Ankara'yı susuz bırakan sadece kuraklık değil, Gökçek fiyaskosu
Başkentin su rezervi 13 yıldır aynı kaldı. Arıtma tesisinin ana boruları, ihmalden patlamış olabilir. Kentteki arıtma tesisinin yedeği yok. Gökçek nedense susuyor
Gökçek, çıkıp konuşmadı.
Barajlarındaki su seviyesi yüzde 4'lere kadar düşen Ankara, kuraklığın üzerine bir de milyonlarca başkentliyi tek bir arıtma tesisine bağlayan şehircilik anlayışının sıkıntısını çekiyor.
"Kentin ihtiyacını kat kat karşılar" denen İvedik Arıtma Tesisi'nde, önce kentin batı, sonra doğu yakasına giden ana borular üst üste patlayınca, tüm başkentin su kaynaklarıyla bağlantısı kesildi. Biri onarılırken, diğeri patlayan borular yüzünden Türkiye'nin başkentinin tamamına 'en az 72 saat boyunca su verilemeyeceği' açıklandı.
Bu, 1 Ağustos'tan beri uygulanan programlı su kesintisi nedeniyle 48 ile 60 saat boyunca susuz kalan Ankara'da bazı semtlerin yaz ortası beş gün susuz kalması anlamına geliyor. Kentin yüksek kesimlerine suyun çıkması bir haftayı bulabilecek. Bu arada Ankara'da 'tedbir amacıyla' başlatılan su kesintilerinin kaldırılması da gündemde.
Kentin her yerini 'Avrupa Başkenti Ankara' afişleriyle donatan belediyeden yapılan açıklamada üç ile beş gün arasında değişen bir süre sonra bütün kente 'doyana kadar' kesintisiz su verileceği belirtildi.
Üç günde iki patlama
1 Ağustos'ta başlayan su kesintisinin dördüncü günü kentin batısına su taşıyan şebekeyle İvedik Arıtma Tesisi arasındaki ana boru patladı. Macunköy'de araçlar, kaldırımlar tahrip oldu, çok sayıda işyeri ve evi su bastı. Kesintinin altıncı gününde de kentin batı şebekesine su taşıyan ana boru patladı. Demetevler'deki patlama nedeniyle Çiftlik Kavşağı, SSK Blokları, Demetevler 1. ve 2. caddeleri sular altında kaldı. Otomobil, ev ve işyerlerinde ciddi hasar oluştu.
ASKİ Genel Müdürlüğü'nden sabah yapılan açıklamada Demetevler'de 2 metre 20 santimetre çapındaki ana borunun tamiri ve suyun tekrar şebekeyi doldurmasının en az 72 saat süreceği, bu süre içinde bütün Ankara'ya su verilemeyeceği açıklandı.
ASKİ: Sadece kaza
ASKİ Genel Müdür Yardımcısı Bülent Torun, Demetevler'deki patlamanın öngörülen bir olay olmadığını belirterek, "Bu, bir kazadır" dedi. Borunun 20-25 yıllık olduğuna dikkat çeken Torun, "Bu boruların ömrü 50 yıldır. Yine patlama olmaması için suyu yavaş vereceğiz. Böylece boru patlaması riskini en aza indireceğiz" diye konuştu. Patlamada 15-20 bin metreküp (400 bin kişinin bir günlük ihtiyacı) kadar su kaybedildiğini söyleyen Torun, "Programlı su kesintileri sürecek mi" sorusunu "Gelecek günlerde karar vereceğiz" diye yanıtladı. Büyükşehir Belediyesi Basın Müşaviri Avni Kavlak da ASKİ'nin toprağı açıp bütün boruları kontrol etmesinin mümkün olmadığını söyledi.
ASKİ ve Büyükşehir, olayı 'kaza' olarak nitelerken, İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) yetkilileri kesinti sonrası verilen suyun ve borulardaki havanın basıncı nedeniyle boruların patladığını iddia etti.
