5 yıldır Köşk'te oturan Sezer, veto hakkını 20 kez kullandı. Evren ise 7 yılda 27 yasayı iade etti
ÇANKAYA Köşkü ile hükümet arasındaki gerginlik bitmiyor. Cumhurbaşkanı Ahmet Necdet Sezer ile AKP Hükümeti arasındaki ilişkiye 3 Kasım seçimlerinden bu yana, ?yasa' ve ?kararname' krizleri damgasını vurdu. Sezer, AKP Hükümeti'nin, üçü Anayasa değişikliği olmak üzere toplam 12 yasasını veto ederek, TBMM'ye geri gönderdi.
Sezer ile Erdoğan arasında buzlar hiç bir zaman erimedi. Perşembe günleri yapılan haftalık olağan görüşmelerde de krizin aşılması mümkün olmadı.
Tercüman'ın edindiği bilgilere göre, Köşk'te hep resmi ve soğuk bir hava ile karşılanan Erdoğan, kendisine hâkim olamayarak bir kaç kez Sezer'e çıkıştı. Erdoğan, ?Bize muhalefet yapıyorsunuz? dediği Sezer'den, ?Ben hukuka uygun davranmaya çalışıyorum, bu benim görevim? cevabını aldı. Sezer'in, yasaların kendisine gönderilmeden önce görüşlerine başvurulmadığından şikâyetçi olduğu ve bu mesajı hükümete yolladığı belirtildi.
Sezer, kendisine danışılmadan basın aracılığıyla, ?Bu yasa ya da kararnamenin onaylanmasını bekliyoruz? açıklamalarına ise büyük tepki gösteriyor. Bu da hükümet ile Köşk arasındaki uyumsuzluğu artırıyor. Sonuçta ya yasalar geri gönderiliyor ya da bazı kararnameler aylarca bekletiliyor ve kriz çıkıyor.
Yeni yılın ilk günlerinde Diyanet İşleri eski Başkanı Mehmet Nuri Yılmaz'ın görevden alınma kararnamesini imzalamayarak, hükümetle ipleri geren Sezer, kendisine yollanan TRT Genel Müdürlüğü ile ilgili atama kararnamesini de veto ederek, Şenol Demiröz'ün Genel Müdürlüğü'nü engellemişti. Sezer, iki haftayı geçmesine karşın kendisine ikinci kez yollanan Demiröz'ün kararnamesini yeniden beklemeye aldı.
Kamuoyunda ?Erdoğan'ın siyasi yasaklarının kaldırılması? olarak nitelendirilen Anayasa değişikliği, AKP Hükümeti'nin veto edilen ilk yasası oldu. Bu yasa, TBMM'de bir kez daha görüşüldükten sonra Sezer tarafından onaylandı.
Orman vasfını yitirmiş 2B arazilerinin satışı ile seçilme yaşının 30'dan 25'e indirilmesini öngören Anayasa değişikliği de Sezer tarafından veto edildi. TBMM'ye iade edilen yasa değiştirilerek Cumhurbaşkanı'nın onayına sunuldu. Ancak Sezer yasayı bir kez daha görüşmek üzere ikinci kez TBMM'ye gönderdi. Hükümetin, Meclis'in 1 Ekim'de açılmasıyla birlikte 2B'yi tekrar gündeme getirmesi bekleniyor. Hükümetin, Köşk tarafından veto edilen diğer yasaları da şöyle:
Mali Milat'ı kaldıran yasa, basın-yayın yoluyla işlenen suçların ertelenmesine ilişkin yasa, vergi barışı yasası, emeklilik yaşını 65'ten 61'e indiren yasa, 6. AB Uyum Paketi yasası, iş güvencesinin yürürlük tarihinin ertelenmesine ilişkin yasa, yoksul öğrencilerin özel okullarda okutulmasına olanak sağlayan yasa, kızıl ağaçlıklar ile aşılı kestaneliklerin orman sayılmayacağına ilişkin, orman kanununda değişiklik yapılmasına ilişkin yasa.
