Büyükşehir Belediyesi Kanunu Tasarısının tam metni

BİRİNCİ BÖLÜM
Amaç, Kapsam ve Tanımlar

Amaç
Madde 1. Bu kanunun amacı, büyükşehir belediye yönetiminin hukuki statüsünü düzenlemek, hizmetlerin etkin, verimli ve uyum içinde yürütülmesini sağlamaktır.

Kapsam
Madde 2. Bu kanun, büyükşehir belediyesiyle büyükşehir sınırları içindeki belediyeleri kapsar.

Tanımlar
Madde 3. Bu kanunun uygulanmasında;

a) Büyükşehir belediyesi En az üç ilçe veya ilk kademe belediyesini kapsayan, bu belediyeler arasında koordinasyonu sağlayan ve kanunlarla verilen görev, yetki ve sorumlulukları yerine getiren, karar organı seçmenler tarafından seçilerek oluşturulan, idari ve mali özerkliğe sahip kamu tüzel kişisini,

b) Büyükşehir belediyesinin organları:
Büyükşehir belediye meclisi, büyükşehir belediye encümeni ve büyükşehir belediye başkanını,

c) İlçe belediyesi: Büyükşehir belediye sınırları içinde ilçe kurulmaksızın oluşturulan ve büyükşehir ilçe belediyeleriyle aynı yetki ve imtiyazlara sahip belediyeyi,

ifade eder.

İKİNCİ BÖLÜM
Büyükşehir Belediyesinin Kuruluşu ve Sınırları

Kuruluş
Madde 4. Belediye sınırlarından en fazla 10.000 metre uzaklıktaki yerleşim birimlerinin son nüfus sayımı veya tespitine göere toplam nüfusu 1.000.000'dan fazla olan il merkez belediyeleri, fiziki yerleşim durumları ve ekonomik gelişmişlik düzeyleri de dikkate alınarak, kanunla Büyükşehir belediyesine dönüştürülebilir.

Büyükşehir belediyesinin sınırları
Madde 5. Büyükşehir belediyelerinin sınırları, ismini aldıkları büyükşehirlerin belediye sınırlarıdır.

İlçe belediyelerinin sınırları, bu ilçelerin büyükşehir belediyesi içinde kalan kısımlarının sınırlarıdır.

İlk kademe belediyelerinin, büyükşehir belediye sınırları dışında, belediye sınırı olamaz.

Büyükşehir belediyesi bulunan ilçelerde, o ilin adı ile anılan mahkemeler ile büyükşehir belediyesi sınırları içindeki ilçelerin adı ile anılan mahkemelerin yargı çevreleri, ilçe sınırlarına bakılmaksızın, Adalet Bakanlığının teklifi üzerine Hakimler ve Savcılar Yüksek Kurulunca belirlenir.

Büyükşehir belediyesine katılma
Madde 6. Büyükşehir belediyesinin sınırları çevresinde ve aynı il sınırları içinde bulunan belediye ve köylerin büyükşehir belediyesine katılması konusunda Belediye Kanunu hükümleri uygulanır. Bu durumda belediye meclisi tarafından alınması gereken kararlar büyükşehir belediye meclisi tarafından alınır.

İmar düzeni ve temel alt yapı hizmetlerinin zorunlu kıldığı hallerde, bu belediye ve köyler, büyükşehir belediye meclisinin kararı ve İçişleri Bakanlığının teklifi üzerine Bakanlar Kurulu kararı ile büyükşehir belediyesi sınırları içine alınabilir.

Büyükşehir belediyesi sınırları içine katılan ilçe belediyeleri ile nüfusu 50.000'i geçen belediyeler, büyükşehir ilçe veya ilk kademe belediyesine dönüşür. Diğer belediyeler ile köylerin tüzel kişiliği kalkar. Köylerin mahalle olarak bağlanacağı belediyelerle tüzel kişiliği kalkan belediyelerin katılacağı belediyeler, müşterek kararnamede veya Bakanlar Kurulu kararında belirtilir.

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Büyükşehir Belediyesinin Görev Yetki ve Sorumlulukları

Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin görev, yetki ve sorumlulukları
Madde 7. Büyükşehir belediyesinin görev, yetki ve sorumlulukları şunlardır:

a) Büyükşehirin ekonomik, sosyal ve fiziki gelişimine ilişkin olarak, ilçe ve il kademe belediyelerinin görüşlerini almak suretiyle stratejik planları, yıllık hedefleri ve yatırım programlarını ve bütçeyi hazırlamak,

b) Büyükşehir belediye ve mücavir alan sınırları içinde nazım imar planı ve çevre düzeni planını yapmak, yaptırmak ve onaylayarak uygulamak; büyükşehir içindeki belediyelerin nazım plana uygun olarak hazırlayacakları uygulama imar planlarını, bu planlarda yapılacak değişiklikleri ve imar islah planlarını aynen veya tadilen onaylamak ve uygulanmasını denetlemek, nazım imar planının yürürlüğe girdiği tarihten itibaren iki yıl içinde uygulama imar planlarını yapmayan ilçe ve ilk kademe belediyelerinin uygulama imar planlarını yapmak veya yaptırmak.