Gökçek: İdeolojik gruplara uymayın
Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, basın bürosu aracılığıyla yaptığı açıklamada halkı uyardı. Ama susuzluk değil 'ideolojik gruplara uymamaları' konusunda. Su kesintilerini bahane eden bazı grupların, eylemler yaparak, ishal ve benzeri hastalıkların yayıldığı iddialarını ortaya atacakları duyumları aldığını belirten Başkan Gökçek şu mesajı iletti: "Halkı paniğe sevk edecek gruplara karşı halkımız duyarlı olsun. Bu ideolojik gruplarla bazı parti temsilcileri su kesintisini, sıkıntısını siyaset amaçlı kullanacaklar. Bunu bilmeyen yok. Bu tip eylemlere karşı belediyemizin duyarsız kalacağının da bilinmesini isterim. Ancak gerçekten mağduriyeti söz konusu olan vatandaşlarımızın direkt olarak belediyemize yapacakları müracaatları değerlendirmek, onların sorunlarını çözmek bizim asli görevimizdir. Yoksa bu tür eylemlere kesinlikle iltifat etmeyiz, önemsemeyiz."
Muhalefet 'İstifa ' diye bastırıyor
Ankara'daki su skandalına CHP ve MHP'li Ankara milletvekilleri sert tepki göstererek Gökçek'in istifa etmesini veya görevden alınmasını istedi. Yeni Meclis'e sunulan 'ilk' soru önergesi de Ankara'daki susuzlukla ilgili oldu. CHP'li Nesrin Baytok önergesinde Erdoğan'a Gökçek'in istifa edip etmeyeceğini ya da görevden alınıp alınmayacağını sordu.
Yılmaz Ateş (CHP): Belediye 1996 yılından beri altyapıya yatırım yapmadı. Daha büyük felaketlerin yaşanmaması için Gökçek'e görevden el çektirilmeli.
Tuğrul Türkeş (MHP): Kuraklık konusunda yıllar önceden tespitler yapılmasına rağmen kaynaklar alt ve üst geçitlere harcandı. Gökçek Kanada'dan ağaç getirmek yerine su sorununa eğilmeli.
Burhan Kayatürk (AKP): Bu (susuzluk) dünyanın sorunudur. Bununla beraber Büyükşehir Belediye Başkanı başarılı çalışmalar yapmıştır. Herkes biraz sabırlı olmalı.
'Ankara susuz kalmaz' denmişti
Devlet Su İşleri'nin (DSİ), meteorolojinin, sivil toplum örgütlerinin yıllardır yaptığı kuraklık ve susuzluk uyarılarını dikkate almayan Ankara Büyükşehir Belediyesi, yılın ilk aylarında gelen kuraklık sinyallerini de reddetmişti. Barajlardaki su seviyesinin kritik noktaya ulaştığı haberlerini değerlendiren Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek, kentin su sıkıntısıyla karşılaşabileceği uyarısı yapanlara, "Barajlarda Ankara'ya en az altı ay yetecek su var. Bu süre içinde de Kızılırmak suyu Ankara'ya ulaşacak" karşılığını vermişti.
Ancak Kızılırmak suyu Gökçek'in vaat ettiği süre içinde Ankara'ya yetişmedi ve 22 Temmuz genel seçimlerinden hemen sonra Ankara'da programlı su kesintilerine gidildi.
4 soruda fiyasko
1- Melih Gökçek döneminde Ankara'nın su kapasitesinde artış oldu mu?
Melih Gökçek, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı görevini Murat Karayalçın'dan devraldığında Ankara'nın su rezervi 2 milyar 850 milyon metreküptü. Gökçek'in 13 yıllık belediye başkanlığı döneminde bu rakamda herhangi bir artış söz konusu olmadı. Kavşakkaya Barajı'nın bitirildiği açıklandı ama, o baraja su taşıyacak dereler kuruduğu için, söz konusu barajda su tutma işlemleri henüz başlamış değil. Ankara'nın eski belediye başkanı Karayalçın, 13 yıldır Ankara'nın ihtiyacı olan su kapasitesinin artırılmadığını söyledi. Karayalçın, ASKİ'nin su sorunu dışında hemen her şeyle ilgilendiğini iddia etti. Karayalçın, "Eğer ASKİ, DSİ'nin planına uysaydı, bugün su sorunu yaşanmaz, kesintiler olmazdı. Sıkıntıların tamamını Gökçek yönetiminin ihmalkârlığı yüzünden yaşıyoruz" dedi.
