İşçi iken tavandan yatan primler, memur olunca emekli aylığını artırır mı?

SORU: 1990 yılında kamuda kadrolu işçi olarak 1997 yılına kadar çalıştım. 1997 yılında kendim istifa ettim, kıdem tazminatımı almadan. 1997 yılında memur oldum halen çalışıyorum, emekli olmak istiyorum. Sormak istediğim şu; su anda kurumumuzda emekli olan işçi 7-8 bin lira maaş bağlanıyor ancak 2200 ek göstergeye sahip memur 40 yıl çalıştıktan sonra emekli olduğunda 4 bin civarında maaş bağlanıyor.

Şu anda 32 yılık hizmetim var .emekli olmak istediğim taktirde 7 yıllık işçilik hizmetimin emekli maaşımı nasıl etkisi olur. çünkü işçilikten emekli keseneği a memurlara göre kesilidiği için işçi emekli olduğunda memurdan fazla alabiliyor bu soruma yardımcı olabilirseniz sevinirim teşekkürler.

CEVAP: İşçilik hizmetleri memurluk hizmetleri ile bütünleşen 5434 e tabi memur, işçiyken primlerinin tavandan yatması memur emeklisi olarak emekli maaşını artırmaz.

Sorunuz özelinde konuyu hem 5434, hem de 5510 a tabi olanlar açısından değerlendirmekteyiz.

5434 e tabi olanlar açısından;

İşçi veya esnaf olarak çalıştığı dönemde primleri yüksekten yatan kişi, memur olduğunda emekli maaşı ve emekli ikramiyesini artırmaz.

Sigortalı veya esnaf olarak geçen sürelerin memur emekliliğinde dikkate alındığı durumlar:

- Özel veya resmi sigortalı hizmetler ile esnaf olarak geçen hizmetler memur olarak emekli olmak için yaş grubunu ve emeklilik için gereken hizmet süresini daha önce tamamlamaya katkı sağlar,

- Bağlanacak olan emekli aylık tutarı oranının yükseltilmesine katkı sağlar.

- İntibak işlemlerinde, yani ek göstergeye katkı vermeyen emekli keseneğine esas aylık derece ve kademeleri ile meslekleri ile ilgili süreler ise ek göstergeye katkı veren kazanılmış hak aylık derece kademelerine katkı sağlar.

Sigortalı veya esnaf olarak geçen sürelerin memur emekliliğinde dikkate alınmadığı durumlar:

- Özel sektörde geçmiş olan sigortalı süreler ve esnaf olarak geçen süreler emekli ikramiyesi tutarına katkı sağlamaz.

- Kamuya ait işyerlerinde geçen ve kıdem tazminatı alınmamış olan sigortalı süreler 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu Madde 89 hükmünde belirlenmiş olan kurallar çerçevesinde emekli ikramiyesi hizmet süresine dahil edilerek katkı sağlar. Yani 1475 sayılı İş Kanunu Madde 14 hükmünde kıdem tazminatı almaya müstehak olunan bir durumun olması halinde emekli ikramiyesi hizmet süresine dahil edilir.

Özel işyerlerinde veya kamu işyerlerinde veya esnaf olarak tavandan yatırılmış olan primler memur emekli aylık, emekli ikramiyesi hesap tutarlarını artırmaz

Tavandan yatırılmış sigorta primlerinin memur aylığına uygulanmama nedeni:

İşçilerin, esnafların ve memur olanların aylık bağlanma sistemleri farklıdır. Memurların aylık sisteminde derece ve kademeler, memur maaş katsayıları, kıdem aylık tutarları, taban aylık tutarları, gösterge ve ek gösterge rakamları gibi unsurlar bulunur ve görevde alınan aylıkların tamamı esas alınmaz.

5510 a tabi olanlar açısından;

2008 Yılı Ekim ayından sonra ilk defa memur olanların işçi veya esnaf olarak yüksekten yatan primlerin faydası olur mu:

2008 yılı Ekim ayından sonra memurluk hizmetine ilk kez başlamış olanlar için eski sistem uygulanmaz. Yeni memurlar için de aynı işçilerdeki aylık bağlanma sistemi uygulanır. Yani emekli olacakları zaman işçi, esnaf ve memur olarak çalışma süreleri içerisindeki Sosyal Güvenlik Kurumu prim tutarları total olarak alınır ve ortalama kazançlar esas alınarak bir aylık sistemi üzerinden emekli aylık tutarı belirlenir.

Emekli ikramiye tutarları ise 5434 e tabi memurlarla aynı sisteme tabi tutulur bir fark olmaz. Yani 5434 e tabi memur 150.000 TL. ikramiye almışsa, aynı emsali 5510 a tabi memur da aynı kurallara göre emekli olduğunda 150.000 TL. ikramiye alır. Yüksek primin ikramiyeye bir katkısı olmaz.

2008 öncesi işçi ve esnaf olarak geçen sürelerin 2008 yılı Ekim ayından sonra ilk kez memurluğa başlayarak 5510 sayılı Kanuna tabi olan memura avantaj sağlar mı?

Sadece hem 5434 sayılı Kanun Madde 39 hem de Geçici Madde 205 hükmü kapsamında emeklilik yaş gruplarının belirlenmesine katkı sağlayacağından, olumsuz bir durum olmayacaktır. Nihayetinde 5510 sayılı Kanun emeklilik yaş gruplarına değil de 5434 deki emeklilik yaş gruplarına dahil olması açısından fayda sağlayacaktır.

Açıklamalarımız bağlamında durumunuzu değerlendirmemiz;

8 Eylül 1999 öncesi istifa etmek suretiyle işçilikten ayrılmış olduğunuzdan ve istifa etme durumunuzda kıdem tazminatı ödemesi de mümkün olmadığından, memur olarak emekli olduğunuzda işçilik süreleriniz sadece emekli aylık bağlama oranını yükseltir,, bu sürelere karşılık emekli ikramiyesi ödemesinin yapılamayacağını değerlendirmekteyiz.

Emekli aylık tutarınız da memur aylık bağlama sistemine dahil olacağından, emekli aylıklarınız derece, kademe, gösterge, ek gösterge vb. gibi bazı unsurlar, yani görev aylıklarının tamamı üzerinden bir aylık bağlanması olmayacaktır. Yani işçilerde olduğu gibi prime esas kazançlar esas alınarak yapılan aylık bağlanma sistemi 2008 Ekim ayı öncesi memurlarda bulunmamaktadır. Dolayısıyla bu sistem üzerinden yapılan hesaplamalarda da doğal olarak primleri yüksekten yatmış olan işçi emekli maaşından daha düşük bir tutar ortaya çıkacaktır.