657/4-B'li personelin emekli ikramiyesi nasıl hesaplanır?

4 ( B ) li olarak istihdam edilen personel, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 4 üncü maddesinin ( B ) bendi kapsamında sözleşmeli olarak çalışan personel olmaktadır.

Bu kapsamda çalışanlar işçi sayılmayan kamu görevlileridir. Yani yapmış oldukları işler genel olarak memur statüsünde olanlarla aynı olmaktadır. İşçi sayılmamakla birlikte emeklilik primleri işçi statüsünde Sosyal Güvenlik Kurumuna gönderilmektedir. Yani emeklilikleri işçi statüsünde işlem gören emekli aylığı hesaplama sistemi içerisindedir.

Emekli aylığı hesaplanma sistemi işçilerle aynı olmakla birlikte, görevlerinden ayrıldıklarında veya emekli olduklarında işçiler gibi aldıkları görev ücretleri üzerinden kıdem tazminatı almamakta, bunlara iş sonu tazminatı adı altında ödeme yapılmaktadır. İş sonu tazminatı tutarının belirlenmesinde de emsali devlet memuruna ödenecek olan emekli ikramiyesi tutarı esas alınmaktadır.

Bu ödemenin yapılması için de mutlaka emekli olması gerekmemekte, sözleşmeleri bittikten sonra müstahak olmaları kaydıyla iş sonu tazminatı alabilmektedirler. Yani ne kıdem tazminatı, ne emekli ikramiyesi adı altında ödeme almayıp, iş sonu tazminatı adı altında ödeme almaktadırlar.

Bu kapsamdakiler, zaman içerisinde değişikliğe uğrayan 6/6/1978 tarihli ve 15754 sayılı "Sözleşmeli Personel Çalıştırılmasına İlişkin Esaslar" da yer alan kurallara tabidirler.

Bu "Esaslar" ın 7 nci maddesinde belirtilmiş olan kurallar;

İş sonu tazminatı alınabilmesi için;
- Fiilen, askerlik ve doğum dışında kesintisiz en az 2 hizmet yılını tamamlanmış olması gerekmektedir.
- Bu şekilde 2 hizmet yılını tamamlayanlardan;
a) 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu gereğince sürekli tam iş göremezlik geliri, malüllük veya yaşlılık aylığı bağlanması veya toptan ödeme yapılması,
b) Hizmetlerine gerek kalmadığı için sözleşmesinin feshedilmesi veya yenilenmemesi,
c) İlgilinin ek 6 ncı maddenin ikinci fıkrası uyarınca sözleşmeyi feshetmesi,
ç) İlgilinin işe alınma açısından gerekli olan niteliklerden herhangi birini sonradan kaybetmesi,
d) İlgilinin ölümü,

hallerinden birinin vuku bulmasından dolayı hizmet sözleşmesi sona erenlere, görev yapmakta olduğu pozisyon unvanı itibariyle, Devlet Memurları Kanununa göre girebilecekleri hizmet sınıfındaki aynı veya benzeri kadro unvanı esas alınarak hizmet yılı ve öğrenim durumu aynı olan emsali personele 5434 sayılı Türkiye Cumhuriyeti Emekli Sandığı Kanunu hükümlerine göre bir hizmet yılı için ödenecek azami emeklilik ikramiyesi tutarını geçmemek üzere, kurumunda çalışılan her tam hizmet yılı için ayrılış tarihindeki hizmet sözleşmesinde yazılı aylık brüt ücret tutarında iş sonu tazminatı ödenmektedir.

Memurlara ödenen emekli ikramiyesinden farklı olarak da bir yıldan artan süreler için de, yani 1 ay, 7 ay, 11 ay gibi tam yıldan az sürelere de, tam yıl için hesaplanan miktardan o süreye isabet eden tutar kadar ödeme yapılmaktadır.

Hesaplanma şeklinin özeti;

5434 e tabi memur için yapılan emekli ikramiyesi hesaplama sistemi uygulanmaktadır.