2- Ana su borularının patlaması kaza mı yoksa beceriksizlik mi?
ASKİ Genel Müdür Yardımcısı Bülent Torun, su borularının patlamasının öngörülebilir bir durum olmadığını belirterek olayın 'kaza' olduğunu kesin bir dille savundu. Büyükşehir Belediyesi yetkilileri ihmal suçlamalarını, "Bile bile niye patlatalım ki" diye yanıtladı.
İnşaat Mühendisleri Odası'na (İMO) göreyse patlamalar ihmalden kaynaklanıyor. İMO Yönetim Kurulu Sekreter Üyesi Ahmet Göksoy, "Borular basınçla kırılmıştır. Altyapıda bir yenileme olmadığı için patlama doğal. Sanırım her patlama sonunda böyle sular kesilecek" diyerek acil çözüm gerektiğini ifade etti. Kesintilerin ardından borularda birikmiş havanın alınması için vakum sisteminin çalıştırılması gerektiğine dikkat çeken İMO yetkililerine göre, "Hava alınmaz, su borulara azar azar pompalanmazsa patlama riski kaçınılmaz."
3- Ankara'daki arıtma tesisinin ve su taşıma hattının neden yedeği yok?
Ankara Büyükşehir Belediyesi yetkilileri, arıtma tesisiyle su taşıma hattının yedeğinin olmamasını, "Bu sistem Ankara'ya yeterli" diye yanıtlıyor. Ankara'nın su taşıma hattı açısından iki ana bölgeye ayrıldığını belirten bir yetkili "Eğer her iki hatta da patlama olmasaydı, biri diğerini yedeklerdi. Talihsizlik o ki, iki hatta birden patlama olunca elimiz kolumuz bağlandı. Şu an hatlardan biri tamir edilmiş durumda. Ancak bu hattı tamir için dökülen betonun kuruması için zamana ihtiyacımız var. Beton kurur kurumaz, bu hattı devreye sokacağız" diye konuştu. Yetkili, Ankara'nın nüfusunun İstanbul'un üçte biri kadar olduğunu belirterek, "İstanbul'da üç tane arıtma tesisi var ve ancak yetiyor. Ankara'nın arıtma tesisiyse en gelişmişlerinden biridir ve Ankara'nın nüfusuna yetiyor" dedi.
4- Başkent susuzluktan kırılırken Gökçek nerede?
Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in önceki gün sabaha kadar
patlamanın olduğu yerde bulunduğunu ve çok yorulduğunu kaydeden yetkililer, "Evde dinleniyor. En kısa sürede Ankaralının karşısına çıkarak açıklama yapacak" dedi. Radikal'in geç saatlere kadar ulaşmaya çalıştığı Melih Gökçek telefonlara yanıt vermekten kaçındı.
RadikalAnkara'nın su soruna ilişkin Referans'ın görüşüne başvurduğu isimler, Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in ASKİ'yi kentin üstyapısının inşaasında kullanarak, acil su yatırımlarının gecikmesine neden olduğunu belirttiler.
Su kesintileri ve ardından yaşanan dev su borusu patlamaları Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Melih Gökçek'in kentin altyapı sını ihmal ettiği iddialarını bir kez daha gündeme getirdi. Gökçek'in son 10 yılda; Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi'ni (ASKİ), su yatırımı dışındaki yol ve köprülü kavşak projelerini inşa etmekte kullanarak, kurumun esas yapması gereken su yatırımlarını ihmal etmesine neden olduğu belirtiliyor. Gökçek, Ankara'nın 3 bölgesinde iddialı biçimde başlattığı ve 300 milyon dolardan fazla para harcadığı metro inşaatlarını da, elektronik ve mekanik ak sam için gerekli olan yaklaşık 1.5 milyar doları bulamadığı için adeta çürümeye terk etti. Gökçek, kenti süslemeye yönelik onlarca köprülü kavşak, yüzlerce kilometre yol genişletme çalışmaları, sayıları 5'i bulan büyük parkların yapılması veya yenilenmesi inşaatlarını ise ağırlıkla Hazine Müsteşarlığı ve BOTAŞ'a ödeme mesi gereken borç paralarını kullanarak gerçekleştirdi.
