Yardım Toplama Kanunu
Kanun Numarası : 2860
Kabul Tarihi : 23/6/1983
Resmî Gazete : 25.6.1983 / 18088
BİRİNCİ BÖLÜM
Genel Hükümler
Amaç
Madde 1 - Bu Kanunun amacı; yardım toplamaya yetkili kişi ve kuruluşları
ve bunların hangi amaçla yardım toplayabileceklerini belirlemek, yardımın
toplanmasına,kullanılmasına ve denetlenmesine ilişkin usul ve esasları
düzenlemektir.
Kapsam
Madde 2 - Bu Kanun; yardım toplamaya yetkili kişi ve
kuruluşların,amaçlarına ve kamu yararına uygun olarak, yardım toplama
faaliyetlerine ait esasları kapsar. Türk Silahlı Kuvvetlerinin kendi
bünyesi içerisindeki yardım toplama faaliyetleri ile dernekler, sendikalar
ve bunların üst kuruluşlarına,spor kulüplerine, mesleki kuruluşlara ve
bağış kabulüne yetkili vakıflara kendi statülerine göre üyeleri ve diğer
kişiler tarafından yapılacak bağış ve yardımlarla bunların öz
kaynaklarından sağlayacakları gelirler, bu Kanunun kapsamı dışındadır.
Yardım toplayabilecek olanlar
Madde 3 - Kamu yararına uygun olarak, amaçlarını gerçekleştirmek, muhtaç
kişilere yardım sağlamak ve kamu hizmetlerinden bir veya birkaçını
gerçekleştirmek veya destek olmak üzere gerçek kişiler, dernekler,
kurumlar, vakıflar, spor kulüpleri, gazete ve dergiler yardım
toplayabilirler.
Yardımın isteğe bağlı olması
Madde 4 - Yardım isteğe bağlıdır. Kişi ve kuruluşlar yardımda bulunmaya
zorlanamaz.
Yardım toplama şekilleri
Madde 5 - Bu Kanuna göre; makbuzla, belirli yerlere kutu koyarak,
bankalarda hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak, eşya piyangosu
düzenleyerek,kültürel gösteriler ve sergiler yoluyla, spor gösterileri,
gezi ve eğlenceler düzenlemek suretiyle yardım toplanabilir. Yardım
toplama faaliyetlerinde, yardım toplama şekillerinden bir veya birkaçı
kullanılabilir. Yardım toplama işinde kullanılan makbuz ve biletlerde,
yardımın hangi amaç için toplandığının belirtilmesi zorunludur.
Gerçek kişiler tarafından girişilecek yardım toplama faaliyetlerinde, bu
iş için hazırlanacak özel makbuz veya biletler kullanılır. Makbuz ve
biletlerin biçimi, bastırılması, kullanılması ve dağıtılması hususlarına
ait esaslar yönetmelikte belirtilir.
İKİNCİ BÖLÜM
İzin, İzin Vermeye Yetkili Makamlar ve Başvuru
İzin alma zorunluğu
Madde 6 - Kişiler ve kuruluşlar, yetkili makamdan izin almadan yardım
toplayamazlar. Ancak, kamu yararına çalışan dernek, kurum ve vakıflardan
hangilerinin izin almadan yardım toplayabilecekleri, İçişleri Bakanlığının
önerisi üzerine Bakanlar Kurulunca belirlenip ilan edilir. İzin alınmadan
girişilen yardım toplama faaliyetleri güvenlik kuvvetlerince derhal
menedilir ve sorumlular hakkında kovuşturma yapılır.
İzin vermeye yetkili makamlar
Madde 7 - Yardım toplama faaliyeti birden fazla ili kapsıyorsa İçişleri
Bakanlığından, bir ilin birden fazla ilçesini kapsıyorsa o ilin
valisinden, bir ilçenin sınırları içinde ise o ilçenin kaymakamından izin
alınır. Yardım toplama faaliyetleriyle ilgili işlemlerin yürütülmesinden,
il ve ilçelerin emniyet kuruluşları, ilçede emniyet kuruluşunun
bulunmaması halinde jandarma kuruluşları görevlidir. İzinin İçişleri
Bakanlığınca verilmesi halinde ise bu görev Emniyet Genel Müdürlüğünce
yerine getirilir.
Başvuru
Madde 8 - Yardım toplayacak kişi ve kuruluşlar, isteklerini bir dilekçeyle
izin vermeye yetkili makama bildirirler. Gazete ve dergiler için
dilekçeler sorumlu yazı işleri müdürlerince verilir.
Yardım toplama, öğrenim kurumları yararına veya kurum içinde yapılacak
ise, başvuru dilekçesine kurum sorumlusunun yazılı izninin eklenmesi
zorunludur. Başvuru dilekçelerinde bulunması gereken hususlar ve eklenecek
belgeler yönetmelikte gösterilir.
