Üniversitelerin kariyer merkezleri, öğrencilerin umudu oldu
İşsizlik sorunu üniversitelerin de gündeminde. Her yıl binlerce mezun veren üniversiteler, kurdukları kariyer merkezleri ile öğrencilerinin iş hayatına atılmasına da yardımcı oluyor
Elif AKIN
Ekonomik kriz nedeniyle işsizlik çığ gibi büyümeye devam ederken, mevcut tabloya her yıl üniversitelerden mezun olan binlerce yeni mezun çalışan adayı ekleniyor. Ancak artık üniversiteler de mezun edecekleri öğrencilerin işsizler ordusuna katılmamaları için büyük bir çaba sarf ediyor. YÖK'e bağlı 132 devlet ve vakıf üniversitesinin önemli bir kısmının kariyer merkezi adeta istihdam bürosu gibi çalışıyor. Yani bir anlamda üniversiteler kendi söküklerini kendisi dikiyor.
İş dünyasıyla eğitim kurumlarını ortak bir paydada birleştirme amacıyla yol alan kariyer merkezlerinin çalışmaları giderek önemli hale geliyor. Üniversite bünyesinde faaliyet gösteren merkezlerin dönemsel olarak organize ettiği kariyer günleri ve fuarlar, seminerler, mesleki eğitim projeleri öğrencilere eğitim aldıkları sektörü tanıma fırsatı verdiği gibi işadamlarıyla yüz yüze görüşme imkanı da sağlıyor. Bir anlamda ?istihdam bürosu' gibi çalışan bu merkezler öğrencilerin özgeçmişlerini biriktirerek basılı olarak ya da İnternet siteleri üzerinden işadamlarına sunuyor. Genellikle iyi eğitim almış ve tanıdık simalara rağbet gösterilen iş dünyasında oluşturulan CV bankaları öğrencileri bir adım öne geçiriyor. Zira artık üniversite mezunlarının iş bulabilmeleri için sadece iyi puanla öğrenci alan bir bölümü bitirmek yetmiyor. Türkiye İş Kurumu (İŞKUR)'a gelen talepler de bu durumu net bir şekilde ortaya koyuyor. Ocak 2009 verilerine göre aralarında mühendis, mimar ve öğretmenlerin bulunduğu 11 bin 542'si lisans, yüksek lisans ve doktora, 10 bin 427'si ise önlisans programlarından mezun olmak üzere toplam 21 bin 969 üniversite mezunu başvuru yapmış.
Öğrenciler iyi yerlerde
Özgeçmiş hazırlamak, mülakat tekniklerini tanıtmak, mezun öğrencilerin deneyimlerini aktarması temeline dayanan mentorluk projeleri ve şirketlere yapılan teknik geziler de kariyer merkezlerinin diğer etkinlikleri arasında yer alıyor. Bilkent Üniversitesi Kariyer Merkezi Koordinatörü Yıldız Öztürk,
her yıl kariyer günleri kapsamında üniversiteye gelen 100'e yakın firmanın yanı sıra 400'den fazla firmanın da merkezden eleman talebinde bulunduğunu söylüyor. İşe başlamasına yardımcı olunan öğrencilerden bazılarının bugün Deloitte, HP, Fiba Holding, PricewaterhouseCoopers gibi firmalarda çalıştığını anlatıyor.
2008 yılında toplam 3 bin 186 mezun verdiklerini söyleyen ODTÜ Rektör Danışmanı Bilgehan Ögel ise bu kişilerin yüzde 80 ila 90'ının kariyer günleri sayesinde uygun pozisyonlara yerleştirildiklerini belirtiyor. Ögel, ?Kariyer günleri sonrasında yaptığımız izlenim anketine göre mezun adaylarının yüzde 70 ila 80 oranında sektör ve firma seçimlerini bu etkinliklerin ardından netleştirdiğini ve organizasyona katılan şirketlere öncelik verdiklerini gözlemliyoruz? diyor.
Önce staj, sonra kadro
Üniversiteler gibi özel sektör temsilcileri de bu tür interaktif etkinlikler sayesinde öğrencilerle bir araya gelmekten oldukça memnun görünüyor. Zira böylece hem şirketleri hakkında detaylı bilgi verme fırsatını yakalıyor hem de eleman ihtiyaçlarını üniversitelerdeki eğitimli ve yetenekli gençlerle giderebiliyorlar.