ASKİ'ye görev dışı iş yaptırıldı
Referans'ın sorularını cevaplandıran Eski Ankara Büyükşehir Belediye Başkanı Murat Karayalçın, ASKİ'nin son dönemde 350 milyon dolar kaynağı su yerine yol ve duvar yatırımlarına yatırdığını belirtirken; "Havaalanı yolunu ve birçok kavşağı ASKİ yaptı. Gerede suyu için gerekli olan Işıklı Barajı için ise 250 milyon dolarlık yatırım gerekiyordu. Bu rakamlar bile karşılaştırma için yeterli" dedi. Karayalçın, başkentte yaşanan sorunlardan belediyenin sorumlu olduğunu, Gökçek'in su yatırımlarını 'metroya öncelik vereceğim' diyerek gerçekleştirmediğine dikkat çekerek "Öncelikli diyorlar ama 13 yıldır 3 güzerg âhta 1 metre ray döşenmedi" dedi. Kendi yönetim döneminde hazırlanan Su Ana Planı'na göre Gerede Suyu'nun 2004 yılında bitirilmiş olması gerektiğini kaydeden Karayalçın, "Verilere göre de Gerede suyu temiz ve ucuzdur. Bu su için gerekli olan Işıklı Barajı'nın yapımı için Devlet Su İşleri (DSİ ) kredi buldu, ancak büyükşehir belediyesi kendi kaynağıyla yapabileceğini belirterek istemedi" dedi.
Kızılırmak ihalesini kim se bilmiyor
Çankaya Belediye Başkanı Muzaffer Eryılmaz da, büyükşehir belediyesinin yaptığı hiçbir çalışmada sağlıklı bilginin bulunmadığını ve son 13 yıldır Gökçek'in 1 metrelik dahi altyapı yatırımı yapmadığını ileri sürdü. Eryılmaz, yapılan çalışmaların nasıl ihale edildiği hakkında da bilgi bulunamadığını kaydederek, "Kızılırmak suyunun getirilmesi için çalışmalar 2 ay önce başladı. Ama suyun kim tarafından getirildiğini bilmiyoruz. İhalesi de yeni yapılmış. Ama bu işin nasıl yapıldığını kimse bilmiyor" diye konuştu. Eryılmaz, "Bu suyun nasıl arıtılacağını da bilmiyoruz. Su yatırımı yapmayan ASKİ, İncek Yolu'nu yaptı. Eskişehir-Konya yolunu 3 kere yaptılar. Bu yönetimle tüm dünyaya rezil oluyoruz" dedi.
Metro hatları 10 yıldan önce bitmez
Ankara Belediyesi'nin çalışmalarını yakından izleyen CHP Parti Meclisi Üyesi Avukat Levent Gök ise Keçiören, Sincan ve Çayyolu'nda süren metro çalışmalarının "çukur açmaktan " ibaret olduğunu belirtti. Gök metronun şu ana kadar yapılan kısmının inşaat kısmı olduğunu ve tüm projenin yalnızca yüzde 20'lik kısmını oluşturduğunu söylerken, esas yekün tutacak kısmın kalan elektronik ve mekanik aksam kısmı olduğuna dikkat çekti. Gök, şu ana kadar metro çalışmalarına yaklaşık 350 milyon dolar harcandığını belirtirken, projenin tamamlanması için ihtiyaç duyulan kaynağın ise 1.5 milyar dolar olduğuna dikkat çekti. Belediyenin EGO'nun özelleştirmesiyle metroya bu kaynağın aktarılacağını ifade ettiğini belirten Gök, "EGO'nun özelleştirmesi 2 yılda tamamlanacak ve özelleştirmeye biçilen değer de 2 milyar dolar. Ancak büyükşehir belediyesinin devlete ve BOTAŞ'a borcu ise zaten 3 milyar 750 milyon dolar. Dolayısıyla özelleştirmenin ardından geriye kaynak değil yine borç kalacak" dedi. Gök, metro çalışmalarının 10 yıldan önce tamamlanmasının mümkün olmayacağını iddia ederken, "Metro inşaatları 5 yıl sürer. Özelleştirme süreci de 2 yıl süreceğine göre ben metronun 10 yıldan önce bitirilebileceğini öngöremiyorum" dedi. Gök, bu süreç içinde tamamlanan inşaatların da çürümeye terkedilmiş olacağına dikkat çekti.
