Diploma var, trafik kültürü yok
SERKAN SAĞLAM
Karayolları Genel Müdürlüğü bünyesinde yapılan trafik kültürüyle ilgili araştırmadan çarpıcı sonuçlar çıktı. Deneklerin yüzde 80'ini üniversite mezunlarının oluşturduğu ankete göre, eğitimli sürücüler bile kritik kuralları bilmiyor. Bunların yüzde 20'si geçen yıl ceza aldı. Cezaların yüzde 39'u aşırı hızdan kesildi. Sonuçları değerlendiren uzmanlar, sürücü eğitiminde trafik kültürüne ağırlık verilmesini istiyor.Karayolları Genel Müdürlüğü uzmanı Dr. Leyla Ünal ve Jeoloji Yüksek Mühendisi Nuray Ünal, 'sürücülerin trafik kültürünü' belirlemek için bin 246 kişi üzerinde araştırma yaptı. Deneklerin yüzde 81'ini yüksekokul ve daha üstü eğitim almış kişilerin oluşturduğu anket, çarpıcı sonuçlar ortaya koydu. 2011 verilerinin yer aldığı araştırmaya göre yüksek eğitimli sürücüler bile kritik kuralları bilmiyor. Bazıları bildiği halde uymuyor. Seyir esnasında sık sık telefonla konuşuyor, selektör ve kornayı selamlaşma aracı olarak kullanıyorlar. Üniversite mezunu sürücülerin yüzde 20,5'i son bir yıl içinde trafik cezası aldı. Bunların yüzde 22'sine birden fazla ceza yazıldı. Cezaların yüzde 39,2'si aşırı hızdan, yüzde 10'u ışık ihlalinden kesildi. Araştırma ayrıca eğitimli sürücülerin yüzde 70'inin güvenli takip mesafesinden habersiz olduğunu gösterdi. Geçiş hakkının ne olduğunu bilenlerin oranı yüzde 55. Hangi yolda hangi hız sınırının geçerli olduğunu bilmeyenlerin oranı ise yüzde 49. Yasal alkol sınırlarının denkliğini bilme durumu yüzde 19, takip mesafesini bilme durumu yüzde 27.
Karayolları Genel Müdürlüğü uzmanı Dr. Leyla Ünal ve Yüksek Jeoloji Mühendisi Nuray Ünal tarafından 'sürücülerin trafik kültürünü' saptamaya yönelik hazırlanan raporda çarpıcı sonuçlar var. 2011 yılında yayımlanan araştırma kapsamında yüzde 28'i kadın, yüzde 72'si erkek olmak üzere toplam bin 246 kişiyle anket çalışması yapıldı. Araştırmada, katılımcıların yüzde 81,8'ini yüksekokul ve üzeri eğitimli araç sürücüleri oluşturdu. Ankete katılanlar arasında mühendis, memur, malî müşavir gibi çeşitli meslek gruplarına ait sürücülere ilişkin bilgilere yer verildi. Araştırma sonucunda sürücülerin yüzde 20,5'i son bir yıl içerisinde trafik cezası alırken, bu kişilerin yüzde 22'sini birden fazla trafik cezası alanlar oluşturdu. Ceza alanların trafik cezalarının dağılımlarına bakıldığında yüzde 39,2 ile aşırı hız ilk sırada gelirken yüzde 34,7 ile hatalı park ikinci sırada ve yüzde 10,4 ile ışık ihlali üçüncü sırada yer aldı. Katılanların trafik kültürü ile ilgili tutumlarına da yer verilen araştırmada, yüzde 15,1'i araç sürerken 'hiçbir zaman' cep telefonu kullanmadığını belirtirken, yüzde 61,9'u 'nadiren', yüzde 12,2'si 'yarı yarıya', yüzde 8,8'i 'çoğunlukla' ve yüzde 2'si 'her zaman' kullandığı cevabını verdi.
