Devlet muhasebe sistemi "Silbaştan" değişiyor
Devlet muhasebe sistemi "Silbaştan" değişiyor
Genel ve katma bütçeli kuruluşların hesap ve kayıt düzeni, bütün işlemlerin kayıt altına alınması, etkinliklerin sağlıklı bir şekilde muhasebeleştirilmesi ve uluslararası standartlara uygun hale getirilmesi amacıyla yeniden düzenleniyor.2004 başında uygulanması öngörülen yeni düzenlemeyle, bütçe işlemlerininnakit esasına dayalı olarak izlenmesi öngörülüyor.
Hükümetlerin mali politikalara ilişkin işlemlerinin kayıtlarını tutmaya yarayan ve bu nedenle mali hesap verilebilirliğin ve saydamlığın en önemli unsuru olarak tanımlanan, "Devlet Muhasebe Sistemi", uluslararası standartlara uygun hale getirilmek amacıyla silbaştan yeniden düzenleniyor.
Maliye Bakanlığı, "Devlet muhasebesi reformunun" en önemli ayağı olan Genel ve Katma Bütçeli idareler Muhasebe Yönetmeliğinin taslağını hazırladı. Maliye bakanlığı yetkilileri, Türkiye'de devlet muhasebesi alanında yaşanan en önemli sorunun muhasebe uygulamasındaki dağınıklık olduğunu bildiyorlar. Türkiye'de genel yönetim içinde yer alan kurumların bütününe yönelik çalışmalar yapmak, standartlar ve kurallar oluşturmak üzere yetki verilmiş bir kurum bulunmadığını söyleyen yetkililer standartların ve kuralların oluşturulmamasının en önemli nedeninin de bu olduğunu belirtiyorlar. Ayrıca devletin resmini tam olarak görme konusunda bir istemin veya ilginin de olmamasının bu dağınıklığın sürdürülmesinde rol oynadığını vurguluyorlar.
IMF ve Dünya Bankası gibi kuruluşların türkiye'ye yönetlttikleri eleştirilerin başında genel idareye ait mali istatistiklerin oluşturulamamasının geldiğine dikkat çeken yetkililer, bu kuruluşların "Egemen olamadığınız bir şeyi yönetemezsiniz" uyarısında bulunduklarını belirttiler.
Eleştirilen Uygulama
Türkiye'de uygulanan mevcut devlet muhasebesine; "Genel yönetim birimlerini
kapsayan ortak muhasebe ve raporlama standartları ile sonuçlarının birleştirmeye
uygun bir muhasebe planı olmamasının kamu kurumlarında muhasebe birliğinin sağlanmasını
engellediğini, bazı istisnalar hariçi nakit esasına dayandığı ve dolaysıyla
yeterli veri üretemediği, hesapların muhasebe ve raporlama mantığına uygun olarak
sınıflandırılmadığı, süreklilik göstermediği, etkinlik ve bütçe uygulamalarının
ait oldukları dönemde kaldığı, mali işlemlerden, etkileri ileri dönemlerde ortaya
çıkacak olanların kayıt altına laındıkları yılda kalıp ileriye taşınamadığı,
devletin mal varlığının muhasebe içine alınamadığı ve raporlanamadığı, yarı
mali nitelikteki işlemlerin genellikle muhasebe dışında kaldığı" eleştirileri
yapılıyor.
Devlet muhasebesinde reform çalışmaları sonuçlandığında, bütün genel yönetime dahil birimlerde ortak muhasebe ve raporlama standartları ile çerçeve bir hesap planı uygulanmasına başlanması öngörülüyor. Genel Yönetimin mali istatistiklerinin hazırlanması ve yayımlanması konusunda Maliye Bakanlığı yetkilendirilerek bu alandaki dağınıklık gideriliyor.
Merkezi yönetime, yerel idarelere ve sosyal güvenlik kurumlarına ait mali raporların hem alt birimlere göre ve hem de birleştirilmiş halde hazırlanmasına ve önceden belirlenmiş sürelerde kamuoyunun ve kullanımına sunulmasına olanak sağlanacak. Bu raporların, kamu yönetiminde saydamlık ve hesap verilebirlirliğin temelini oluşturacağı sanılıyor.