c) Kanunlarla büyükşehir belediyesine verilmiş görev ve hizmetlerin gerektirdiği proje, yapım, bakım ve onarım işleriyle ilgili her türlü imar uygulamasını yapmak ve ruhsatlandırmak; büyükşehir belediyesince yapılan veya işletilen alanlarda işyerlerine ruhsat vermek ve denetlemek,

d) Düzenli kentleşmeyi sağlamak amacıyla tarım arazileri dışındaki alanlarda imarlı ve alt yapılı arsalar üretmmek, konut veya toplu konut yapmak, satmak, kiralamak ve bu amaçlarla arazi satın almak, kamulaştırma yapmak,

e) Büyükşehir ulaşım ana planı yapmak veya yaptırnak ve uygulamak, kanunların belediyelere verdiği trafik düzenlemesinin gerektirdiği bütün işleri yürütmek, motorlu taşıtlara ilişkin trafik tescil belgelerini düzenlemek,

f) Büyükşehir belediyesinin yetki alanındaki meydan, bulvar, cadde ve anayolları yapmak, yaptırmak, bakım ve onarımını sağlama, kentsel tasarım projelerine uygun olakrak bu yerler üzerindeki yapılara ilişkin yükümlülükler koylak; meydan, bulvar, cadde, yol ve sokak isim ve numaraları ile bunlar üzerindeki binalara numara verilmesi işlerini gerçekleştirmek,

g) Kent bilgi sistemini kurmak,

h) Sürdürülebilir kalkınma ilkesine uygun olarak çevrenin, tarım alanlarının ve su havzalarının korunmasını sağlamak, katı atıkların kaynakta toplanması ve aktarma istasyonuna kadar taşınması hariç katı atıkların yeniden değerlendirilmesi, depolanması ve bertarafına ilişkin hizmetleri yerine getirmek, tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, sanayi ve tıbbi atıklara ilişkin hizmetleri yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, deniz araçlarının atıklarını toplamak, toplatmak, arıtmak ve gerekli düzenlemeleri yapmak,

i) Gıda ile ilgili olanlar dahil birinci sınıf gayri sıhhi müesseseleri ruhsatlandırmak ve denetlemek, yiyecek ve içecek maddelerinin tahlillerini yapmak üzere laboratuvarlar kurmak ve işletmek,

j) Büyükşehir belediyesinin yetkili olduğu veya işlettiği alanlarda zaıta hizmetlerini yerine getirmek,

k) Yolcu ve yük terminalleri, kapalı ve açık otoparklar yapmak, yaptırmak veya ruhsat vermek, işletmek veya işlettirmek,

l) Büyükşehirin bütünlüğüne hizmet eden sosyal donatılar, bölge parkları, hayvanat bahçeleri kütüphane, müze, spor, dinlence, eğlence ve benzeri yerleri yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek,

m) Gerektiğinde sağlık, eğitim ve kültür hizmetleri için bina ve tesisler yapmak, bunların her türlü bakımını, onarımını yapmak ve gerekli malzeme desteğini sağlamak,

n) Kültür ve tabiat varlıkları ile tarihi dokunun ve kent tarihi bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerinin korunmasını sağlamak,

o) Büyükşehir içindeki toplu taşıma hizmetlerini yürütmek ve bu amaçla gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak, işletmek veya işlettirmek, büyükşehir sınırları içindeki kara ve denizde ticari amaçlı toplu taşım yapacak ulaşım araçlarına ruhsat vermek,

p) Su ve kanalizasyon hizmetlerini yürütmek, bunun için gerekli tesisleri kurmak, kurdurmak ve işletmek,

r) Mezarlık alanlarını tespit etmek, mezarlıklar tesis etmek ve işletmek, özel meraklıkları ruhsatlandırmak ve denetlemek,

s) Her çeşit toptancı hallerini ve mezbahaları yapmak, yaptırmak, işletmek veya işlettirmek, özel hal ve mezbahaları ruhsatlandırmak ve denetlemek,

t) İl düzeyinde yapılan planlara uygun olarak, doğal afetlerle ilgili planlamaları ve diğer hazırlıkları büyükşehir ölçeğinde yapmak, gerektiğinde diğer afet bölgelerine araç, gereç ve malzeme desteği vermek; itfaiye ve acil yardım hizmetlerini yürütmek, patlayıcı ve yanıcı madde üretim ve depolama yerlerini tespit etmek, fabrika ve sanayi kuruluşlarını yangına ve diğer afetlere karşı tedbirler yönünden denetlemek,

u) Yaşlılar, özürlüler, kadınlar, gençler ve çocuklara yönelik sosyal ve kültürel hizmetleri yürütmek, geliştirmek, bu amaçla sosyal tesisler kurmak, meslek ve beceri kazandırma kursları ve sağlık merkezleri ve hastane açmak, işletmek veya işlettirmek.

