Safra kesesindeki taş: Ne gibi şikayetlere yol açar?
Her ne kadar uygulandığı şekliyle tıpta pek yeri olmasa da check up denilen uygulama günümüzde pek revaçta. Bunun bir sonucu da, yapılan karın ultrasonografilerinde tesadüfen saptanan safra kesesi taşları. Sık sık, herhangi bir şikayete neden olmayan bu taşlara ne yapılması gerektiği sorulur.
Ne gibi şikayetlere yol açar?
Safra kesesi taşı herhangi bir şikayete yol açmayacağı gibi çok şiddetli akut ağrılarla acil ameliyat gerektirebilecek klinik tablolara kadar farklı şekillerde kendini gösterebilir. Taş safra kesesinin boynuna sıkışıp safra kesesinin boşalmasını engelleyebilir. Bu durumda kasılan safra kesesi içindeki basınç artarak bizim "visseral ağrı" dediğimiz "iç organ ağrısı"'na yol açar. Bu ağrı göbekle göğüs kafesi arasındaki bölümde ve ortada hissedilir. Hastalar sıklıkla "gazları olduğunu" ya da "midelerinin ağrıdığını" söylerler. Bu ağrı şiddetli olduğunda buna "biliyer kolik" ya da "safra kesesi koliği" deriz. Safra kesesindeki gerilme çok artar da kan dolaşımı bozulmaya başlarsa artık safra kesesi duvarında iltihaplanma başlayabilir. Bu durumda ağrı karnın sağ üst kesiminde, sıklıkla da sırta vurur tarzdadır. Nefes alırken batma olabilir ve ağrı artar. Artık "akut kolesistit"'ten söz edebiliriz.
Şikayete yol açan safra kesesi taşları varlığında, hastanın ameliyata mani olacak özel bir durumu yoksa cerrahi girişimle safra kesesi taşlarla birlikte çıkarılmalıdır. Ameliyata engel olacak çok ciddi bir sağlık sorunu varsa, bilgisayarlı tomografi veya ultrasonografi kılavuzluğunda safra kesesine ince bir tüp yerleştirilip safra boşaltılarak (kolesistostomi) geçici de olsa bir iyileşme sağlanabilir. Temel kural olarak, genel tıbbi durumu iyice değerlendirildiğinde, 20 yıl ve üzerinde yaşam süresi beklentisi olan insanlarda safra kesesi taşı şikayete yol açmasa bile ameliyat önerilmelidir.
Prof. Dr. Sümer Yamaner