Metaverse sanat dünyasını sarıyor

Mark Zuckerberg'ün tanıttığı Meta'nın reklam filminde bir müzede dolaşan gençler, ressam Henri Rousseau'nun tablosundaki kaplanın gözlerinin hareket ettiğini fark ediyorlar. Daha yakından bakmak için toplanınca birden kendilerini resmin içerisinde hayvanlarla dans ederken buluyorlar ve "Hayal gücünün sınırları bu" minvalinden bir söz beliriyor.

Evet, birçok insanın arazi satın almak için yarıştığı Metaverse, sanat dünyasını da değiştirmeye başladı. Peki, Metaverse'te sanat, Zuckerberg'ün reklam filmindeki kadar özgürlükçü ve eğlenceli olacak mı?

"Metaverse" gerçek dünyanın içerisinde meydana getirilen sanal bir dünyanın kapılarını aralıyor. Seyretmekle kalmayıp içinde olacağımız bir WEB var artık. Bunun insanların evlerine kapandığı pandeminin hemen sonrasında açığa çıkması enteresan ama görünen o ki, yakın zamanda hayatımız gerçek dünya ve meta dünya olarak ikiye bölünecek. Hala geleneksel malzemelerle yapılan eserlerin hakim olduğu sanat dünyası da öyle...

SERGİLER TAŞINDI

Zaten sanat, NFT eserlerle büyük bir dijital dönüşümün içerisine girdi. Dijital sanatçı Beeple'ın NFT eseri 69,3 milyon dolara satılarak rekor kırdı; birçok sanatçı NFT eserler üretti. Gündemimize oturan Metaverse ise dijital sanat eserlerinin meydana getirilip sergilenme noktasında sanat dünyasına yenilikler sunuyor. Herkesin anlamakta zorlandığı NFT eserler de Metaverse'te görülerek daha "anlamlı" olmaya başlıyor. Metaverse'te ilk sergiler açılıp sanat galerileri kuruluyor.

Müzayede evi Sotheby's, meta evrende galeri açtı. Hintli sanatçı Amrit Pal Singh ise Metaverse'te arazi satın alarak sanat galerisi kurdu. NFT platformu 3Space Art, bir NFT sergisini aynı anda hem Güney Kore'deki bir sanat galerisinde hem de Metaverse'te açtı. Dünyaca meşhur Türk medya sanatçısı Refik Anadol ise "Dataland" adını verdiği platform üzerinden Metaverse'e giriş yapacağını açıkladı. Bütün bunlarla dijital dünyadaki NFT eser üretiminin artması, sanatın giderek artan bir şekilde Metaverse'e taşınması bekleniyor.

SANATLA BAĞIMIZ DEĞİŞECEK

Metaverse'ü sorduğumuz sanat dünyasından farklı isimlerin de farklı görüşleri var. Medya sanatçısı ve Metaverse'e uygun sanal sergiler oluşturan Muse VR'ın kurucusu Talat Alkan "Metaverse temelde bizim sanatla kurduğumuz ilişkiyi değiştirecek" diyor ve sözlerine şöyle devam ediyor: Önce sanatın ulaşılabilirliğini artıracak. Diğer taraftan sanatçıların, kurumlarla ilişkisini değiştirecek ve daha aracısız sanatı mümkün kılacak. Bugün sanatta işler çok ticari.

Alkan, Metaverse'ün bir anlatımın dijital olsa da değerli olabileceğini göstereceğini savunuyor.

DEVRİM ERBİL: METAVERSE'E GİREBİLİRİM

Sanat dünyası Metaverse'e bu kadar hazırken resim sanatının geleneksel öncülerinden de duruma pozitif bakanlar var. Usta ressam Devrim Erbil, Metaverse'e dahil olabileceğini kaydederek "Eğer sanat daha geniş kitlelere yayılacaksa ben içerisinde bulunmaya karşı olmam" diyor. Eserlerinin NFT versiyonlarının yakın zamanda Londra'da sanatseverlere sunulduğunu söyleyen Erbil, Metaverse'te sanat hakkında şunları dile getiriyor: Belki artık alıştığımız yaşama biçimleri yerlerini başka şeylere bırakacak. Sanatçı mutlaka eserinin yarına kalmasını ister. Yeni teknolojilerin kalıcı olup olmayacağını ise insanların gelecekteki hayat şekli belirleyecek. Fakat Metaverse, hiçbir zaman tuval resmini bitiremez.

KURALLAR YENİ KONUYOR

Metaverse'le sanata yaklaşmanın kolaylaşacağını savunan Contemporary Istanbul Yönetim Kurulu Başkanı Ali Güreli ise "Ama Metaverse, hiçbir zaman sanata dokunmanın yerini almayacak" diyor. Metaverse ve NFT hakkında kuralların yeni yazıldığını söyleyen Güreli "Piyasa yakında dengelenecektir. Biz de Contemporary Neo'yu kurduk. Sanal sanat fuarı ve dijital müze hizmeti vereceğiz. Contemporary Istanbul'u da Metaverse'e taşımanın planını yapıyoruz" şeklinde konuşuyor.

Metaverse çılgınlığı tüm dünyayı etkisi altına alırken, İngiltere'de bir firma, sadece dijital formda kıyafetler satıyor. Firma, bu konuda dünyada ilk olurken, fiyatlar 37 bin liradan başlayıp 2 milyon liraya kadar çıkıyor.

SANAL DÜNYADA GERÇEKLİK OLUR MU!

Sanat eleştirmeni ve Ruberu Sanat galerisi kurucusu İsmail Erdoğan, Metaverse hakkında endişeli olduğunu söyleyerek şöyle konuşuyor: Sanatın yeterince özgürleştiğini hatta gereğinden fazla özgürleştiğini söyleyebilirim. Zira Batı özelinde düşünürsek, geçtiğimiz yüzyılda sanat adına ortaya konamayan neredeyse hiçbir şey kalmadı. Bu noktada Metaverse nasıl bir katkı sunacak merak ediyorum doğrusu. Bunu bir özgürleşme hamlesi mi yoksa sanatın temel dinamiklerinin yok oluşu olarak mı okumak gerek emin değilim. Çünkü oluşturulan bu sanal dünyada, gerçek bir varlığın ne kadar gerçeklik üreteceği konusunda endişeliyim. Ayrıca Metaverse'te sanatçının eserlerinin değerini yine piyasa belirleyecek; işlerinin kalitesi değil. Hal böyle olunca 'Metaverse'le sanat herkese ulaşacak' gibi argümanları fazla 'iyimser' buluyorum.

MURAT ÖZTEKİN