Büyükşehir belediyeleri birinci fıkranın (c) bendinde belirtilen yetkisini, imar planlarına uygun olarak kullanmak zorundadır.

İlçe ve ilk kademe belediyelerinin görev ve yetkileri şunlardır:

a) Diğer kanunlarla münhasıranı büyükşehir belediyesine verilen görevler ile birinci fıkrada sayılanlar dışında kalan belediye görev ve yetkileri,

b) Katı atıkların toplanması ve aktarma istasyonuna taşınması,

c) Sıhhi işyerlerini, 2 inci ve 3 üncü sınıf gayrisıhhi müesseseleri, içkili ve umuma açık yerleri ruhsatlandırmak ve denetlemek,

d) Birinci fıkrada belirtilen hizmetlerden; açık otopark, spor, dinlenme ve eğlence yerleri ile parkların yapılması, mesleki eğitim ve beceri kursları açılması, sağlık, eğitim ve kültür tesis ve binalarının yapım, bakım ve onarımı ile kültür ve tabiat varlıkları ve tarihi dokunun korunması, kent tarihi bakımından önem taşıyan mekanların ve işlevlerinin geliştirilmesine ilişkin hizmetler.

Altyapı ve ulaşım
Madde 8. Büyükşehir içindeki altyapı hizmetleri ile kara, deniz, göl, nehir ve raylı sistem taşımacılığı hizmetlerinin bir koordinasyon içinde yürütülmesi amacıyla büyükşehir belediye başkanı ya da görevlendirdiği kişinin başkanlığında, yönetmelikle tespit edilecek kamu kurum ve kuruluşları temsilcilerinin katılacağı bir Altyapı Koordinasyon Merkezi ile bir Ulaşım Koordinasyon Merkezi kulur. Büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediyebaşkanlrı kendi belediyesini ilgilendiren konuların görüşülmesinde koordinasyon merkezlerine üye olarak katılırlar. Ulaşım Koordinasyon Merkezi toplantılarına ayrıca gündemdeki konularla ilgili kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları ve odaların (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun) temsilcileri de davet edilerek görüşleri alınır.

Alt yapı Koordinasyon Merkezi kamu kurum ve kuruluşlarınca büyükşehir içinde yapılacak alt yapı yatırımları için kalkınma planı ve yıllık programlara uygun olarak yapılacak taslak programlara uygun olarak yapılacak taslak programları birleştirerek kesin program haline getirir. Bu kesin programlarda birden fazla kamu kurum ve kuruluşunca aynı anda yapılması gerekenler Ortak Programa alınır. Ortak programa alınan alt yapı hizmetleri için belediye ve diğer bütün kamu kuruluşlarının bütçelerine konulan ödenekler Alt yapı Koordinasyonu merkezinde teşekkül ettirilecek Alt Yapı Yatırım Hesabına aktarılır.

Ortak Programa alınmayan yatırımlar için Bakanlıklar, ilgili belediye ve diğer kamu kurum ve kuruluşları Alt Yapı Koordinasyon Merkezine tespit edilen programa göre harcamalarını kendi bütçelerinden yaparlar.

Büyükşehir belediyesi şehrin ana ulaşım planına uygun olarak, görev ve yetki alanlarında;

a) Ulaşım ve toplu taşıma hizmetlerini planlamaya ve koordinasyonu sağlamaya,

b) Her türlü karayolu, deniz yolu, su yolu ve demir yolu araçları ile toplu taşıma araçlarının güzergahlarını, zaman ve bilet tarifelerini belirlemeye,

c) Taksi durak yerleri ile karayolu, yol, cadde, sokak, meydan ve benzeri yerler üzerinde araç park yerlerini tespit etmeye ve bunları işletmeye, işlettirmeye veya kiraya vermeye, park yerleri ile ilgili olarak alınan kararları ihal edenler hakkında 15/5/1930 tarihli ve 1608 sayılı Umuru Belediyeye Müteallik Ahkamı Cezaiye Hakkında 16 Nisan 1340 tarih ve 486 numaralı Kanunun Bazı maddelerini Muaddil Kanun hükümlerine göre cezai müeyyideler uygulamaya yetkilir.

Bu madde ile büyükşehir belediyesine verilen trafik hizmetlerini planlama, koordinasyon, güzergah belirlemesi ile taksidurağı ve araç park yerleri tespitine ilikin yetkiler Ulaşım Koordinasyon Merkezi tarafından kullanılır.

Ulaşım Koordinasyon Merkezi kararları büyükşehir belediye başkanının onayı ile yürürlüğe girer.

