Radyoloji Nizamnamesinin kaldırılması bir hak kaybı oluşturuyor mu?

Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamnamesi, 25 Haziran 2021 tarihli Resmi Gazetede yayımlanan düzenlemeyle yürürlükten kaldırıldı. Nizamnamede yer alan bir çok konu daha önce kanunlarla yeniden ele alınmıştı.

Aşağıda Türk Sağlık-Sen Mevzuat ve Toplu Sözleşme Genel Başkan Yardımcısı Mustafa KÖSE'nin hazırladığı bilgi notuna yer verilmiştir.

YÜRÜLÜKTEN KALDIRILAN RADYOLOJİ, RADYOM VE ELEKTRİKLE TEDAVİ MÜESSESELERİ HAKKINDA NİZAMNAMESİ HAKKINDA BİLGİ NOTU
25.06.2021 tarih ve 31522 Sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 4144 Sayılı Cumhurbaşkanlığı Karanamesi ile Yürürlükten kaldırılan Radyoloji, Radyom Ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname'si ile genel manada radyasyon güvenliği açısından teknik bilgiler yanında özellikle personelin çalışma durumunu etkileyen 19-24. maddelerinin yürürlükten kaldırıldığı görülmekte olup, personellerin çalışma düzeni ve özlük hakları bakımından öncelikle 3153 Sayılı Kanun'un Ek 1. maddesi, 657 Sayılı Kanun'un 103. maddesi, 5510 Sayılı Kanun'un 40. maddesi, 3513 Sayılı Kanun'a dayanılarak hazırlanan Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri Ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik ve bu husustaki diğer mevzuat hükümlerinin bir bütün olarak değerlendirilmesi/incelenmesi önem arz etmektedir.

3153 Sayılı Kanun'un Ek 1. Maddesi;
"Ek Madde 1 - (Ek: 21/1/2010-5947/9 md.) İyonlaştırıcı radyasyonla teşhis, tedavi veya araştırmanın yapıldığı yerler ile bu iş veya işlemlerde çalışan personelin haftalık çalışma süresi 35 saattir. Bu süre içerisinde, Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikte belirtilen radyasyon dozu limitleri de ayrıca dikkate alınır. Doz limitlerinin aşılmaması için alınması gereken tedbirler ile aşıldığı takdirde izinle geçirilecek süreler ve alınacak diğer tedbirler Sağlık Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle belirlenir."

İlgili madde hükmüne dayanılarak hazırlanan ve personelin şua izinlerinin yıl içinde ne şekilde kullanımının yapılacağı, doz limitleri vb diğer tüm düzenlemeleri içeren Sağlık Hizmetlerinde İyonlaştırıcı Radyasyon Kaynakları İle Çalışan Personelin Radyasyon Doz Limitleri Ve Çalışma Esasları Hakkında Yönetmelik halen yürürlüktedir. Ayrıca fiili hizmet sürelerini düzenleyen 5510 Sayılı Kanun'un 40. maddesi ve şua iznini düzenleyen 657 Sayılı Kanun'un 103. maddesi de halen yürürlükte olup yürürlükten kaldırılan nizamnamenin özellikle şua izni ve fiili hizmet süresi yönünden herhangi bir mevzuat boşluğu gözükmemektedir. Personellerin bu hususta herhangi bir hak kaybı olmadığı değerlendirilmektedir.

Radyoloji, Radyom ve Elektrikle Tedavi Müesseseleri Hakkında Nizamname'nin 19-24 maddeleri arasında yapılan incelemelerde ise personel açısından sıkıntı oluşturabilecek ve hukuki bir boşluğa sebebiyet verecek şekilde tespiti yapılan hususlar şunlardır;

1) "Madde 19- Diş muayenehanelerinde diş resmini almağa mahsus filimler bizzat hasta tarafından tutulmalıdır" hükmünün yer aldığı başka bir yasal düzenlemede bulunmamakta olup, eğer bu uygulamadan vazgeçilir ve yeniden düzenleme altına alınmaz ise sürekli olarak film çeken sağlık personelinin özellikle filmi tutan dokularına ciddi etkileri olduğu, doku ve organ kaybı gibi mesleki hastalıkların çıktığı ve hatta kanser oldukları durumlar dahi yaşanmıştır. Bu bağlamda sağlık personelinin sürekli ve daimi kamu hizmeti verebilmesi açısından ortaya çıkan bu boşluğun ivedilikle doldurulması gerekmektedir.

2) Yapılan inceleme neticesinde 22. madde dışında personelin çalışma şekli ve diğer hususlara ilişkin düzenlemelerin günümüze kadar yasal düzenleme içine alındığı ve uygulamasına devam edildiği görülmektedir. 22. maddede yer alan "çalışan kimseler, hastahanenin başka işlerinde kullanılamaz." ibaresinin sınırını görev tanımları belirlemekte olup yakın tarihte yürürlükten kaldırılan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği'nin 141. maddesinin yeniden düzenlenmesi gerekmektedir. Bu süre içerisinde ise Sağlık Meslek Mensupları İle Sağlık Hizmetlerinde Çalışan Diğer Meslek Mensuplarının İş Ve Görev Tanımlarına Dair Yönetmelik kapsamında iş ve görevleri verilmesi gerektiği düşünülmektedir. Burada önem arz eden husus "SKOPİ" çekimlerinin ne olacağıdır. Yürürlükten kaldırılan Yataklı Tedavi Kurumları İşletme Yönetmeliği'nin 141. maddesi "SKOPİ" çekimleri hususunda düzenleme içermekteydi Ancak bu çekimler konusunda ilgili hüküm kaldırıldıktan sonra herhangi bir yasal düzenleme getirilmemesi sebebiyle ve bir hukuki boşluğun yer aldığı

3) 22. maddede yer alan bir diğer ifade ise; "Bunlara gece uykularını ihlal edecek iş verilmemelidir." şeklindedir. Kaldırılan bu hüküm sebebiyle tüm personel açısından gece nöbeti/gece vardiyası gibi uygulamaların yapılmasının önü açılmıştır.
Bu 3 maddede sayılan ve personel açısından olumsuzluk teşkil edebileceği değerlendirilen durumların ivedilikle yasal düzenlemeler ile çözümlenmesi gerektiği, aksi durumun çalışma barışı, personel sağlığı, eşitlik ve adalet ilkelerine aykırılık teşkil edeceği değerlendirilmektedir.

Bu alanda çalışan personellerimize bu doğrultuda bilgilendirme yapılması hususunda gereğini rica ederim.