Görevden Alınan SGK Daire Başkanının Araştırmacı Yapılması Hukuka Aykırı Bulundu

İlk derece mahkemesi: İdarenin takdir hakkı vardır

Üst düzey kamu yöneticilerinin, kamu kurum ve kuruluşlarının geleceğe dönük planlarını ve politikalarını saptayan, bu plan ve politikalardaki hedefleri gerçekleştirmek için gerekli kaynakları ve bu kaynakların kullanım yerlerini belirleyen kişiler ya da bu kişilerin emir ve direktifleri yönünde uygulamayı yapan veya onlara yardımcı olan kişiler oldukları, 657 sayılı Kanunun 76. maddesiyle atama yapma ve görevden alma konusunda ise idareye takdir yetkisi tanındığı, dosya kapsamına göre üst düzey yöneticilik görevine atanmadan önce bulunduğu görevler ile kariyer ve liyakat ilkelerine uygun bir şekilde yükselmediği göz önüne alındığında ve idarenin kamu hizmetinin gerekleri doğrultusunda personelin görevini değiştirme konusunda sahip olduğu takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri dışında subjektif (öznel) nedenlerle kullandığına dair dosyada herhangi bir bilgi ya da belge bulunmamaktadır.

2. Daire: İşlem hukuka aykırıdır

Atama işlemi, kamu hizmetinin rasyonel ve verimli bir biçimde görülmesi için tesis edilmesi gereken bir tasarruf olduğundan, bunun, hizmetin en iyi şekilde yerine getirilmesi ve kamu görevlisinin en yararlı olabileceği yer ve görevde çalıştırılması maksatlarıyla yapılması, nihayet kamu yararının sağlanması amacına dayalı bulunması gerekmektedir.

Davacının geçmiş hizmetleri değerlendirildiğinde, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olarak daire başkanlığına atandığı ve bu görev için yeterli donanıma sahip olduğu görülmekte olup, daire başkanlığından alınarak araştırmacı olarak atanmasını gerektirecek şekilde hizmeti aksattığı veya başarısız olduğu ya da görevde kalmasında hizmetin yürütülmesi açısından sakınca bulunduğu yönünde hukuken geçerli somut bilgi ve belgeye dayanılmaksızın, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı şekilde kullanılan takdir yetkisine dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmamaktadır.

T.C.

DANIŞTAY

İKİNCİ DAİRE

Esas No: 2024/5030

Karar No: 2025/1411

İSTEMİN KONUSU:

... Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E:..., K:... sayılı kararın, dilekçede yazılı nedenlerle 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesi uyarınca temyizen incelenerek bozulması isteminden ibarettir.

YARGILAMA SÜRECİ:

Dava Konusu İstem:

Dava; Sosyal Güvenlik Kurumu ... Başkanlığı'nda Daire Başkanı olarak görev yapan davacının Ankara Sosyal Güvenlik İl Müdürlüğü'ne araştırmacı kadrosuna atanmasına ilişkin Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı Personel Daire Başkanlığı'nın... günlü, ... sayılı işleminin iptali ile işlem nedeniyle yoksun kaldığı özlük ve parasal haklarının yasal faiziyle birlikte iadesine karar verilmesi istemiyle açılmıştır.

İlk Derece Mahkemesi Kararının Özeti:

...İdare Mahkemesinin ...günlü, E:..., K:... sayılı kararıyla; üst düzey kamu yöneticilerinin, kamu kurum ve kuruluşlarının geleceğe dönük planlarını ve politikalarını saptayan, bu plan ve politikalardaki hedefleri gerçekleştirmek için gerekli kaynakları ve bu kaynakların kullanım yerlerini belirleyen kişiler ya da bu kişilerin emir ve direktifleri yönünde uygulamayı yapan veya onlara yardımcı olan kişiler oldukları, 657 sayılı Kanunun 76. maddesiyle atama yapma ve görevden alma konusunda ise idareye takdir yetkisi tanındığı, dosya kapsamına göre üst düzey yöneticilik görevine atanmadan önce bulunduğu görevler ile kariyer ve liyakat ilkelerine uygun bir şekilde yükselmediği göz önüne alındığında ve idarenin kamu hizmetinin gerekleri doğrultusunda personelin görevini değiştirme konusunda sahip olduğu takdir yetkisini kamu yararı ve hizmet gerekleri dışında subjektif (öznel) nedenlerle kullandığına dair dosyada herhangi bir bilgi ya da belge bulunmadığı, kadro derecesi de korunmak suretiyle davacının Daire Başkanlığı görevinden alınarak, mevzuat hükümlerine uygun olarak Ankara Sosyal İl Müdürlüğü'ne araştırmacı olarak atanmasına ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden açıkça hukuka aykırılık görülmediği gerekçesiyle davanın reddine hükmedilmiştir.