Koordinasyon merkezlerince alınan ortak yatırım ve toplu taşımayla ilgili kararlar, belediye ve bütün kamu kurum ve kuruluşlarıyla ilgililer için bağlayıcıdrı.

Koordinasyon merkezlerinin çalışma esas ve usulleri ile bu kurullara katılacak kamu kurum ve kuruluş temsilcileri İçişleri Bakanlığınca çıkarılacak yönetmelikle tespit edilir. İçişleri Bakanlığı, çıkarılacak bu yönetmeliğin, altyapı yatırım hesabının kullanılmasına ilişkin kısımları hakkında, Maliye Bakanlığının görüşünü alır.

Büyükşehir belediyesinin yetkileri ve imtiyazları
Madde 9. Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyeleri, görevli oldukları konularda, Belediye Kanunu ve diğer mevzuat hükümleri ile belediyelere tanınan yetki, imtiyaz ve muafiyetlere sahiptir.

Büyükşehir belediyesinin imar denetim yetkisi
Madde 10. Büyükşehir belediyesi, ilçe ve ilk kademe belediyelerinin imar uygulamalarını denetlemeye yetkilidir. İmar uygulamalarının denetiminde kamu kurum ve kuruluşlarından, üniversiteler ve kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşlardan yararlanılabilir.

Denetim sonucunda tespit edilen eksiklik ve aykırılıkların giderilmesi için ilgili belediyeye altı ayı geçmemek üzere süre verilir. Bu süre içerisinde eksiklik ve aykırılıklar giderilmediği takdirde, büyükşehir belediyesi eksiklik ve aykırılıkları gidermeye yetkilidir.

Büyükşehir belediyesince tespit edilen ruhsatsız veya ruhsat ve eklerine aykırı yapılar, gerekli işlem yapılmak üzere ilgili belediyeye bildirir.. Tespit edilen imara akırı uygulama ilgili belediye tarafından üç ay içinde giderilmediği takdirde büyükşehir belediyesi, 3194 sayılı imar Kanunun 32 ve 42 nci madelerinde belirtilen yetkileri doğrudan kullanır.

DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Büyükşehir Belediyesinin Organları

Büyükşehir belediye meclisi
Madde 11. Büyükşehir belediye meclisi, ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre seçilen üyelerden oluşur.

Büyükşehir belediye başkanı ve büyükşehir içindeki diğer belediyelerin başkanları büyükşehir belediye meclisinin tabii üyesidir.

Gündemdeki konularla ilgili kişi veya kurum temsilcileriyle kamu kurumu niteliğindeki meslek kuruluşları, üniversitelerin ilgili bölümlerinin, sendikalar (oda üst kuruluşu bulunan yerlerde üst kuruluşun, sendika konfederasyonunun bulunduğu yerde konfederasyon) ve uzmanlaşmış sivil toplum örgütlerinin temsilcileri, oy hakkı olmaksızın meclis ve ihtisas komisyonu toplantılarına katılabilir ve görüş bildirebilir.

Meclis toplantısı
Madde 12. Büyükşehir belediye meclisi, her ayın ikinci haftası toplanır. Kasım ayı toplantısı dönem başı toplantısıdır.

Bütçe görüşmesine rastlayan toplantı süresi en çok yirmi gün, diğer toplantıların süresi en çok beş gündür.

Meclis kararlarının kesinleşmesi
Madde 13. Büyükşehir belediye başkanı, yedi gün içinde belediye meclisi kararlarından hukuka aykırı gördüklerinin gerekçesini de belirterek belediye meclisinde tekrar görüşülmesini isteyebilir.

Tekrar görüşülmesi istenilmeyen kararlar ile tekrar görüşülmesi istenilmeyen kararlar ile tekrar görüşülmesi istenip de büyükşehir belediye meclisi üye tam sayısının salt çoğunluğuyla ısrar edilen kararlar kesinleşir.

Büyükşehir belediye başkanı, meclisin ısrarı ile kesinleşen kararların iptalini ve yürütülmesinin durdurulmasını on gün içinde idari yargı mercilerinden talep edebilir.

Kararlar kesinleştiği tarihten itibaren en geç yedi gün içinde mahallin en büyük mülki idare amirine gönderilir.

Mülki idare amiri hukuka aykırı gördüğü kararlar aleyhine on gün içinde idari yargı mercilerine başvurabilir.

İlçe ve ilk kademe belediye meclislerinin bütçe ve imarla ilgili ilanlar dışındaki kararları büyükşehir belideye başkanına gönderilir. Büyükşehir belediye başkanına gönderilir. Büyükşehir belediye başkanı, on gün içinde hukuka aykırı gördüğü kararların tekrar görüşülmesini isteyebilir. İlgili meclisin, kararında üye tam sayısının salt çoğunluğu ile ısrar etmesi halinde karar kesinleşmiş olur. Bu durumda belediye başkanı kesinleşen karara karşı on gün içinde kararın iptali için idari yargı mercilerinden talepte bulunabilir.