Hizmete yönelik icraatları beğenildi
Gökçek'in 13 yıllık görev süresince halktan ilgi ve takdir toplayan çalışmalarının başında kaliteli ve ucuz "Halk Ekmek " üretimi geliyor. Gökçek'in yoksul kesimlere yaptığı gıda, kömür ve sağlık yardımları da başlangıçta büyük ilgi çekerek destek gördü. Ancak bunlar daha sonra, politik yatırım olduğu gerekçesiyle eleştirildi. Gökçek'in Ankara trafiğinde büyük zaman kaybına neden olan Et-Balık Kavşağı ve Akay Kavşağı yatırımları ise genellikle beğeni topladı. Ayrıca aile yaşam merkezleri, hanım lokalleri, yaşlılar merkezi, alo doğum ve alo cenaze, meslek edindirme ve beceri kursları, asfaltlama çalışmaları da ilgi gördü. Gökçek, en son Toplu Konut İdaresi'nin (TOKİ ) desteğiyle yürüttüğü Esenboğa Yolu'na kötü bir görünüm veren binlerce gecekondunun yıkılarak, evsahiplerine apartman dairesi verilmesi projesinde de artı puan topladı.
'Suyun yüzde 30'u kötü borular yüzünden kayboluyor'
İnşaat Mühendisleri Odası (İMO), ASKİ'nin resmi verilerine göre başkentte içmesuyu şebekesindeki kayıp oranının yüzde 30 olduğunu, sorunun çözülmesi için ASKİ'nin kendi uzmanlık alanında çalışması gerektiğini belirtti. İMO, su azlığına esas çözümün ise Gerede'den getirilecek su olacağını kaydetti. İMO tarafından hazırlanan "Ankara Su Sorunu Raporu"nda, başkente verilmesi planlanan Kızılırmak suyunun içinde ciddi oranda sülfat bulunduğu belirtildi. Ankara içme suyunda 21 mg/L olan sülfatın Kızılırmak suyunda 336.8 mg/L olduğuna dikkat çekilen raporda, ASKİ'nin Kızılırmak suyunu İvedik'e getirerek diğer suyla karıştırarak kente verme projesinin bilimsel sonuçları hakkında kimsenin fikri olmadığı vurgulandı. Mayıs ayında başlaması gereken su kesintilerinin seçim nedeniyle ağustosa bırakıldığı belirtilen raporda, durumun sadece kuraklıkla açıklanamayacağı vurgulandı. Belediyenin kaynakları israf ettiğine de dikkat çekilen raporda, içme suyu amaçlı Kayaş-Bayındır Barajı'nın büyükşehir tarafından "Mavi Göl" olarak rekreasyon amaçlı kullanıldığına da işaret edildi. Avrupa'da yüzde 10 düzeyinde olan şebeke kayıplarının Ankara'da resmi rakamlara göre yüzde 30 olduğu kaydedilen raporda, su sıkıntısının giderilmesi için alınacak önlemlere de yer verildi. Buna göre sıkıntının giderilmesi için ASKİ uzmanlık alanı ile ilgili hizmet vermeli, Gerede suyu çalışmalarına hız verilmeli, Kızılırmak suyu 2030 yılında yürürlüğe girmeli ve park-bahçe sulamalarında kuyu suyu kullanılmalı.