Bölge İdare Mahkemesi Kararının Özeti:

... Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesinin temyize konu kararıyla; İdare Mahkemesi kararının dayandığı gerekçe usul ve yasaya uygun olup, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı belirtilerek, davacının istinaf başvurusunun reddine karar verilmiştir.

TEMYİZ EDENİN İDDİALARI:

Davacı tarafından; Sosyal Güvenlik Kurumu Başkanlığı bünyesinde yürüttüğü Daire Başkanlığı göreviyle ilgili olarak adli ve idari soruşturma açılmadığı, görevinde başarısız ya da yetersiz olduğu veya Daire Başkanlığı görevini mevzuat çerçevesinde yapamadığını gösterecek nitelikte nesnel ve hukuken kabul edilebilir herhangi bir bilgi ve belge, somut bir neden bulunmadığı, memuriyet hayatı boyunca hiçbir disiplin cezası almadığı, daire başkanlığı görevine kariyer ve liyakat ilkelerine uygun kademeli olarak yükselerek atandığı, davalı idarece salt takdir yetkisine dayanılarak Daire Başkanlığı görevinden alınarak araştırmacı kadrosuna atanmasına ilişkin dava konusu işlemde kamu yararı ve hizmet gerekleri yönünden hukuka uyarlık bulunmadığı ileri sürülmektedir.

DAVALILARIN CEVABI:

Davalı idareler tarafından; davacının daire başkanlığından alınarak araştırmacı kadrosuna atanmasına ilişkin dava konusu işlemin, 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 76. maddesi uyarınca, takdir yetkisi kapsamında, kamu yararı ve hizmet gerekleri gözetilerek tesis edildiği, hukuka ve mevzuata uygun olduğu, ayrıca 7417 sayılı Kanun'un 59. maddesi ile 375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnameye eklenen Ek 37. maddesi gereğince Eylül 2023-Ağustos 2025 tarihleri arasında daire başkanı maaşı almaya devam ettiği ileri sürülmektedir.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ DÜŞÜNCESİ:

Temyiz isteminin kabulü ile Bölge İdare Mahkemesi kararının bozulması gerektiği düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay İkinci Dairesince, dosyanın tekemmül ettiği anlaşıldığından, davacının yürütmenin durdurulması istemi hakkında bir karar verilmeksizin, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra işin gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

MADDİ OLAY:

Dava dosyasının incelenmesinden; Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Çalışma Ekonomisi ve Endüstri İlişkileri Bölümünden 1997 yılında mezun olan ve 2004 yılındaki KPSS sınavında başarılı olarak 2006 yılında Milli Savunma Bakanlığının açtığı sınavla Bakanlığın Akaryakıt İkmal ve NATO POL Tesisleri İşletme Başkanlığı Muhasebe ve Mali İşler Şube Müdürlüğünde ilk defa memur olarak 27/07/2006 tarihinde göreve başlayan davacının, kurumdaki görevde yükselme sınavlarını kazanmak suretiyle 01/08/2011 tarihinden itibaren şef, 22/06/2017 tarihi itibariyle de şube müdürlüğü kadrolarında görev yaptığı, 2017-2018 eğitim öğretim yılında Ufuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü İşletme Bölümünde yüksek lisans eğitimini tamamladığı, 09/07/2021 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna Daire Başkanı olarak naklen atandığı ve bu görevi yürütmekte iken ... günlü, ... sayılı dava konusu işlemle araştırmacı kadrosuna atanması üzerine temyizen incelenmekte olan davanın açıldığı anlaşılmaktadır.

İLGİLİ MEVZUAT:

657 sayılı Devlet Memurları Kanunu'nun 76. maddesinin 1. fıkrasında; "Kurumlar, görev ve unvan eşitliği gözetmeden kazanılmış hak aylık dereceleriyle memurları bulundukları kadro derecelerine eşit veya 68. maddedeki esaslar çerçevesinde daha üst, kurum içinde aynı veya başka yerlerdeki diğer kadrolara naklen atayabilirler." hükmüne yer verilmiştir.