Büyükşehir kapsamındaki ilçe ve ilk kademe belediye meclislerince alınan imara ilişkin kararlar, kararın gelişinden itibaren üç ay içinde büyükşehir belediye meclisince nazım imar planına uygunluğu yönünden incelenerek kabul edildikten sonra büyükşehir belediye başkanına gönderilir.

İhtisas komisyonları
Madde 14. Büyükşehir belediye meclisi, her dönem başı toplantısında, kendi üyeleri arasından seçilecek en az beş en çok yedi kişiden oluşmak üzere ihtisas komisyonları kurabilir.

İhtisas komisyonları, her siyasi parti grubunun ve bağımsız üyelerin büyükşehir belediye meclisindeki üye sayısının üye tam sayısına oranlanması suretiyle oluşur. İmar ve bayındırlık komisyonu, çevre ve sağlık komisyonu, plan ve bütçe komisyonu, eğitim, kültür,. gençlik ve spor komisyonu ile ulaşım komisyonunun kurulması zorunludur.

Bu komisyonların çalışma süreleri meclisin toplantı süreleriyle sınırlıdır. Ancak imar komisyonunun çalışmaları, süreye tabi değildir ve kendilerine havale edilen işleri bir ay içinde sonuçlandırır.

Komisyonlar, kendilerine havale edilen işlerle ilgili raporu, havale gününden itibaren, ertesi ayın ilk toplantısına kadar meclise sunarlar. Bu sürenin bitiminde komisyon, raporunu vermez ise, konu meclis başkanlığınca doğrudan meclis gündemine alınır.

Komisyonlar, çalışmaarında uzman kişilerden de faydalanabilir.

İhtisas komisyonlarının görev alanına giren işler bu komisyonlarda görüşüldükten sonra büyükşehir belediye meclisinde karara bağlanır.

Komisyon raporları alenidir, çeşitli yollarla halka duyurulur ve isteyenlere büyükşehir belediye meclisince tespit edilecek bedel karşılığında verilir.

Belediye başkanlığının sona ermesi
Madde 15. Büyükşehir belediye meclisinin feshine sebep olan eylem ve işlemlere katılan büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediye başkanlarının görevlerine Danıştay kararıyla son verilir.

Büyükşehir belediye encümeni
Madde 16. Büyükşehir belediye encümeni, büyükşehir belediye başkanı veya genel sekreterin başkanlığında, genel sekreter, imar, hukuk, hesap, fen, çevre, yazı işleri ve insan kaynakları birim amirlerinden oluşur.

Büyükşehir belediye encümen üyelerine, 15.000 gösterge rakamının Devlet memurları için belirlenen aylık katsayı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarda aylık brüt ödenek ödenir. Kadro karşılığı sözleşmeli çalışan encümen üyelerine bu ödenek ödenmez.

Büyükşehir Belediye Başkanı
Madde 17. Büyükşehir belediye başkanı, büyükşehir belediye idaresinin başı ve tüzel kişiliğinin temsilcisidir. Büyükşehir belediye başkanı, ilgili kanunda gösterilen esas ve usullere göre Büyükşehir belediye sınırları içindeki seçmenler tarafından doğrudan seçilir.

Büyükşehir belediye başkan vekili, Belediye Kanunundan usullere göre belirlenir. Ancak, büyükşehir içindeki belediyelerin beledeye başkanları büyükşehir belediye başkan vekili olamaz.

Büyükşehir belediye başkanının görev ve yetkileri
Madde 18. Büyükşehir belediye başkanının görev ve yetkileri şunlardır:

a) Belediye meclisince belirlenecek stratejik plana uygun olarak belediyeyi yönetmek Belediye idaresinin kurumsal stratejilerini oluşturmak, bu stratejilere uygun olarak bütçeyi hazırlamak ve uygulamak, belediye faaliyetleriin ve yöneticilerinin performans kriterlerini belirlemek, izlemek ve değerlendirmek, bunlarla ilgili raporları meclise sunmak.

b) Büyükşehir belediye meclisince onaylanan nazım imar planlarını uygulamak,

c) Büyükşehir belediye meclisi ve encümeninin kararlarını uygulamak,

d) Bu kanunla büyükşehir belediyesine verilen görev ve hizmetlerin etkin ve verimli bir şekilde uygulanabilmesi için gerekli tedirleri almak ve uygulamak,

e) Büyükşehir belediyesinin ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin etkin ve verimli yönetilmesini sağlamak, Büyükşehir belediyesi ve bağlı kuruluşları ile işletmelerinin bütçe tasarılarını, bütçe üzerindeki değişiklik tekliflerini ve bütçe kesin hesap cetvellerini hazırlamak,

f) Büyükşehir belediyesinin hak ve menfaatlerini izlemek, alacak ve gelirlerinin tahsilini sağlamak,