Kariyer günlerine uzun yıllardır katıldıklarına dikkat çeken Mercedes-Benz Türk İK Müdürü Salih Ertör, bu tür organizasyonlar aracılığıyla yılda ortalama 15 kişiye istihdam sağladıklarını söylüyor. 500'ün üzerinde üniversite öğrencisine de yaz stajı imkanı sunuluyor. Ertör, ?Yaz stajı seçimlerinde ileride bünyemizde istihdam edebileceğimiz yetenekli aday öğrenciler arasından ?Stajyer Geliştirme Programı (PEP)' adını verdiğimiz uzun dönem staj uygulamamıza uygun öğrencileri de seçiyoruz? diyor. Bu programda başarılı olan yaklaşık 50 öğrenci ise üniversite son sınıfta part-time olarak şirkette çalışabildiği gibi tüm süreç boyunca şirkette yer alan iş olanaklarından da yararlanabiliyor.
The Ritz-Carlton Eğitim Müdürü Burcu Ayoz Karacan ise ?Özellikle yeni mezun olacak kişilere kariyer günlerinde ulaşmak çok daha kolay. Bireysel başvuruları bu sayede alabiliyor ve birebir sorularla adayların akıllarındaki soru işaretlerini giderebiliyoruz? diyor. Üniversiteli stajyerlerinin yarısını bu yolla oluşturduklarını vurgulayan Karacan, şu andaki kadrolu personelin yaklaşık yüzde 10'unun otelde stajyer olarak işe başladıklarına dikkat çekiyor.
Kariyer günü ve fuarlarını işe alım öncesi bir süreç olan öğrenci programları için kullandıklarını belirten Bosch San. ve Tic. A.Ş. İK Direktörü Lami Yağcılarlıoğlu da 2003 yılından beri sadece bu programlardan 40 kişiyi ekiplerine dahil ettiklerini söylüyor.
Etkinliğe katıl, işi kap
Öğrenciler ise kariyer günleri ve fuarları sayesinde ayaklarına kadar gelen iş ve staj imkanını tepmemek gerektiğinin farkında. Tıpkı Sabancı Üniversitesi Yönetim Bilimleri Fakültesi'nden geçen yıl mezun olan İdil Kuyucu gibi. Öğrencilik yıllarında üniversite kulüplerinde aktif olarak görev aldığını söyleyen Kuyucu, kariyer günleri sayesinde şirketlerin hangi nitelikte eleman aradığını, sektörlerin faaliyet alanlarını öğrenmiş. Kuyucu, mezun olduktan kısa bir süre sonra Ernst&Young'da analist olarak işe başlamasını ise şöyle özetliyor: ?Yapmak istediğim mesleğe göre şirketlerin başvuru süreçlerini yakından takip ettim ve mezun olmadan önce başvurularımı tamamladım.?
Aynı üniversitenin endüstri mühendisliği bölümünü bitiren Onur User ise şu anda Novartis'in satış ekibinde İstanbul Anadolu Yakası Bölge Sorumlusu olarak çalışıyor. ?Mühendisliğin planlama özelliğini satışta kullanıyorum? diyen User de işini kariyer günlerine borçlu olanlardan. Etkinliklere katılan Novartis yetkililerinin yaptığı sunumun ardından çalışma koşullarından etkilendiğini söylüyor. Mezun olduktan sonra ise birkaç ilaç şirketiyle birlikte Novartis'e de başvurmuş. Üç senedir burada çalışan User, tercih edilmesinde mezun olduğu üniversitenin yanında öğrenciyken yer aldığı projelerin ve Siemens'te yaptığı stajın da etkili olduğunu belirtiyor.
Avantaj sağlıyor
Kariyer merkezlerinin birçoğu ise son sınıf öğrencileri ağırlıklı olmak üzere tüm öğrencilerinin özgeçmişlerini toplayarak İnternet siteleri aracılığıyla ya da kitapçık halinde bunları sektörlerin önde gelen yöneticilerine ve iş ortaklarına ulaştırıyor. Bu sayede kalifiye eleman arayan patronlar hızlı bir şekilde eleman açıklarını kapatabiliyor. Şirketlerin üniversitelerin İK sitelerine verdikleri ilanlar da iş arayan yeni mezunların boş pozisyonlardan daha önce haberdar olmalarını sağlıyor.
