Emekli olma veya çalışma dul aylığı almaya engel midir?
Sosyal güvenlik sisteminde dul aylığı alan kişinin çalışması veya kendi çalışmalarından dolayı emekli aylığı alması halinde eşinden dolayı sosyal güvenlik kaybının yaşanmaması, yani sosyal yaşamının devamı yönünde olumsuz bir durumun önüne geçilmesi amacına yönelik hükümler yer alır.
Detaylar;
2008 yılı Ekim ayından önce memur olanların dul eşlerinde durum:
Bu durumda olanlar 5434 sayılı T.C.Emekli Sandığı Kanunu kurallarına tabi olurlar. Dul eşin işçi, esnaf olarak çalışması veya işçi veya esnaf olarak emekli aylığı alması durumunda dul aylıklarında bir indirim olmaz, dul eşin aylık oranı daima % 75 i olur. Ancak, aylıkta başka yetimler varsa aylık oranı değişir.
Şayet, dul eş memur olarak çalışıyor ise veya memur olarak emekli aylığı alıyorsa bu durumda dul aylıklarında bir indirim olur, dul eşin aylık oranı % 25 eksilmeyle % 50 ye düşer.
2008 yılı Ekim ayından sonra memur olanların dul eşlerinde durum:
Bu durumda olanlar 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu kurallarına tabi olurlar. Dul eşin aylık oranı % 50 olur, ancak kendisinden başka aylık bağlanmış çocuğunun olmaması ve işçi, esnaf, memur veya yabancı bir ülke mevzuatı kapsamında çalışmaması veya kendi çalışmalarından dolayı gelir veya aylık bağlanmamış olması halinde aylık oranı % 75 olur.
Sonuç bağlamında, sosyal güvenlik hukukunda eşler, diğer yetimlerden ayrı düşünülmüş ve sosyal güvenlikte aylık bağlanmasında herhangi bir şart getirilmemiştir. Sadece ödenecek olan aylık yüzdelerinde bir farklılık bulunmaktadır. Bu nedenle, eşler vefat etmiş olan eşlerinden dolayı dul olarak kaldıkları sürece dul aylığı alabilirler. Evlenme halinde alamazlar.
Ortak durum:
Dul eşler kendi çalışmalarından dolayı aylığa hak kazandıklarında dul aylığı aldıkları için kendi aylıklarında bir kesinti olmaz. Sadece kesinti belirttiğimiz gibi dul aylıklarında oran olarak fark eder, başka bir olumsuz durumu ortaya çıkarmaz.
NOT; Dul eşin dul aylıklarının kesilmesi sadece evlenme ile ortadan kalkar. Yani dul olma sıfatı bulunmaz ve evlendiği için aylıklar kesilir.