g) Yetkili organların kararını almak şartıyla, büyükşehir belediyesi adına sözleşme yapmak, karşılıksız bağışları kabul etmek ve gerekli tasarruflarda bulunmak,

h) Mahkemelerde davacı veya davalı sıfatıyla ve resmi mercilerde Büyükşehir belediyesini temsil etmek veya ettirmek,

i) İta amiri sıfatıyla verile emirlerini bizzat imzalamak veya bu konudaki yetkisini devretmek,

j) Gerektiğinde bizzat nikah kıymak,

k) Diğer kanunların belediye başkanlarına verdiği görev ve yetkilerden büyükşehir belediyesi görevlerine ilişkin olan hizmetleri yerine getirmek ve yetkileri kullanmak,

l) Gerektiğinde görev ve yetkilerinden bir veya birkaçını ilçe veya ilk kademe belediye başkanına devretmek.

Danışmanlar
Madde 19. Büyükşehir belediyesinde sayısı yediyi geçmemek üzere başkan danışmanı görevlendirilir. Danışman olarak görevlendirilme, memuriyete geçiş hakkı doğurmaz. Danışmanların görev süreleri belediye başkanının görev süresi ile sınırlıdır.

Danışmanlara, her türlü ödemeler dahil, büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen aylık miktarı geçmemek üzere belediye meclisinin belirlediği miktarda brüt ücret ödenir.

BEŞİNCİ BÖLÜM
Büyükşehir Belediyesi Teşkilatı ve Personeli

Büyükşehir belediye teşkilatı
Madde 20. Büyükşehir belediyesi teşkilatı, genel sekreterlik, daire başkanlıkları ve şube müdürlüklerinden oluşur.

Genel sekreter, belediye hizmetlerini; belediye başkanını emir ve direktiflerine, mevzuat hükümlerine, belediyenin amaç ve politikalarına, stratejik planına ve yıllık programlarına uygun olarak yürütür.

Büyükşehir belediyesinde başkan yardımcısı bulunmaz. Hizmetlerin etkili ve verimli bir şekilde yürütülebilmesi için, genel sekretere yardımcı olmak üzere, nüfusu 5 milyonun üzerindeki büyükşehir belediyelerinde en fazla beş, diğerlerinde en fazla üç genel sekreter yardımcısı atanabilir.

Büyükşehir belediyesi bünyesinde izleme ve denetim birimi kurulur.

Büyükşehir belediye zabıtası, hizmet gereklerine göre belediye meclisinin kararıyla trafik, imar, çevre, sağlık ve turizm gibi konularda ihtisaslaşmaya gidebilir.

Personel istihdamı
Madde 21. Büyükşehir belediyesi personeli büyükşehir belediye başkanınca atanır.

Büyükşehir belediyelerinde genel sekreter, genel sekreter yartımcısı, ve daire başkanı, ilçe ve ilk kademe belediyelerinde başkan yardımcısı ve müstakil birim müdürleri, kadroları karşılık gösterilmek suretiyle sözleşmeli olarak çalıştırılabilir.

Büyükşehir belediyesi genel sekreterine ödenen maaş, gösterge, zam ve tazminat miktarları genel müdüre ödenen miktarlardan az olamaz.

Kadro karşılığı sözleşmeli, sözleşmeli ve işçi statüsünde çalışanlar hariç belediye memurlarına, başarı durumlarına göre toplam memur sayısının yüzde 10'unu ve devlet memurlarına uygulanan aylık katsayının 30.000 gösterge rakamı ile çarpımı sonucu bulunacak miktarı geçmemek üzere encümen kararıyla yılda en fazla iki defa ikramiye ödenebilir.

ALTINCI BÖLÜM
Mali Hükümler

Büyükşehir belediyesinin gelirleri
Madde 22. Büyükşehir belediyesinin gelirleri şunlardır:

a) Genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden ilçe ve ilk kademe belediyesine verilmesi gereken paylardan Bakanlar Kuruluncabelirlenecek oranlar içinde ayrılarak İller Bankasınca gönderilecek pay,

b) Büyükşehir belediye sınırları içinde yapılan genel bütçe vergi gelirleri tahsilat toplamı üzerinden gelir saymanlarınca hesaplanıp, erteki ayın sonuna kadar ilgili büyükşehir belediyesine yatırılacak yüzde 5 pay,

c) 16/5/1981 tarih ve 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda yer alan oran ve esaslara göre tahsil olunacak Elektrik ve Gaz Tüketim Vergileriyle müşterek bahislerden elde edilen Eğlence Vergisinin % 50'si,

d) Büyükşehir belediyesine bırakılan sosyal ve kültürel tesisler ile spor, eğlence ve dinlenme yerleri ve yeşil sahalar içinde tahsil edilecek her türlü belediye vergi, resim ve harçları,

