Seçme profili: Sandığa gitmeyen sağcı daha çok

Seçim tarihinin 22 Temmuz olarak belirlenmesi 'tatile çıkanlar oy kullanamaz' eleştirilerine yol açtı. Ardından, seçmen kütüklerinin sağlıksız olduğu ileri sürüldü. A

ncak YSK, her iki iddianın da asılsız olduğunu açıkladı. Seçim tarihinde tatile çıkacaklar ile köyüne gidecek olan vatandaşların da oy kullanabileceğini vurgulayan YSK Başkanı Muammer Aydın, seçmen kütüklerinin ise son derece sağlıklı hazırlandığını söyledi. Bilinenin aksine, sağ seçmenin sandığa gitme eğiliminin sol seçmene göre daha zayıf olduğu ifade ediliyor.

5 Mayıs'ta tekrar askıya çıkarılan seçmen listeleri 21 Mayıs'ta indirilecek. Ardından oy kullanma süreci başlayacak. Oy kullanma işlemi, 22 Temmuz Pazar günü saat 08.00 ile 17.00 arasında gerçekleşecek. Seçim günü 17.00'ye kadar sandık başına gidenler, kendilerine bu saate kadar sıra gelmese bile oy kullanabilecek. 17.00'de sandık kurulu başkanı sırada bekleyenlerin kimliklerini tespit ederek oy kullanmalarını sağlayacak. Ancak sandık başına 17.00'den sonra gidenler oy kullanamayacak.

Sağ seçmenin eğilimi daha düşük.

Bu arada uzmanlar, yeni oluşacak Meclis'e dönük 'temsil' eleştirilerinin önüne geçilmesi için halkı sandığa gitmeye çağırıyor. Ülke yönetimine katılmanın sandıkta oy kullanmaktan geçtiği vurgulanıyor.

Bilinenin aksine, sağ seçmenin sandığa gitme eğiliminin sol seçmene göre daha zayıf olduğu ifade ediliyor. Resmi verilere göre 3 Kasım 2002 seçimlerine katılım oranı yüzde 79 olarak gerçekleşti. Bunun yanı sıra çok sayıda vatandaşın da seçmen kütüklerinde hiç kaydı bulunmadığı, bunların oy kullanmayan kesim içinde dahi gözükmediği ifade ediliyor. Seçmenin sandığa gitmeme nedenlerinin başında, siyasilere duyulan tepkinin yanı sıra oy verme sürecini karmaşık bulmaları geliyor. Oysa oy kullanmak isteyen kişinin yapması gereken tek iş, muhtarlığa gidip seçmen kütüğünde isminin olup olmadığını kontrol etmesi.

Özürlüler nasıl oy kullanacak?

Özürlü seçmenler de oylarını rahatlıkla kullanabilecek. Muhtarlıklarda bulunan seçmen listelerinde özürlü vatandaşların özür durumları gösteriliyor. Bilgi değişikliği formlarında da özürlülük durumunu tanımlayan bölüm yer alıyor. Seçmenler, bu formlarda özürlülük durumlarını belirtmek zorunda. Listedeki yanlışlıkların 21 Mayıs'a kadar düzeltilmesi gerekiyor. Oy kullanma sırasında da gözleri görmeyenler, felçliler, ellerini kullanamayanlar oy kullanacakları sandıkta bulunan akrabalarından, dostlarından birinin ya da herhangi bir seçmenin yardımını alabilecek. Bir seçmen sadece bir özürlüye yardım edebiliyor.

Yardım eden seçmenin kimliği tutanak defterine yazılarak imzası alınıyor. Hastalar, gebe kadınlar ve özürlüler, sandık başında kuyruk da olsa beklemeden oy kullanabiliyor. Okuma-yazma bilmeyen seçmene başka bir seçmenin yardım etmesi ise yasak. Bu seçmenler sandık kurulu başkanına başvurarak oylarını kullanabiliyor. Başkan, pusulanın üzerindeki siyasi parti amblemlerini, isimleri seçmene anlatıyor. Bu bilgilerle oy verme kabinine giren seçmen oyunu kullanıyor.

Gurbetçinin oyu 25 Haziran'da

20 Mayıs: Partilerin, önseçim ya da aday yoklaması seçmen listelerini kesinleştirmesi.

21 Mayıs: Seçmen kaydı olmayanlar için son gün. Mesai bitimine kadar başvurup kayıt yaptırılabilecek.

27 Mayıs: Partilerin birleşik oy pusulasındaki yerleri belirlenecek. Bu amaçla YSK'da kura çekilecek.

30 Mayıs: Seçmen kartlarının dağıtımına başlanacak. YSK, il seçim kurulu kararlarına karşı yapılan itirazları karara bağlayacak.

4 Haziran: Partiler, seçim çevrelerine ait aday listelerini, saat 17.00'ye kadar YSK'ya teslim edecek. Bağımsız milletvekili adaylığı için ilçe seçim kurullarına saat 17.00'ye kadar başvurulacak.

8 Haziran: Partilerin aday listelerindeki eksiklikleri tamamlamalarının son günü.

19 Haziran: Oy pusulalarının basımına ve dağıtımına başlanacak.

20 Haziran: Milletvekili kesin aday listeleri ilan edilecek.

25 Haziran: Gümrük kapılarında oy verme işlemlerine başlanacak.

11 Temmuz: Seçmen kartlarının seçmenlere dağıtımı tamamlanacak.

22 Temmuz: Oy verme günü. Seçim yasakları saat 24.00'te sona erecek.

SEÇİMLERE KATILIM ORANI

Seçim yılı Yüzde

1950 89,3

1954 88,6

1957 76,6

1961 81,4

1965 71,2

1969 64,3

1973 * 66,8

1977** 72,4

1983 92,3

1987 93,2

1991 83,9

1995 85,2

1999 87,1

2002 79,1

* CHP'nin yüzde 33 oyla birinci parti çıktığı 1973 seçimlerinde katılım yüzde 66,8'de kaldı.

** CHP'nin 1950'den sonra yüzde 41 oranla en çok oyu aldığı 1977 seçimlerinde katılım yüzde 72,4 oldu.