Başvurunun incelenmesi ve izin
Madde 9 - İzin vermeye yetkili makamlarca başvuru üzerine; işin önemi,
yardım toplama faaliyetine girişeceklerin yeterlikleri, yapılacak hizmetin
amaca ve kamu yararına uygunluğu, yardım toplama faaliyetinin başarıya
ulaşıp ulaşamayacağı ve gerekli görülen diğer konular üzerinde inceleme
yapılır ve sonucu en geç iki ay içinde başvuranlara bildirilir.
Süre
Madde 10 - Yardım toplama süresinin takdiri, izin veren makama aittir. Bu
süre bir yılı geçemez. Ancak, haklı sebeplerin bulunması halinde verilen
süre, izin veren makamca bir yılı geçmemek üzere uzatılabilir.
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Çalışma Usul ve Esasları
Sorumlu Kurul
Madde 11 - Gerçek kişiler, yardım toplama faaliyeti için en az üç kişiden
ibaret sorumlu kurul oluşturmak zorundadırlar. Tüzelkişilerin sorumlu
kurulu, yönetim organlarıdır. Sorumlu kurulda görev alanlar ile
değişikliklerin, izin veren makama on gün içinde bildirilmesi gerekir.
Gazete ve dergilerin uyacağı hususlar
Madde 12 - Gazete ve dergiler tarafından toplanacak para
yardımları,bankada açılacak özel bir hesaba yatırılır. Yardıma katılan
kişilerin adları ve yardım tutarı, yardımda bulunanın aksi yönde isteği
olmadıkça, gazete ve dergide yayımlanır. Faaliyet sonunda toplanan
yardımın miktarı, gazete ve dergi ile açıklanır.
Kamu görevlilerinin çalışabilmesi
Madde 13 - Kamu görevlileri, vali veya kaymakamdan izin almadıkça yardım
toplama faaliyetlerinde çalışamazlar. Çalışması için izin verilen kamu
görevlilerine, her ne ad altında olursa olsun ücret verilemez. Ancak, Türk
Hava Kurumu tarafından kurban derisi, bağırsak toplamak, fitre ve zekat
zarfı dağıtmak suretiyle yardım toplama faaliyetlerinde görevlendirilen
kamu personeline Kurumca ücret verilebilir. Silahlı Kuvvetler, adli ve
idari yargıda görevli hakim ve savcılar ile güvenlik kuvvetleri mensupları
ve özel kolluk görevlileri, yardım toplama faaliyetlerinde çalışamazlar.
Sorumluluk
Madde 14 - Yardım toplama faaliyetine girişenler bu faaliyetin düzenli ve
verimli bir şekilde yürütülmesinden, süresi içinde
sonuçlandırılmasından,toplanan para ve eşyanın korunmasından ve amaca
uygun şekilde kullanılmasından sorumludur.
İzin veren makamca yapılacak işler
Madde 15 - Yardım toplama iznini veren makamca, her yardım toplama
faaliyeti için bir dosya tutulur. Yardım toplama faaliyetinde görev
alacaklara, faaliyetin konu ve süresini de belirten fotoğraflı bir kimlik
belgesi verilir. Kimlik belgesi, faaliyetin sonunda geri alınıp, o işe ait
dosyada saklanır.
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
Denetim
Faaliyetlerin denetimi
Madde 16 - Yardım toplama faaliyetleri ile sağlanan net gelirin
gerçekleştirilmek istenen amaç doğrultusunda kullanılıp kullanılmadığı
izin veren makamın gözetim ve denetimine tabidir. İzin veren makam,
gerekli denetlemeyi yaptırmak üzere, memurlar arasından veya dışarıdan
yeterli sayıda denetçi görevlendirir ve ilgililere bildirir. İlgililer,
denetçilerin isteği üzerine yardım toplama faaliyetleriyle ilgili her
türlü bilgi ve belgeyi vermek zorundadırlar. Eski eser ve anıtların
onarılması için yardım toplamaya izin verilmiş olan hallerde, Vakıflar
Genel Müdürlüğü veya Kültür ve Turizm Bakanlığı tarafından ayrıca
denetleme yapılabilir.
Kesinhesabın çıkarılması
Madde 17 - Sorumlu kurullar, yardım toplama süresinin bitiminden itibaren
on gün içinde toplanan yardımın kesinhesabını çıkarmak ve bir örneğini
izin veren makama vermekle yükümlüdürler. Zorunlu hallerde bu süre, izin
veren makamca otuz güne kadar uzatılabilir. İzin veren makam, kesinhesabın
bir örneğini denetçilere gönderir.
Denetim sonucu
Madde 18 - Denetçiler, yardım toplama faaliyetlerinin belgelerini ve
kesinhesabını inceleyerek, sonucu bir rapor halinde ve belirlenen süre
içinde,görevlendiren makama verirler.
Denetleme raporu
Madde 19 - Denetleme raporunun:
a) Yardım toplama faaliyetinin brüt gelirini,
b) Yardım toplama faaliyeti için yapılan gideri,
c) Yardım toplama faaliyeti sonunda sağlanan net geliri,
d) Bu gelirin amacı gerçekleştirmede yeterli olup olamayacağı konusundaki
bilgiyi,
e) İzin veren makamca incelenmesi istenen hususlarla ilgili açıklamaları,
İçermesi gerekir.