e) 7 nici maddenin birinci fıkrasının (f) bendinde belirtilen alanlar ile bu alanlara cephesi bulunan binalar üzerindeki her türlü ilan ve reklamların vergileri ile asma, tahsis ve bakım ücretleri,

f) Hizmetlerin büyükşehir belediyesi tarafından yapılması şartıyla 2464 sayılı Belediye Gelirleri Kanununda belirtilen oran ve esaslara göre alınacak yol, su ve kanalizasyon harcamalarına katılma payları,

g) Kamu idare müesseselerinin yardımları,

h) İç ve dış borçlanmalar ile hisse senedi gelirleri,

i) Şartlı ve şartsız bağışlar,

j) Büyükşehir belediyesinin taşınır ve taşınmaz mal gelirleri,

k) Yapılacak hizmetler karşılığı alınacak paralar,

l) Büyükşehir belediyesi iktisadi teşebbüslerinin safi hasılatından büyükşehir belediye meclisince belirlenecek oranda alınan hisseler,

m) Diğer gelirler.

Bakanlar Kurulu, birinci fıkranın (b) bendindeki yüzde 5 ay oranını iki katına kadar artırmaya veya kanuni haddine indirmeye yetkilidir. Bu payın yüzde 75'i bu miktardan düşülerek ilgili belediye hesabına, kalan yüzde 25'i ise İller Bankası nezdindeki büyükşehir belediyesi hesabına yatırılır ve büyükşehir belediyesine nüfuslarına göre dağıtılır.

İlçe ve ilk kademe belediyelerinin tahsil ettiği vergilerden büyükşehir belediyesine ödenmesi gereken paylar zamanında yatırılmadığı takdirde, ilgili belediyenin İller Bankasındaki payından kesilerek büyükşehir belediyesinin hesabına aktarılır.

Büyükşehir belediyesinin giderleri
Madde 23. Büyükşehir belediyesinin giderleri şunlardır:

a) Belediye hizmet binaları ve tesislerin temini, bakım ve onarımı için yapılan giderler,

b) Belediye personeline ve belediyenin seçilmiş organlarının üyelerine ödenen maaş, ücret ödenek, huzur hakkı, yolluklar, hizmete ilişkin eğitim ile diğer giderler,

c) İlçe, ilk kademe belediyeleri ile bağlı kuruluşlara yapacakları yardımlar ve ortak proje giderleri,

d) Her türlü alt yapı, yapım, onarım ve bakım giderleri,

e) Belediye zabıta ve itfaiye hizmetleri ile diğer görev ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılacak giderler,

f) Vergi, resim, harç, katılma payı, hizmet karşılığı alınacak ücretler ve diğer gelirlerin takip ve tahsili için yapılacak giderler,

g) Belediyenin kuruluşuna katıldığı şirket, kuruluş ve birliklerle ilgili ortaklık payı, üyelik aidatı giderleri,

h) Mezarlıkların tesisi, korunması ve bakımına ilişkin giderler,

i) Faiz ve sigorta giderleri,

j) Fakir, muhtaç ve kimsesizler ile özürlülüre yapılacak sosyal yardımlar,

k) Dava takip ve icra giderleri,

l) Temsil, tören, ağırlama ve tanıtım giderleri,

m) Avukatlık, müşavirlik ve denetim ücretleri,

n) Yurtiçi ve yurt dışı kamu ve özel kesim ile sivil toplum örgütleriyle birlikte yapılan ortak hizmetler ve diğer proje giderleri,

o) Sosyo-kültürel ve bilimsel etkinlikler için yapılan giderler,

p) Büyükşehir belediye hizmetleriyle ilgili olarak yapılan kamuoyu yoklaması ve araştırması giderleri,

r) Kanunla verilen görevler ve hizmetlerin yürütülmesi için yapılan diğer giderler,

Büyükşehir belediye bütçesi
Madde 24. Büyükşehir belediye bütçesi doğruda, ilçe ve ilk kademe belediye bütçeleri ise büyükşehir belediye meclisince, yatırım ve hizmetler arasında bütünlük sağlayacak şekilde, aynen veya tadilen kabul edildikten sonra yürürlüğe girer.

Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediye bütçeleri, büyükşehir belediye meclisinde aynı toplantı döneminde ve birlikte görüşülerek karara bağlanır ve tek bütçe halinde bastırılır.

Büyükşehir belediye meclisi, ilçe ve ilk kademe belediyesinin bütçelerini kabul ederken,

a) Bütçe metnindeki, kanuna aykırı madde ve ibareleri çıkarmaya veya değiştirmeye,

b) Belediyenin tahsile yetkili olmadığı gelirleri çıkarmaya,

c) Kesinleşmiş belediye borçları için, bütçeye konulması gerekip de konulmamış ödeneği eklemeye,

d) Ortak yatırım programına alınan yatırımlar için gerekli ödeneği eklemeye,

yetkilidir.