Hazine'ye 3.8 BOTAŞ'a 1 milyar YTL bor ç var
Ankara Büyükşehir Belediyesi yıllardır biriken borçlarını ödemiyor. Belediyenin Hazine'ye toplam 2 milyar 124 milyon YTL borcu var. Hazine Müsteşarlığı'nın haziran ayı verilerine göre bunun 975 milyon YTL'sinin vadesi geçmiş. Vadesi gelmemiş de 1 milyar 149 milyon YTL'lik borcu bulunuyor. Ankara Su ve Kanalizasyon İdaresi'nin (ASKİ) ise toplam 448 milyon YTL Hazine'ye borcu var. ASKİ'nin borcunun 233 milyon YTL'sinin vadesi geçmiş. Yine Ankara Büyükşehir Belediyesi'nin iştiraklerinden olan EGO'nun da toplam Hazine'ye borcu 1 milyar 271 milyon YTL ve 1 milyar 167 milyon YTL'sinin vadesi geçti . Ankara Büyükşehir Belediyesi'nden borç da tahsil edilemiyor. 2004 'ten beri Ankara Büyükşehir Belediyesi Hazine'ye herhangi bir ödemede bulunulmadı. EGO; 2004 'te 34 milyon YTL ödeme yaptı. 2005 'te herhangi bir ödeme yapmayan EGO; 2006 'da 36 milyon YTL ve 2007 'nin haziran ına kadar da 63 milyon YTL'lik ödeme gerçekleştirdi. ASKİ ise 2004 'te 46, 2005'de 36, 2006'da 32 ve 2007 'nin haziran ayına kadar da 1 milyon YTL'lik borcunu ödedi. Bu arada mayıs ayında EGO'nun özelleştirilmesine ilişkin yasa çıktı ve 12 Haziran tarihinde Resmi Gazete'de yayımlandı. Düzenlemeye göre EGO en geç iki yıl içinde özelleştirilecek ve satıştan elde edilecek gelirden BOTAŞ'a olan 1 milyar YTL'yi geçen borçların ana parası ile Hazine'ye olan borçlar ödenecek.
Patlayan boru yüzünden başkentte sular üç gün kesik
Demetevler'de önceki akşam patlayan kente su aktarımını sağlayan borunun onarımı ve özel bir maddeyle yapıştırılması işleminin 36 saatten önce tamamlanamayacağı, bu işlemin ardından suyun şebekeye ulaşması için 36 saat daha bekleneceği belirtilerek, Ankara'nın tamamına 3 gün süreyle su verilemeyeceği bildirildi. Ankara Büyükşehir Belediye Başkanlığı yetkilileri, dün yaptıkları açıklamada, su borusunun ?boruların yıpranması? nedeniyle patladığını ifade ederek, ASKİ ekiplerinin aralıksız olarak çalışmalarını sürdürdüğünü kaydettiler.Patlayan borunun tamirinin 36 saatten önce tamamlanamayacağını belirten yetkililer, ?Onarılan boru özel bir yapıştırıcı madde ile yapıştırılacak. Kuruması için aradan 1 günün geçmesi gerekiyor. Bunun yapılmaması halinde su verildiğinde yeniden boruda patlama oluşur. O nedenle süreyi beklemek zorundayız? görüşünü dile getirdiler. 36 saatin ardından Çamlıdere ve Kurtboğazı barajlarından kente su verileceğini anlatan yetkililer, suyun İvedik Arıtma Tesisleri'ne gelerek, şebekelere ulaşması için bir 36 saat daha beklemek gerektiğini bildirdiler. Söz konusu kesintilerin, Ankara'nın tamamını kapsadığını ve 3 gün boyunca süreceğini belirten yetkililer, ?3 gün sonra şebekeye su verilerek doyum noktasına ulaştıktan sonra, kesinti programının yeniden uygulanıp uygulanmayacağı saptanacak. Bu da tüm kamuoyuna duyurulacak? dediler.
Referans