Sadece MBA programları için her yıl CV kataloğu oluşturduklarını söyleyen Sabancı Üniversitesi Mezunlarla İlişkiler ve Kariyer Geliştirme Yöneticisi Şule Yalçın, mezunlarının bir yıl içerisinde istihdam edilme oranının yüzde 93 olduğunu söylüyor. İlk lisans mezunlarını verdikleri 2003 yılından bu yana toplam 2 bin 626 kişinin diploma aldığını ifade eden Yalçın, aralarında P&G, Coca-Cola, Efes Pilsen, Hedef Alliance, Fritolay ve Unilever'in bulunduğu pek çok şirketin kilit pozisyonlarında öğrencilerinin görev aldığını belirtiyor.
Koç Üniversitesi Kariyer Ofisi Koordinatörü Efsun Fırtına Can ise 2008 yılında lisans, yüksek lisans ve MBA programlarından mezun olan 733 kişiden yarısının çalışma hayatına atıldığını söylüyor. Mezun veri tabanındaki bilgilere göre iş arayanların oranı ise yüzde 15 civarında.
Ocak 2009'da faaliyete geçen www.bogazicikariyer.com da Boğaziçi Üniversitesi öğrencilerine ve mezunlarına iş dünyasının kapısını aralıyor. BÜMED Kariyer Merkezi ve Üye-Mezun İlişkileri Yöneticisi Zeynep Akpolat ile Kariyer Merkezi Sorumlusu Filiz Karakuş, siteden şu an için kurumsal anlamda tüm kurumların faydalanabildiğini dile getiriyor. Ancak şirket yöneticileri veya çalışanları arasında en az bir BÜMED üyesi olanlar bir yıl ücretsiz kurumsal üyelik avantajına sahip olabiliyor. Bu üyeliğin içinde ise sınırsız part-time ilan verme ve 10 full-time ilan verme hakkı bulunuyor.
Marmara Üniversitesi İngilizce Ekonomi Kulübü bünyesindeki Marmara Community Yönetim Kurulu Üyesi Ozan Demirci ise bu konuda farklı düşünüyor. Demirci, ?Kulüp faaliyetlerini kullanarak firmalarda çalışmaya başlamayı etik bulmadığımız için doğrudan işe girme konusunda bir çalışma yapmıyoruz? diyor. Ancak Kariyer Platformu aracılığıyla iş adamlarıyla öğrencileri bir araya getirdiklerinin altını çizen Demirci, şöyle konuşuyor: ?Düzenlediğimiz organizasyonlarla üyelerimizin yöneticilik, liderlik, sorumluluk ve planlama becerilerini geliştirmelerini sağlıyoruz. Burada yaptıkları faaliyetleri mülakatlarda anlatarak işe girmelerini kolaylaştırmak istiyoruz.?
Kamu yeniden önem kazanıyor
Devlet ve özel üniversitelerin kariyer merkezi yöneticilerine göre ekonomik kriz birçok öğrencinin kariyer planlarını da alt üst-etmiş durumda. Örneğin Yıldız Öztürk ?Özel sektörde çalışmayı hedefleyen öğrencilerimizde kamu kurum ve kuruluşlarına yönelme eğilimi gözlemliyoruz? diyor. Bu dönemde iş bulamayacağını düşünen pek çok yeni mezun ise yüksek lisans programlarına başvuruyor. Bahçeşehir Üniversitesi ve İTÜ yetkilileri de geçen döneme kıyasla lisansüstü programlara olan talebin dikkat çekici oranda arttığını vurguluyor. Ayrıca erkek mezunların azımsanmayacak bir kısmı da iş imkanları bakımından ?verimsiz' olan bu süreci askerde geçirmeyi düşünüyor.
Krizin part- time çalışan öğrencilerini daha çok etkilediğini söyleyen İTÜ İnsan Kaynakları Merkezi Birim Sorumlusu Dilek M. Görgüç ise ?Geçen yıllara kadar sürekli aldığımız part-time iş ilanları artık gelmiyor? diyor. İstanbul Arel Üniversitesi Yerinde Uygulama Merkezi Koordinatörü Serhat Güler de part-time iş arayan öğrencilerinin sayısının gün geçtikçe arttığını belirtiyor.