Yapılan anket çalışmasında yüksek eğitim seviyesine sahip olan sürücülerin trafik kurallarına ilişkin sorularda oldukça eksik olduğu tespit edildi. Anket çalışmasında sürücülerin trafik kurallarına ilişkin sorulan sorulara doğru cevap verme oranı şöyle belirtildi: "Yasal alkol sınırlarının denkliğini bilme durumu (yüzde 19). Takip mesafesini bilme durumu (yüzde 28). Yasal alkol sınırları değerlerini bilme durumu (yüzde 44). Hız sınırlarının geçerli olduğu koşulları bilme durumu (yüzde 51). Geçiş hakkını bilme durumu (yüzde 55). Bir trafik kazası görüldüğünde yapılacakları bilme durumu (yüzde 56)."
Araştırmanın sonuç bölümünde, "Ülkemizde trafik kültürü toplumsal bir yaradır. Eğitimli kesim dahi sürüş eyleminin gerçekleştirildiği trafikte olumsuz, saldırgan, ihmalkâr, bir davranış sergilemekte olup iyi durumda değildir. Davranış değişikliğini sağlamak ve alışkanlıkları değiştirmek zordur. Ancak kurumların yeterli denetimi, eğitim, medya kampanyaları ve yeterli altyapı yatırımları ile değiştirilmesi mümkündür." ifadelerine yer veriliyor.
Sürücü Kursları Federasyonu Başkanı Musa Ayan, Türkiye'de trafik eğitiminde disiplinli ve belirli periyotlarda verilmesini öngören bir sürücü eğitim sisteminin uygulamaya geçirilmesi gerektiğini belirtiyor. Ayan, "Sürücü 30-40 yıl önce aldığı ehliyetle araç kullanmaya devam ediyor. Oysa 10-20 yıl önce otoban yolları ve işaretçileri yoktu. Trafik işaretlerinin birçoğu AB mevzuatlarına uyum çabaları kapsamında tamamen değişti. Birçok sürücü kritik olan bu işaretleri bilmiyor. Birçoğu da ehliyetini almasının ardından araç sürüşünü unutmaya başlıyor. Bu nedenle sürücüler belirli periyotlarda sürüş ve trafik bilgisi eğitimine tabi tutulmalı." diyor.
polisi görünce frene basıyor!
Trafik Kazalarını Önleme Derneği Başkanı Hitay Güner, trafik kültürünün trafik kurallarını bilmekten çok daha fazlası olduğunu anlatıyor. Güner, "Ülkemizde trafik kültürü yok. Yolda hız limitlerini gördüğü halde yavaşlamayıp, polisi gördüğü anda frene basarsa, işte o zaman o sürücüde trafik kültürü yoktur. (Okuryazar iyi araç kullanır, okuma yazma bilmeyen kötü kullanır) diye bir şey yok. Bu, tamamen trafik kültürü ve kurallarına uyumla ilgili." ifadelerini kullanıyor.
Hollanda'da sürücü kursu bulunan uzman eğitmen Başar Onbaşı, sürücü eğitiminde diplomanın değil, trafik kuralları ve kültürüne uyumun önemli olduğunu belirtiyor. Hollanda'da anaokulundan itibaren çocuklara trafik eğitimi verildiğini belirten Onbaşı, "Üniversite seviyesinde bir insanla hiç okula gitmemiş bir insanın trafik kültürü arasında hiçbir fark bulunmuyor." diyor.
Uzman sürücü eğitmeni Başar Onbaşı (Hollanda'da kurs sahibi):
Trafik eğitimi anaokulundan başlar
Sürücü eğitiminde önemli olan, diploma değil trafik kuralları ve kültürüne uyumdur. Hollanda'da ehliyet için orada yaşamanız yeterlidir. Diploma şartı yoktur. Ancak anaokulundan itibaren trafik eğitimi verilir. Sürücü adaylarından da pratik ve teorik sınavları geçmesi istenir.
Sürücü Kursları Federasyonu Başkanı Musa Ayan:
Sürücüler periyodik denetimden geçmeli
Sürücü 30-40 yıl önce aldığı ehliyetle araç kullanmaya devam ediyor. Oysa 10-20 yıl önce otoban yolları ve işaretçileri yoktu. Trafik işaretlerinin birçoğu AB'ye uyum kapsamında değişti. Birçok sürücü, kritik olan bu işaretleri bilmiyor. Birçoğu da ehliyeti aldıktan sonra unutuyor.