Türk Maliyesi IMF'nin alt kuruluşu mu?
Mortgage (gayrimenkul kredisi) yasası Meclis açılır açılmaz gündemin ilk maddelerini
işgal edecek. Ama, mortgage faizlerinin gelir vergisi matrahından düşülüp düşülmeyeceğine
Meclis karar verecek.
Yasa hazırlanırken, faizlerin matrahtan düşülmesi konusunda Maliye Bakanlığı
ile Sermaye Piyasası Kurulu anlaşmıştı. Ancak, daha sonra IMF devreye girdi
ve faizlerin düşülmesinin vergi gelirlerini azaltacağını söyledi. Hatta, İstanbul
ve Ankara'da bankaları ziyaret eden IMF uzmanlarının, bankalara ısrarla sordukları
soruları başında bu konudaki görüşler geliyordu. Bankaların ve mali çevrelerin,
IMF'nin sorularına tatmin edici cevaplar veremediği anlaşılıyor. Maliye Bakanlığı'ndaki
at gözlüğü takmaya alışmış bazı bürokratların da görüşü bu yönde olunca, Maliye
çaresiz IMF'nin emirleri doğrultusunda hareket edip, vergi muafiyet ve istisnalarını
yasadan çıkarttı.
Ama, şimdi hâlâ yasada garip bir durum var. Mortgage kredisi alıp evinizde kendiniz
oturursanız, kredi için ödediğiniz faizleri, gelir vergisi matrahınızdan düşemiyorsunuz.
Ancak, mortgage kredisi alıp evinizi kiraya verirseniz, kredi için ödediğiniz
faizler matrahtan düşülebiliyor. İşte, sonunda Maliye'nin neden olduğu traji-komik
durum.
Oysa, mortgage kredilerinin gelir vergisi matrahından düşürülmesi halinde,
sistem çalışacak ve kısa süre içinde devlet gelirleri şimdikinin birkaç katı
artacak. Neden mi?
a) Kişiler yüksek kredi almak için yüksek gelir beyan etmek durumunda kalacaklar.
Bu durum, gelir vergisi matrahını artıracak.
b) Yüksek kazanç beyan eden bu kişiler, kazançlarına göre sosyal sigorta primi
ödeyecekler. Bu durum, sosyal sigorta gelirlerini artıracak.
c) Mortgage kredisine konu olan emlak gerçek değerinden gösterilmek zorunda.
Bu durumda, devletin alım satımlar üzerinden aldığı vergiler yükselecek ve kontrolörlerin
bu emlakların değerlerini yeniden incelemelerine gerek kalmayacak.
d) Yine, mortgage kredisine konu olan emlak için yıllık emlak vergisi gerçek
değerler üzerinden ödenecek ve belediyelerin vergi gelirleri katlanacak.
e) Mortgage kredisine konu olan emlak emsal gösterilerek, diğer gayrimenkullerin
alım satım ve yıllık vergileri de yükselecek. Sonunda, devletin ve belediyelerin
gelirleri katlanarak artacak.
f) Konutlarını mortgage kredisi ile satan müteahhitler, satış fiyatlarını düşük
gösteremeyecekler. Gelirlerini düşük gösteremedikleri için, masraflarını da
gider yazmak ve masrafları için fatura almak zorunda kalacaklar. Böylelikle,
hem vergi gelirleri artacak, hem de hiç vergilendirilmeyen bir alan vergilendirilmiş
olacak.
g) Giderek kayıt dışı uygulamalar ve değerin düşük gösterilmesi nedeniyle oluşan
vergi kaçağı yok olacak.
Bu, bütün dünyada böyle oldu. Amerika Birleşik Devletleri'nde hâlâ mortgage
faiz giderleri gelir vergisi matrahından düşülüyor. İngiltere'de yıllarca mortgage
faiz giderleri gelir vergisi matrahından düşüldü ve ancak sistem oturunca, bundan
vazgeçildi. Vazgeçilmesinin nedeni de, vergi gelirlerini yükseltmek değildi.
Karı kocanın ikisi de ayrı ayrı gelir vergisi matrahından düşme yapamadıkları
için, çiftler evlenme yerine beraber yaşamayı tercih etmeye başlamışlardı. Bu
nedenle, sistemde değişikliğe gidildi.
milliyet/Yaman Törüner