CHP, İl Özel İdareleri Yasa Tasarısı'na ''Anayasa'ya aykırılık önergesi'' verdi
TBMM Plan ve Bütçe Komisyonu, yerel yönetimler reform paketi içinde yer alan İl Özel İdareleri Yasa Tasarısı'nın tümü üzerindeki görüşmeleri tamamladı. Tasarının maddelerinin görüşülmesine yarın devam edilecek.
Yasa ile öteki kamu kurumlarına verilmeyen müşterek mahalli hizmetleri gerçekleştirmek üzere il özel idarelerine örgütlenme olanağı getiren ve çeşitli yetkiler veren tasarı üzerinde, CHP'li milletvekilleri ''Anayasa'ya aykırılık önergesi'' verdiler.
CHP İstanbul Milletvekili Ali Kemal Kumkumoğlu, tasarının, il özel idarelerine eğitimle ilgili yetki veren maddesi ile iki ayrı düzenlemenin Anayasa'ya aykırı olduğunu savundu.
AK Parti Ağrı Milletvekili Mehmet Melik Özmen de ''Devrim Yasaları'' içinde yer alan ve değiştirilemeyecek nitelikteki Tehvidi Tedrisat Kanunu'na göre eğitimin Milli Eğitim Bakanlığı'nın kontrolünde olması gerektiğini belirtti. Özmen, tasarıyla il özel idarelerine eğitimde yetki verilmesinin yasaya, dolayısıyla da Anayasa'ya aykırı olacağını söyledi. Özmen, Tevhidi Tedrisat Kanunu'nun emredici hükmüne karşın YÖK'ün ''ilgili kuruluş'' olarak Anayasa'da yer almasının da bir çelişki olduğu görüşünü savundu. CHP İstanbul Milletvekili Birgen Keleş, yerel yönetimle ilgili tasarıların Kamu Yönetimi Temel Kanunu Tasarısı paralelinde hazırlandığını, ancak bu tasarının henüz yasal sürecini tamamlamadığını ifade etti. Öncelikle bu tasarının yasalaşması ve Anayasa'ya aykırılık tartışmalarının hukuken sonuca bağlanması gerektiğini belirten Keleş, bu yapılmadan tasarının getirdiği esaslara uygun düzenlemelere gitmenin doğru olmadığını kaydetti.
CHP'lilerin, Anayasa aykırılık yönündeki önergelerinin reddinin ardından, tasarının tümü üzerindeki görüşmeler yapıldı. CHP İstanbul Milletvekili Kemal Kılıçdaroğlu, tasarının zayıf omurgasını valilik makamının oluşturduğunu ileri sürdü. Valiye hiçbir güvence getirilmediğini bildiren Kılıçdaroğlu, ''Geçtiğimiz dönemde bir vali bakanın eşini il sınırında karşılamıştı, şimdi ise il başkanının eşini karşılayacak. İl başkanı Demokles'in kılıcı gibi valinin üzerinde sallanacak'' dedi.
Kılıçdaroğlu, tasarıyla il özel idarelerine şirket kurma ve şirketlere ortak olma yetkisinin tanındığına da işaret ederek, bu düzenlemenin yeni arpalıklar yaratılmasına, yerel idarecilerin buralardan ek maaşlar almasına ve yurtdışı gezilerine neden olacağını öne sürdü. Kılıçdaroğlu, tasarının ''Kamu yönetimini deforme etmeye yönelik'' olduğunu da iddia etti.
CHP Trabzon Milletvekili Mehmet Akif Hamzaçebi, tasarıda öngörülen yetki devri, sınırsız borçlanma, yerel idarelerin karşılıklı mahsuplaşmasına ilişkin düzenlemelerin önemli sakıncalar doğurduğunu, düzeltilmesi gerektiğini belirtti.
Bu arada, tasarı üzerinde milletvekillerinin sorularına geçildiğinde, CHP İstanbul Milletvekili Kılıçdaroğlu, eski Giresun Valisi Niyazi Öner'in yerel seçimlerde partisinden aday olmak için başvurduğunu, listelere giremeyince görevine dönmek istediğini anımsatarak, valinin durumunun ne aşamada olduğunu sordu. CHP İstanbul Milletvekili Birgen Keleş de ''yerel yönetimlerle ilgili tasarıların üniter yapıyı zayıflatıp zayıflatmayacağı'' sorusunu yöneltti.
Tasarı üzerinde genel bir değerlendirme yapan İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, Anayasa'ya aykırı olduğu ileri sürülen hususların eski yasada da bulunduğunu vurguladı.
Mevcut yasaya göre, ilköğretim kurumlarını inşa etme görevinin il özel idarelerine ait olduğunu belirten Aksu, tasarıda öngörülen eğitimle ilgili yetkinin buna dayandığını, aksi halde, ilköğretim kurumlarının yapılamayacağını anlattı.
Aksu, tasarıyla il özel idarelerine verilen görevlerin yerine getirilmesi için bir yapılanma öngörüldüğünü, yetki devri ile Avrupa Yerel Yönetimler Özerklik Şartı'nın gereğinin yerine getirildiğini kaydetti.
Valilerin güvencesiz bırakıldığı savlarının doğru olmadığını, devleti ve hükümeti temsil eden valinin yetkilerini ilgili yasasından aldığını dile getiren Aksu, valinin kendisine yönelen istemleri, bugüne kadar olduğu gibi bundan sonra da kurallara uygun olarak karşılayacağını anlattı.
Aksu, il özel idarelerine şirket kurma yetkisinin, özel sektörün yatırım yapmadığı yerlerde örnek olsunlar diye verildiğini, kendisinin valiliği zamanında da bunu uyguladığını söyledi. Başarılı şirketlerin devam edeceğini, başarısızların ise hızla tasfiye edileceğini belirten Aksu, ancak tasarıya alt komisyonda eklenen ve şirketlere ortak olma yetkisi de tanıyan düzenlemeyi doğru bulmadıklarını, önergeyle tasarıdan çıkaracaklarını bildirdi.
Aksu, eski Giresun Valisi'nin kararnamesinin çıktığını ve perşembe günü Çankırı Valisi olarak göreve başlayacağını belirtirken, il özel idareleri ve yerel yönetimlerle ilgili diğer düzenlemelerin üniter yapıyı zayıflattığı yolundaki değerlendirmelere, ''Bu tasarılarda üniter yapımızı zayıflatacak tek bir madde yoktur. Üniter devlet yapısının ve Anayasa'nın çizdiği sınırların korunması konusunda çok hassasız'' karşılığını verdi. Plan ve Bütçe Komisyonu Başkanı Sait Açba, tasarının maddeleri üzerindeki görüşmelere yarın devam edeceklerini belirterek toplantıyı sonlandırdı.
aa