Ya dolar düşer, ya formül değişir ya da doğalgaza iki ay daha yüklü zam yapılır

Oğuz Karamuk'un yazısı

Zam şubat-nisan dönemindeki fiyatlara göre yapıldı. Dış piyasadaki artış temmuza kadar sürdü. Kur inmezse yüzde 40 daha zam gelir.

BOTAŞ'IN doğalgaza yaptığı gaz küresel kriz etkisiyle tüm kesimlerin kemer sıkmaya hazırlandığı bu dönemde kelimenin tam anlamıyla bir ?şok' yarattı. Ancak gece saat 02.00'de yapılan duyurunun satır aralarında yer alan ifadeler, şokun burada kalmayacağını ve önümüzdeki kışın yeni sarsıntılara gebe olduğunun itirafı şeklinde. Öyle ki, dolar kurunun son seviyesinde kalması durumunda, önümüzdeki şubat ayına kadar doğalgaz fiyatlarında her ay zam göreceğiz. Yapılacak zamlar hiç de masum oranlarda olmayacak.

AÇIKLAMADAKİ İPUÇLARI

BOTAŞ dünkü açıklamasında temmuz ayında geçilen otomatik fiyatlama sisteminin ipuçlarını verdi. Açıklamada zam kadar çarpıcı olan nokta, temmuz ayında geçilen otomatik fiyatlama sisteminde doğalgaz fiyatının son dolar kuru ve uluslarası petrol ürünleri fiyatlarının (doğalgaz) geçmiş 6-9 aylık ortalamasına göre hesaplandığıydı.

Kurun cuma günkü seviyesi olan 1.55'te kaldığını kabul edip, önümüzdeki kış doğalgaz fiyatlarımızın nerelere geleceği konusunda kaba bir hesap yapalım. BOTAŞ'ın açıklamasına göre son zam doğalgazın uluslararası fiyatının Şubat-Nisan 2008 dönemindeki üç aylık ortalamasına göre gerçekleştirildi. Dünyanın en büyük hammadde borsası New York Mercantile Exchange'teki (NYMEX) doğalgaz kontratlarının söz konusu dönemdeki ortalama fiyatı 10 dolar düzeyinde. NYMEX'teki doğalgaz kontratların fiyat ortalaması mayıs ayında 11.6, haziran ayında ise 13.2 dolardan gerçekleşti. Temmuz başında 13.5 dolara çıkan fiyat daha sonra hızla gerilemeye başladı. Bu rakamlar dolar kurunun önümüzdeki aylarda 1.55'te sabit kalması durumunda, BOTAŞ'ın doğalgaza aralık ayında yüzde 20-22 Ocak'ta da yüzde 13-15 aralığında yeni bir zam yapmasının mümkün olduğunu gösteriyor.

Sonuç olarak mevcut sistem ve şartlara göre önümüzdeki iki aylık potansiyel zam yüzde 38-40 aralığında gerçekleşebilir. Şubat başından itibaren ise doğalgaz fiyatlarında yüzde 20'ye yakın hızlı bir düşüş beklemek mümkün. Ancak söz konusu düşüş halinde bile şubat ayında doğalgaza ödediğimiz fiyat şu andakinden daha yüksek düzeyde olacak. Mart başından itibaren yaz boyunca ise doğalgazı şu andaki fiyatın oldukça altında kullanacağız.

DOLAR 0.95'E İNERSE ZAM OLMAZ!

TABİİ bu hesabı kur düzeyinin aynı seviyede kalması öngörüsüne göre yapıyoruz. Kurdaki oynamalar zam oranının düzeyini etkileyecek. Ancak indirim çok da kolay değil. Örneğin önümüzdeki ay doğalgaza zam yapılmaması için dolar kurunun 1.21 YTL'nin altına inmesi gerekli. Bu kış doğalgaza başka zam gelmemesi için ise dolar kurunun yeni yılı 0.95 YTL seviyesinden karşılaması gerekiyor. Yani 1 YTL, 1 dolardan daha değerli olmalı. Başka zam olmasını istemiyorsak, TOBB Başkanı Rifat Hisarcıklıoğlu'nun bahsettiği formül değişikliği gündeme getirilebilir.