmıştır.

68/B hakkındaki kısa girişten sonra bu madde kapsamında yapılan atamalarda atanılan derecenin aylığına hak kazanma tarihine gelebiliriz. Madde hükmünde, "Bu bent hükümlerine göre atananlar atandıkları kadronun aylık (Ek gösterge dahil) ve diğer haklarından yararlanırlar. Bu suretle üst dereceye atananların bu kadrolarda geçirdikleri her yıl kademe ilerlemesi ve her "3" yıl derece yükselmesi sayılmak suretiyle kazanılmış hak ve emeklilik keseneğine esas aylık derecelerinin yükselmesinde gözönüne alınır. Ancak atandıkları kadro aylıkları, başka görevlere atanma halinde kazanılmış hak sayılmaz." denilmektedir.

657 sayılı Kanunun derece değişikliğinde verilecek aylığa ilişkin düzenlemeleri içeren 161. maddesinin ilk fıkrasına göre bulunduğu dereceden yukarı derecelere atanan memura;

a) 68 nci maddenin (B) bendi hükümleri saklı kalmak kaydıyla, yeni girdiği derecenin ilk kademe göstergesine,

b) Yeni girdiği derecenin ilk kademe göstergesi evvelce iktisap ettiği göstergeden düşük ise, iktisap ettiği göstergeye eşit olan kademenin göstergesine tekabül eden aylık ödenmektedir.

Derece yükselmesinde yeni derecenin aylığının ödenme tarihiyle ilgili olarak Kanunun 167. maddesinde ise, "Derece yükselmesinde veya daha aşağı derecelere atamada memur, yükseldiği veya atandığı derecenin görevine başladığı tarihi takip eden aybaşından itibaren bu derecenin 161 inci maddeye göre kazandığı kademe aylığını alır." hükmü yer almaktadır. Bu hüküm normal derece terfileriyle ilgili olup, 161. maddedeki istisna gereği 68/B maddesi kapsamındaki atamalar hakkında uygulanmamaktadır.

657 sayılı Kanundaki aylık tanımı dar bir şekilde tanımlanmakta sadece gösterge ve ek gösterge aylığını kapsamaktadır. Diğer aylık unsurlarından zam ve tazminatlarla ilgili olarak aynı Kanunun 152. maddesinde bu ödemelerde de aylığa ilişkin hükümlerin uygulanacağı, ek ödemeyle ilgili olarak da 375 sayılı KHK'nin ek 9. maddesinde bu ödemeye hak kazanılmasında ve bu ödemenin yapılmasında aylıklara ilişkin hükümlerin uygulanacağı belirtilmiştir.

Ayrıca, 160 Seri Numaralı Devlet Memurları Kanunu Genel Tebliğinin "E- Uygulamaya İlişkin Ortak Açıklamalar" bölümünün 11/c maddesinde ise, üst derece ile alt derecelere yapılan atamalarda ve görev değişikliğinde memur, atandığı göreve başladığı tarihi izleyen aybaşından itibaren atandığı derecenin aylığına hak kazandığından, yeni derece ve görevlerine ait zam ve tazminatlarının da buna göre ödenmesi, ancak 657 sayılı Kanunun 68 inci maddesinin (B) bendine göre atananların aylık ve diğer hakları atandıkları yeni kadro dereceleri üzerinden göreve başladıkları günden itibaren ödendiğinden, bu kadro dereceleri için öngörülen zam ve tazminatların da anılan Kanunun 165 inci maddesinde olduğu gibi göreve başladıkları günden itibaren ödenmesi gerektiği hükme bağlanmıştır.

Sonuç olarak, normal derece terfilerinde memura atama tarihini takip eden aybaşından itibaren yeni derecenin mali hakları ödenecektir. 68/B maddesi kapsamında yapılan derece terflerinde ise yeni kadro derecesi esas alınarak göreve başladıkları tarihten (tebellüğ tarihini izleyen günden) itibaren bu dereceye ilişkin aylık ve diğer haklar ödenecek olup, bu bağlamda ayın 15'inden önce yapılan atamalarda oluşan farkın hesaplanarak memura ödenmesi gerektiğini değerlendirmekteyiz.