Bireysel emeklilik sistemi ile ilgili yasa tasarısı alt komisyona sevkedildi
Başbakan Yardımcısı Ali Babacan, Bireysel Emeklilik Sistemi'nde (BES) yapılacak değişikliğin, belli süre içinde tasarruf oranlarının artmasına önemli katkı sağlayacağını söyledi.
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu'nda Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi ile Bazı Kanun ve KHK'lerde değişiklik yapan yasa tasarısı üzerinde konuşan Babacan, Türkiye'de 2000 yılı başında yüzde 20 seviyesindeki yurtiçi tasarrufun yüzde 14'lere gerilediğini belirterek, bu durumun, dış finansman gereğini artırarak cari açığın yükselmesine neden olduğunu, sürdürülebilir ve dengeli büyümenin önünde önemli bir engel teşkil ettiğini kaydetti.
Tasarruf oranının artırılmasının gerekliliğine işaret eden Babacan, ''Sigortacılık ve özel emeklilik sektörleri, tüm dünyada olduğu gibi ülkemizde de vatandaşın tasarruflarını değerlendirebilecekleri uzun vadeli ürünler sunmaktadır. Ülkemizde 2003 yılında faaliyete başlamış olan BES, bugün 2,7 milyon katılımcıya ve 16,2 milyar Liralık fon büyüklüğüne ulaşmıştır. Bununla birlikte, BES'te gerek sisteme katılım oranı gerekse de fon büyüklüğünün milli gelire oranı bakımından gerçekleşmeler, OECD ülke ortalamalarının oldukça altındadır'' diye konuştu.
Yapılan düzenlemeyle bireysel emeklilik sisteminde teşvik yapısı değiştirilerek ödenen katkı paylarının vergi matrahından indirilmesi uygulamasının kaldırıldığını anlatan Babacan, bunun yerine katılımcı katkılarına karşılık devletin doğrudan katılımcı hesabına katkıda bulunacağı bir teşvik sistemi getirildiğini ifade etti. Babacan, yapılan düzenlemelerle hem ülkenin ihtiyaç duyduğu tasarrufların artırılması sağlanmış olacağını ve bu suretle cari açığın finansmanına ciddi katkı sağlanacağını, hem de girişimciler desteklenerek projesi olan ama sermayesi olamayan bireylerin önündeki engellerin de kaldırılmış olacağını belirtti.
-''Gelir artmazsa tasarruf nasıl artacak-''-
Babacan'ın sunuşunun ardından söz alan muhalefet milletvekilleri, tasarının alt komisyona gönderilmesini istedi.
MHP Antalya Milletvekili Mehmet Günal, geliri artırmadan tasarrufların artırılamayacağını belirterek, ''Geliri artıramazsak tasarrufu nasıl artıracağız- Tasarruf, gelirlerin fonksiyonudur. Geliri artırıcı önlemler üzerinde de durmamız lazım. Tasarruf açığını bu şekilde kapatamayız. Üretim ekonomisini artıracak yapısal reformlara ihtiyaç var. Daha köklü tedbirler alınmalı'' dedi.
CHP İstanbul Milletvekili Aydın Ayaydın, tasarının yurtiçi tasarrufları artırmayı amaçladığını belirterek, düzenlemede geç kalındığını söyledi. Ekonomik göstergelerin Türkiye'nin sağlıklı büyümesinin mümkün olmadığını gösterdiğini savunan Ayaydın, ''Bu sağlıksız büyüme modelinin ülkemize faturası ağır olmuştur. Vatandaş gelirden fazla harcama yapar hale gelmiştir. Yüzde 30'larda olan tasarruf oranı, AKP döneminde dip yapmıştır. Eskiden sadece şirketler, işletmeler borçlu olurdu şimdi aileler de yüksek oranda borçlanıyor. Bu tablo bilinmeli ve öngörülmeliydi'' diye konuştu.
Mevcut bireysel emeklilik sisteminde katılımcıların gelir ve primlerine göre ortalama yüzde 25'lik vergi avantajını hemen sağlarken, getirilen değişiklikle vatandaşın devlet katkısının tamamını almak için 30 yıl bekleyeceğini ileri süren Ayaydın, 3 yıl içinde zorunlu olarak sistemden çıkan birinin elde edeceği avantajın sıfır olacağını söyledi.