Denetçiler, girmesinde yarar gördükleri hususları da rapora yazarlar.
Denetçilere verilecek ücret
Madde 20 - Denetçilere verilecek ücretin miktarı İçişleri ve Maliye
Bakanlıklarınca birlikte tespit olunur ve bu ücret İçişleri Bakanlığı
bütçesine konulacak ödenekten karşılanır.
BEŞİNCİ BÖLÜM
Madde 21 - 23 - (Mülga: 29/5/1986 - 3294/10 md.)
ALTINCI BÖLÜM
Çeşitli Hükümler
Yardım toplama faaliyetinin giderleri
Madde 24 - Makbuzla, belirli yerlere kutu koymak suretiyle,bankalarda
hesap açtırarak, yardım pulu çıkararak yardım toplama şekillerinde
giderler, brüt gelirin yüzde onunu; eşya piyangosu düzenleyerek, kültürel
gösteriler tertipleyerek, sergiler açarak, spor gösterileri, gezi ve
eğlenceler düzenleyerek yardım toplama hallerinde ise giderler, brüt
gelirin yüzde kırkını geçemez. Giderlerin gösterilen oranları geçmesi
halinde aradaki fark, haklı nedenler olmadıkça, sorumlu kurul üyelerine
ödettirilir.
Kalan yardımın devri
Madde 25 - Toplanan yardımın, amacı gerçekleştirecek miktara ulaşamaması
veya amacın gerçekleşmesinden sonra bir miktarının artması hallerinde; söz
konusu yardımlar,izin veren makamlarca, yardım hangi amaç için toplanmış
ise, o veya benzeri amacı gerçekleştirebilecek kuruluş veya kuruluşlara
devrettirilir.
Basımevlerinin sorumluluğu
Madde 26 - Basımevleri, izin almak suretiyle yardım toplama faaliyetine
girişen kişi ve kuruluşların bastıracağı makbuz, bilet ve yardım
pullarının seri ve numaralarını bastıktan sonra durumu, yedi gün içinde
izin veren makama bildirmek ve basılanların birer örneğini göndermek
zorundadırlar.
Yabancı temsilciliklerce yardım toplama
Madde 27 - Türkiye'de yabancı temsilciliklerce yardım toplanması Dışişleri
Bakanlığının iznine bağlıdır. Yabancı temsilciliklerin yardım toplama
faaliyetlerinde bu Kanun hükümleri uygulanmaz.
Yardımın Devlet malı sayılması
Madde 28 - Yardım toplama faaliyetinden elde edilen mal ve paralar Devlet
malı sayılır. Bunlara karşı suç işleyenler, Devlet memuru gibi
cezalandırılırlar.
Cezalar
Madde 29 - Bu Kanunun hükümlerine aykırı olarak izinsiz yardım
toplayanlar, üç aydan altı aya kadar hafif hapis ve ikibinbeşyüz liradan
onbin liraya kadar hafif para cezasına mahküm edilirler. İzin verilen yer
dışında yardım toplayanlar ise, iki aydan dört aya kadar hafif hapis ve
ikibin liradan yedibin beşyüz liraya kadar hafif para cezasına mahküm
edilirler. Ayrıca, her iki halde de, izinsiz toplanan mal ve paranın
müsaderesine hükmolunur. (İkinci fıkra Mülga: 29/5/1986 - 3294/10 md.)
Bu Kanunun diğer hükümlerine aykırı davranışların fiilleri daha ağır bir
cezayı gerektirmediği takdirde haklarında, bir aydan üç aya kadar hafif
hapis cezası hükmolunur.
Yönetmelik
Madde 30 - Bu Kanunun 5, 8 ve 23 üncü maddelerinde öngörülen hususları ve
Kanunun uygulamasına ilişkin esas ve usulleri belirleyen yönetmelik,
İçişleri ve Maliye bakanlıklarınca Kanunun yayımı tarihinden itibaren altı
ay içerisinde hazırlanarak Resmi Gazetede yayımlanır.
Saklı tutulan hükümler
Madde 31 - Mevzuat hükümlerine göre bazı derneklere, vakıflara, meslek
kuruluşlarına ve kamu kuruluşlarına tanınmış hak ve ayrıcalıklar saklıdır.
Kaldırılan hükümler
Madde 32 - 23 Teşrinisani 1331 tarihli Cem'i İanat Nizamnamesi yürürlükten
kaldırılmıştır.
Geçici Madde 1 - (2860 sayılı Kanunun kendi numarasız geçici maddesi olup
teselsül için numaralandırılmıştır.) Cem'i İanat Nizamnamesine göre
yürütülmekte olan yardım toplama faaliyetle-ri, bu Kanunun 30 uncu
maddesinde gösterilen yönetmeliğin yürürlüğe girdiği tarihten itibaren
altı ay içinde, bu Kanunda belirtilen usullere uydurulur.
Yürürlük
Madde 33 - Bu Kanun yayımı tarihinde yürürlüğe girer.
Yürütme
Madde 34 - Bu Kanun hükümlerini Bakanlar Kurulu yürütür.