375 sayılı Kanun Hükmünde Kararnamenin Ek 37. maddesinde, "(Ek: 1/7/2022-7417/59 md.) Mülga ek 18 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde yer alan "Ek göstergeleri 3600 (dahil) ila 6400 (hariç) olarak" ibaresi ile "ek göstergesi 3600 (dahil) ila 6400 (hariç) olarak" ibaresi "Ek göstergeleri bakanlık bölge müdürü (dahil) ila bakanlık genel müdürü dengi (hariç) arasında" şeklinde, aynı fıkranın (ç) bendinde yer alan "Ek göstergesi 3600'den daha düşük" ibaresi ise "Ek göstergesi bakanlık bölge müdüründen daha düşük" şeklinde uygulanmak suretiyle; 22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ile 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hariç olmak üzere, tabi oldukları personel kanununa bakılmaksızın Cumhurbaşkanlığı Merkez Teşkilatı, Cumhurbaşkanlığına bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlar, bakanlıklar ve bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşları, Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ile 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) sayılı Cetvelde sayılan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunda, mülga ek 18 inci maddenin birinci fıkrasının (c) bendinde belirtilen yönetici kadroları ile bakanlıkların bağlı, ilgili ve ilişkili kuruluşlarının il müdürü kadrolarından ek 35 inci madde kapsamına girmeyen kadrolarda bulunup görevden alınan veya görevleri sona erenler hakkında mülga ek 18 inci madde hükümleri uygulanır. ..." düzenlemesi, (mülga) Ek 18. maddesinde ise; "22/5/2003 tarihli ve 4857 sayılı İş Kanunu ile 27/7/1967 tarihli ve 926 sayılı Türk Silahlı Kuvvetleri Personel Kanunu hariç olmak üzere, tabi oldukları personel kanununa bakılmaksızın Başbakanlık, bakanlıklar, bağlı ve ilgili kuruluşlar ile başkan ve üyeleri hariç olmak üzere 10/12/2003 tarihli ve 5018 sayılı Kamu Mali Yönetimi ve Kontrol Kanununa ekli (III) sayılı Cetvelde sayılan düzenleyici ve denetleyici kurumlar ve Tasarruf Mevduatı Sigorta Fonunda;

(...)

c) Ek göstergeleri 3600 (dahil) ila 6400 (hariç) olarak tespit edilen yönetici kadro veya pozisyonlarında bulunanlar görevden alındıklarında veya görev süreleri sona erdiğinde;

1) Daha önce 657 sayılı Kanunun 36 ncı maddesinin "Ortak Hükümler" bölümünün (A) fıkrasının (11) numaralı bendinde sayılan merkez teşkilatına ait kadrolar ile mesleğe alınmaları, yetiştirilmeleri ve yeterlilikleri aynı veya benzer nitelik arz eden merkez teşkilatına ait kadro veya pozisyonlarda bulunanlar daha önceki bu kadro veya pozisyonlarına,

2) Daha önce (1) numaralı alt bentte belirtilen kadrolarda bulunmayanlardan ek göstergesi 3600 (dahil) ila 6400 (hariç) olarak tespit edilen yönetici kadro veya pozisyonlarında toplam en az üç yıl görev yapmış olanlar ilgili kuruma ait (1) numaralı alt bentte yer alan kadro veya pozisyonlardan kurumlarınca tespit edilmiş olan kadro veya pozisyonlarına,

3) (2) numaralı alt bentte belirtilenlerden üç yıldan az görev yapmış olanlar, bu maddeye göre ihdas edilmiş sayılan merkez veya taşra teşkilatına ait araştırmacı kadro veya pozisyonlarına, ...

atanırlar. ..." kuralları öngörülmüştür.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

Yukarıda yer verilen mevzuat hükümlerinde, yönetici kadro ve pozisyonlarında bulunanların görevden alınması veya görev sürelerinin sona ermesi sonrası hangi kadrolara atanabilecekleri düzenlemiş; söz konusu düzenlemeler kapsamında daire başkanı kadrosunda görev yapan davacı da, araştırmacı kadrosuna atanmıştır.

Diğer taraftan, 657 sayılı Kanun'un 76. maddesi hükmü ile davalı idareye, personelini atama konusunda takdir yetkisi tanınmış ise de, takdir yetkisinin kullanımının mutlak ve sınırsız olmayıp, kamu yararı ve kamu hizmetinin gerekleriyle sınırlı olduğu ve bu açıdan yargı denetimine tabi bulunduğu idare hukukunun bilinen ilkelerindendir.