Esas alınan kalemler;

Memur maaş katsayısı (Her yıl Ocak ve Temmuz aylarında Toplu sözleşme hükümleri ile tespit edilmektedir)

Aylık göstergesi (657 sayılı Kanun Madde 43 hükmündeki tabloda gösterilmiştir)

Ek gösterge (657 sayılı Kanuna ekli ek gösterge cetvellerinde gösterilmiştir)

Taban Aylığı tutarı, Göstergesi 1000 rakamıdır ve taban aylığı katsayısı ile çarpımı sonucu bulunur (375 sayılı KHK ve Toplu sözleşme hükümleri ile tespit edilmektedir) Taban aylığı katsayısı Ocak-Temmuz 2021 arası için 2,594917 dir.

Kıdem Aylığı tutarı, Göstergesi her yıl için 20'dir ve 25 yılı geçmez. 25 yıl olduğunda 500 rakamı olur. Her yıl için 20 gösterge rakamının memur maaş katsayısı ile çarpımı sonucu bulunur. (375 sayılı KHK hükümleri ile tespit edilmektedir.)

Emeklilik Tazminatı oranı (5434 sayılı Kanun Ek Madde 70 hükmünde gösterilmiştir) Emeklilik tazminat oranında en yüksek devlet memuru aylığının göstergesi ve ek göstergesi esas alınır. Buradaki hesaplamanın özeti 1500 gösterge + 8000 ek gösterge x Memur maaş katsayısı x 5434/Ek 70 de ek gösterge aralığına göre belirlenen % oranı şeklinde uygulanır.

5434/Ek Madde 70'de bulunan güncel % oranları şöyledir;
- Ek gösterge 8400 dahil daha yüksek olanlar % 255
- Ek gösterge 7600 dahil daha yüksek olanlar % 215
- Ek gösterge 6400 dahil daha yüksek olanlar % 195
- Ek gösterge 4800 dahil daha yüksek olanlar % 165
- Ek gösterge 3600 dahil daha yüksek olanlar % 145
- Ek gösterge 2200 dahil daha yüksek olanlar % 85
- Ek göstergesi 2200 den az olanlar % 45

Örnek hesaplama:

4 B li bir mühendisin diyelim 25 yıl hizmeti var ve görevinden iş sonu tazminatı almaya müstahak şekilde ayrılmış olsun. Bu durumdaki kişiye ödenecek iş sonu tazminatında 657 sayılı Kanuna tabi memur statüsündeki mühendis emsal alınır. Emsal alındığında bu kişinin derecesi, kademesi ¼ kademe olur, ek göstergesi de 3600 olur ve bunun üzerinden güncel memur maaş katsayısı (0,165786 Ocak-Temmuz 2021 arası memur maaş katsayısı) uygulanarak hesaplama yapılır.

Yapılacak olan hesaplama detayları;
Aylık göstergesi 1500 olur x 0,165786 = 248,68
Ek göstergesi 3600 olur x 0,165786 = 596,83
Kıdem Aylığı 500 x 0,165786 = 82,90
Taban Aylığı 1000 x 2,594917 = 2.594,92

Emekli tazminatı olarak adlandırılan % oranı 3600 ek gösterge için % 145; 1500 + 8000 = 9500 x 0,165786 = 1.574,967 x % 145 = 2.283,70

Çıkan tutarların toplamı; 5807,03 olur. Bu rakam mühendisin her tam yıl için kazandığı iş sonu tazminatı tutarı olur.

25 yıl hizmeti bulunan 4/B li mühendisin iş sonu tazminatı tutarı da;

25 x 5807,03 = 145,176 TL. olur.

4 ( B ) li sözleşmeli personel sadece iş sonu tazminatı hesabı yapmak için https://www.memurlar.net/hesaplama/emekli-maas/ adresimizi ziyaret edebilir. Şayet ay küsuratları var ise hesaplama sonucu çıkan tutar üzerinden orantı yapmak suretiyle ay küsuratlarına ödenecek iş sonu tazminat tutarını da bulanabilirler.