CHP İzmir Milletvekili Musa Çam da alt gelir grupları için daha fazla teşvik olacak şekilde sistemin yeniden tasarlanması gerektiğini ifade ederek, emeklilik için 56 yaşın yükseltilmesinin adaletli olmayacağını savundu. Türkiye'nin geçmişte ''hayat sigortası faciası'' yaşadığına işaret eden Çam, geçmişte yaşanan bu olumsuz örnekle yüzleşilmeden bireysel emeklilik sisteminde değişikliğe gidilmesinin tehlikeli olacağını ileri sürdü. Çam, ''Bireysel emeklilik sistemiyle ilgili 15 şirket var. Hazine Müşteşarlığı'nca onaylanmış tek bir poliçe yok. Türkiye bu konuda tehlikeli ve yanlış istikamette. Sisteme giren katılımcılara gerçek ve doğru bilgiler verilmiyor'' görüşünü dile getirdi.
-''Çin'de tasarruf yüzde 50 ama...''
Milletvekillerinin soru ve eleştirilerini yanıtlayan Babacan, BES ile ilgili değişikliklerin sistemi daha ileriye götüreceği konusunda sektörde ciddi beklentinin olduğunu belirterek, çalışmaların sektörle birlikte ve dünya örneklerine bakılarak yapıldığını bildirdi.
Babacan, ''BES'teki vatandaşların yüzde 35'i vergi indiriminden yararlanıyor, yüzde 65'inin vergi beyanı olmadığı için bu konuda bir avantajı yok. Vergi mükellefi olsun olmasın, geliri olsun olmasın sisteme girecek herkese sağlanacak katkı olacağı için sonuçlarının daha iyi olmasını bekliyoruz. Cari açığımızı bitirecek konu tek başına bu değil. Tabii ki bu katkı verecek konulardan sadece biridir'' diye konuştu.
Tasarruf oranlarının düştüğünü ama bunun tüketici güveninin yüksek olmasına bağlı olduğunu anlatan Babacan, ''Çin'de tasarruf oranı yüzde 50. Ama orada devletin sağladığı emeklilik sitemi yok. Eğer 100 dolar kazanıyorsa bir kısmını kenara koyuyor. Geleceğe ilgili güven yüksek olunca o zaman tasarruftan çok harcamaya meyili olabiliyor'' dedi.
Babacan, BES'in emeklilikle ilgili ve özünde insanların çalışamaz duruma geldiğinde birikimlerden faydalanmasına dayalı olduğunu belirterek, şöyle konuştu:
''Sistemin güvenirliği çok önemli. Pek çok ülkede yanlış uygulamalar oldu, insanların birikimleri yok oldu gitti. Kurulan sistem hem Türkiye'deki krizlerinden alınan dersler ve dünyada kötü örnekler gözönünde bulundurularak hazırlanmıştır. Öncelikle emeklilik fonlarının nerede nasıl değerlendireceğiyle ilişkin Hazine Müsteşarlığı'nın genel kural düzenlemesi mevcuttur. Bizim sistemimizin batı sisteminden en önemli farkı, bireysel emeklilik firmalarımız var. Şu anda 15 firma var; Allah korusun günün birinde bu firmalardan biri iflas dahi etse, o firmanın kurumsal yapısı ve tüzel kişiliği ile fon birbirinden ayrı kavramlar. Vatandaşın birikimi o fonda ayrıca bir hukuki güvence altında duruyor. BES firmaları işin aracılığını yapıyor. Bankaya yatırılan para gibi değil. Kısa sürede bu kadar çok vatandaşın sisteme girmesi, güvenin belli noktada olduğunu gösteriyor. Yapılan değişikliklerle sistem daha da teşvik edilmiş olacak. Belli süre içinde de tasarruf oranlarımızın artmasına önemli katkılar sağlayacaktır. Rakam vermek zor ama bugünkünden daha iyiye gidecek bir tablo görünüyor.''
Tümü üzerindeki görüşmeler tamamlanan tasarı, verilen önergenin kabul edilmesiyle alt komisyona sevkedildi.