Atama işlemi, kamu hizmetinin rasyonel ve verimli bir biçimde görülmesi için tesis edilmesi gereken bir tasarruf olduğundan, bunun, hizmetin en iyi şekilde yerine getirilmesi ve kamu görevlisinin en yararlı olabileceği yer ve görevde çalıştırılması maksatlarıyla yapılması, nihayet kamu yararının sağlanması amacına dayalı bulunması gerekmektedir.

Uyuşmazlık konusu olayda; davacıya ait hizmet cetvelinin incelenmesinden, Milli Savunma Bakanlığı Muhasebe ve Mali İşler Şube Müdürlüğünde 27/07/2006-01/08/2011 tarihleri arasında memur, 01/08/2011-22/06/2017 tarihleri arasında şef ve 22/06/2017- 03/08/2021 tarihleri arasında da şube müdürü olarak çalıştığı, Milli Savunma Bakanlığından naklen atanmasına muvafakat verilen davacının, 09/07/2021 tarihinde Sosyal Güvenlik Kurumuna Daire Başkanlığı kadrosunda atandığı ve 04/08/2021 tarihinden, dava konusu işlemin tesis edildiği 16/08/2023 tarihine kadar ... Başkanlığı ...Daire Başkanı olarak görev yaptığı, bulunduğu görevler sırasında teşekkür ve başarı belgeleri alan davacının, bu görevinden alınarak araştırmacı kadrosuna atandığı, hakkında açılmış herhangi bir soruşturma, inceleme, verilmiş bir ceza bulunmadığı, daire başkanlığı görevini yerine getiremediğine veya başarısız olduğuna ilişkin bir bilgi ve belge sunulamadığı gibi, hizmetlerinden verim alınamadığı hususunun da davalı idarece ortaya konulamadığı anlaşılmaktadır.

Bu durumda; davacının geçmiş hizmetleri değerlendirildiğinde, kariyer ve liyakat ilkelerine uygun olarak daire başkanlığına atandığı ve bu görev için yeterli donanıma sahip olduğu görülmekte olup, daire başkanlığından alınarak araştırmacı olarak atanmasını gerektirecek şekilde hizmeti aksattığı veya başarısız olduğu ya da görevde kalmasında hizmetin yürütülmesi açısından sakınca bulunduğu yönünde hukuken geçerli somut bilgi ve belgeye dayanılmaksızın, kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırı şekilde kullanılan takdir yetkisine dayalı olarak tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık; davanın reddine karar veren İdare Mahkemesi kararına yönelik istinaf başvurusunun reddine ilişkin Bölge İdare Mahkemesi kararında ise hukuki isabet bulunmadığı sonucuna ulaşılmıştır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. DAVACININ TEMYİZ İSTEMİNİN KABULÜNE,

2. ... Bölge İdare Mahkemesi... İdari Dava Dairesince verilen ... günlü, E:..., K:...sayılı kararın, 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 49. maddesinin 2/b fıkrası uyarınca BOZULMASINA,

3. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'nun 6545 sayılı Kanun'la değişik 50. maddesinin 2. fıkrası gereğince ve yukarıda belirtilen hususlar da gözetilerek yeniden bir karar verilmek üzere dosyanın, kararı veren ... Bölge İdare Mahkemesi ... İdari Dava Dairesine gönderilmesine,

4. 2577 sayılı İdari Yargılama Usulü Kanunu'na 6545 sayılı Kanun'un 27. maddesi ile eklenen Geçici 8. maddesi uyarınca karar düzeltme yolu kapalı olmak üzere, 24/03/2025 tarihinde oyçokluğuyla karar verildi.

(X) KARŞI OY :

Uyuşmazlık konusu olayda; davacının bulunduğu görevler ve daire başkanlığı kadrosunda asaleten görev yaptığı süre dikkate alındığında, davanın reddi yolundaki mahkeme kararına ilişkin istinaf başvurusunun reddine dair temyize konu ... Bölge İdare Mahkemesi ...İdari Dava Dairesinin ... günlü, E:..., K:... sayılı kararı hukuka ve usule uygun olup, anılan kararın onanması gerektiği oyuyla, bozulmasına yönelik çoğunluk kararına katılmıyoruz.