Şirket kurulması
Madde 25. Büyükşehir belediyesi kendisine verilen görev ve hizmet alanlarında, ilgili mevzuatta belirtilen usullere göre sermaye ortaklıkları kurabilir.

YEDİNCİ BÖLÜM
Çeşitli Hükümler

Kent konseyi
Madde 26. Büyükşehirlerde kent konseyine, büyükşehir kapsamındaki belediyenin başkanları, il genel meclisinin, üniversitelerin, konfederasyon şeklinde örgütlenmiş sendikaların, kamu kurum ve kuruluşlarının, belediyece tespit edilecek ilgili sivil toplum örgütlerinin, kamu kurumu niteliğindeki meslek teşekkülerinin üst kuruluşlarının ve mahalle muhtarlarının temsilcileri katılır.

Belediyeler arası hizmet ilişkileri ve koordinasyon
Madde 27. Büyükşehir içindeki belediyeler arasında hizmetlerin yerine getirilmesi bakımından uyum ve koordinasyon büyükşehir belediyesince sağlanır. Büyükşehir, ilçe ve ilk kademe belediyeleri arasında hizmetlerin yürütülmesiyle ilgili ihtilaf çıkması halinde, büyüşehir belediyesi meclisi yönlendirici ve düzenleyici kararlar almaya yetkilidir.

Büyükşehir belediyesi, 7 nci maddede sayılan hizmetleri, mali ve teknik imkanları çerçevesinde, nüfus ve hizmet alanlarını dikkate alarak, bu hizmetlerden istifade edecek büyükşehir kapsamındaki diğer belediye arasında dengeli olarak yürütmek zorundadır. İlçe veya ilk kademe belediyelerine ait görevlerden bir veya birkaçı, bedeli kendilerince karşılanmak ve talepte bulunmak kaydıyla, büyükşehir belediye meclisinin kararına dayanarak, ortaklaşa veya bizzat büyükşehir belediyesince yapılabilir.

Büyükşehir belediyesi, ilçe ve ilk kademe belediyeleri ile ortak projeler geliştirebilir ve yatırım yapabilir.

Büyükşehir içindeki belediyelerden mali durumu yetersiz olanlara, nüfus ve hizmet alanları ve yoğunluğu dikkate alınarak, büyükşehir belediyesince mali yardımda bulunulabilir. Büyükşehir belediyesi bu belediyelere proje karşılığı olarak da yardım yapabilir.

Büyükşehir belediyesi ile bağlı kuruluşuları, belediye başkanının onayı ile en geç altı ay içinde göre ödenmek üzere birbirlerinin nakit ihtiyacını karşılayabilir.

Uygulanacak hükümler
Madde 28. Bu kanunda hüküm bulunmayan hallerde, Belediye Kanunu diğer kanunların belediyelere ilgili hükümleri büyükşehir, büyükşehir ilçe ve ilk kademe belediyeleri hakkında da uygulanır.

Yürürlükten kaldırılan hükümler
Madde 29. 27/6/1984 tarihli ve 3030 sayılı Büyükşehihr Belediyelerinin Yönetimi Hakkında Kanun Hükmünde Kararnamenin Değiştirilerek Kabulü Hakkında Kanun ile aynı Kanunun ek ve değişiklikleri, 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 24 üncü maddesi yürürlükten kaldırılmıştır.

Madde 30. 18/1/1984 tarihli ve 2972 sayılı Mahalli İdareler ile Mahalle Muhtarlıkları ve İhtiyar Heyetleri Seçimi Hakkında Kanunun 4 üncü ve 6 ıncı maddeleri aşağıdaki şekilde değiştirilmiştir.

"Madde 4. Büyükşehir belediye başkanının seçiminde, seçim çevresi büyükşehir belediye sınırları içidir.

Büyükşehir belediye sınırları içindeki ilçe ve ilk kademe belediye meclis üyeleriyle büyükşehir belediye meclis üyeleriyle büyükşehir belediye meclis üyelerinin seçimlerinde seçim çevreleri, ilçe ve ilk kademe belediyesinin sınırları içidir.

Büyükşehir belediye meclisine seçilecek üye sayısı
Madde 6. Büyükşehir belediye meclisi için, büyükşehir belediye sınırları içinde kalan seçim çevreleri için tespit edilen belediye meclisleri üye sayısının beşte biri oranında üye seçilir.

Bu hesaplamada artık sayılar nazara alınmaz.

Yedek üyelikler de aynı usulle hesaplanır."

Geçici Madde 1. Büyükşehir belediyesi, bu kanunun yürürlüğe girdiği tarihten itibaren en geç iki yıl içinde büyükşehir nazım imar planlarını yapar veya yaptırır.

Yürürlük
Madde 31. Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.

Yürütme
Madde 32. Bu Kanunu Bakanlar Kurulu yürütür.