İmkanlar kısıtlı
Öncelikli hedeflerinden biri iş dünyasıyla üniversiteleri yakınlaştırmak olan kariyer merkezlerinin coğrafyadan kaynaklanan güçlükler nedeniyle hareket alanlarının kısıtlandığı da oluyor. Tıpkı Elazığ'da bulunan Fırat Üniversitesi Kariyer Planlama Uygulama ve Araştırma Merkezi'nde olduğu gibi. Sanayileşmenin az olduğu Doğu Anadolu Bölgesi'nde konuşlanmalarını bir dezavantaj olarak gören Merkez Müdürü ve Mühendislik Fakültesi Dekan Yard. Doç. Dr. H. Soner Altundoğan, ?İş dünyasından tanınmış isimlerle irtibata geçme ve onlardan yardım alma imkanımızın sınırlı olduğu bir gerçek? diyor. Bölgede faaliyet gösteren sanayici ve iş adamlarıyla temaslarının sürdüğünü belirten Altundoğan, Fırat Üniversitesi Sanayi İşbirliği Merkezi ile de koordineli çalışmalar yürüttüklerini söylüyor.
UZMANLAR NE DİYOR?
Güray ERİŞKİN-Üniaktivite.net Kurucusu ve Genel Koordinatörü
Farkındalık artıyor
Kariyer merkezleri arasında son yıllarda -köklü birkaç devlet üniversitesi dışında- vakıf üniversitelerinin devlet üniversitelerinden daha aktif ve dinamik olduğunu söyleyebiliriz. Özel sektörle bağlantıların kurulması ve çözüm ortakları portföyü oluşturulması anlamında vakıf üniversiteleri bu trendi tetikleyici bir etkiye sahip oldu. Diğer taraftan devlet üniversitelerinin de marka gücünden ve akademik kadrosundan gelen bir bilinirliliği ve kalitesi var. Bugünkü rekabet ortamında kendisine ?Mezunlarımı iş yaşamına nasıl daha kolay adapte ederim ve uygun bir işe nasıl yerleştiririm?? sorusunu sormayan ve bu konuda bir açılım yapmayan üniversite sayısı günden güne azalıyor.
Sevinç ENER- İstanbul Bilgi Üniversitesi Kariyer Gelişim Merkezi Koordinatörü
Umutlar tükenmemeli!
İş dünyasının şu anda içinden geçtiği süreç olumsuz olsa da Bilgi Kariyer Gelişim Merkezi olarak, iş dünyasına yönelik iyi yetiştirilmiş, kendini tanıyan, ilgi alanlarını bilen ve kariyer hedefi olan yeni mezun gençlerin istihdam edilebilir olduğuna inanıyoruz. Öğrencilik hayatı boyunca kendini keşfetmeye ve yetkinliklerini geliştirmeye çalışan, bu anlamda stajlarını yapan ve aktif olarak iş dünyasına ilgi duyan öğrencilerin mezun oldukları noktada rahatlıkla işe yerleşebildiğini gözlemliyoruz.
M. Fulya KURTER- Bahçeşehir Üniversitesi CO-OP Kariyer Koordinatörü
Teorik bilgileri pratiğe dökme zamanı
İş dünyası ile köprü oluşturabilecek etkinlikler sayesinde firmalar ve ilgili profesyonellerle öğrencileri buluşturmaya devam ediyoruz. Bunun yanı sıra yurtdışında yaygın olarak uygulanan Cooperative Education'dan esinlenilen bir model olan CO-OP eğitimi de bu dönem hayata geçecek. Yeni programa göre üniversitede teorik eğitim verilirken iş yerinde de uygulamalı eğitimler yapılacak. Ayrıca bu dönem üniversitemizde ?İşe Uyum Dersi? adı altında seçmeli bir ders de açılacak.
Meltem KALENDER-Turkcell Çalışan İlişkileri Yönetimi Bölüm Başkanı
Gençlere kapımız açık
Kariyer günleri kapsamında, üniversite öğrencilerini 2007 yılından bu yana sürdürdüğümüz ?Profesyonelliğe Adım Formasyonu (PAF)? programımız hakkında bilgilendiriyoruz. PAF programı öğrencilerin öncelikle staj dönemi ile başlayıp, gösterdikleri başarılara paralel olarak kendilerine sunulan yarı zamanlı ve devam eden süreçte de tam zamanlı iş fırsatları ile sonuçlanarak kariyer gelişimlerine katkıda bulunuyor. Aynı zamanda bu süreç ile Turkcell olarak yeni mezun istihdam ihtiyacımızı etkin ve doğru bir şekilde karşılamış oluyoruz.