Söz konusu bu yasalardan bazıları değiştirildikten sonra, bazıları ise değiştirilmeden yeniden onaya sunuldu ve yürürlüğe girdi. Veto edilen yasalardan yedisi yeniden ele alınarak yasalaştı. Bu yasalar da şöyle:
?Kamuoyunda Erdoğan'ın siyasi yasaklarının kaldırılması olarak bilinen' Anayasa'nın 76'ncı, 78'inci maddesi ve seçim kanununda yapılan değişiklik, 6.AB Uyum Paketi Yasası, vergi kanunda yapılan değişiklik, basın ve yayın yoluyla işlenen suçlara ilişkin dava ve cezaların ertelenmesine dair kanun, emeklilik yaşının 61'e indirilmesi, vergi barış kanunu ve vergi barışı kanununun bazı maddelerinde yapılan değişiklik.?
Sezer'in rekoru
Sezer'in, Cumhurbaşkanlığı koltuğuna oturduğu Mayıs 2000'den bu yana veto ettiği yasa sayısı 20'yi buldu. Sezer, DSP-MHP-ANAP Koalisyonu'nun iktidarda bulunduğu 21'inci dönemde de, ?hukuk kantarı?nı hassas tutarak, 8 yasayı bir kez daha görüşülmek üzere TBMM'ye geri göndermiş ve bazı konularda dönemin Başbakan'ı Bülent Ecevit ile de karşı karşıya gelmişti.
Sezer, veto ettiği yasalarla kendisinden önceki cumhurbaşkanlarını geride bırakacak gibi görünüyor. 4 Kasım 1962 tarihinden bugüne kadar görev yapan Cumhurbaşkanları ve veto ettikleri yasalara bakıldığında, rekorun 7 yıllık görev süresi içinde Kenan Evren'e ait olduğu belirlendi. Evren bu süre içinde 27 yasayı veto etti. Sezer ise sadece 3.5 yılda 20 yasayı Meclis'e geri gönderdi.
Sezer-AKP Hükümeti'nin gergin ilişkileri, 1989-1993 yılları arasında görev yapan merhum Cumhurbaşkanı Turgut Özal ile dönemin Başbakanı Süleyman Demirel arasındaki gerginliği aratmadı. Özal'ın Cumhurbaşkanlığı döneminde veto edilen yasa sayısı yalnızca 17 oldu. ?Çankaya'dan Hesap Soracağız? sloganıyla 1991 sonunda DYP-SHP Hükümeti'ni kuran Demirel ile Özal'ın ilişkileri de vetolar ve siyasi atışmalarla geçmişti.
Başbakan Recep Tayyip Erdoğan'ın ?Cumhurbaşkanı'nın yetkileri kısılmayacak? açıklamasına karşın, AKP Hükümeti, Sezer'i by-pass edecek ve yetkilerini kısacak bir düzenleme arayışını da sürdürüyor. AKP, bu değişikliği bir Anayasa paketi içinde ele alarak, eritmeye çalışacak.
Veto rekoru şimdilik Kenan Evren'de
Cemal Gürsel (26 Ekim 1961-28 Mart 1966) 2
Cevdet Sunay (28 Mart 1966-28 Mart 1973) 18
Fahri Korutürk (6 Nisan 1973-6 Nisan 1980) 13
Kenan Evren (9 Kasım 1982-9 Kasım 1989) 27
Turgut Özal (31 Kasım 1989-17 Nisan 1993) 17
Süleyman Demirel (16 Mayıs 1993-16 Mayıs 2000) 14
Ahmet Necdet Sezer (16 Mayıs 2000-....) 20
TOPLAM : 111
200 kararname hâlâ bekliyor
HÜKÜMETİN hazırladığı kararnameler de Köşk ile Erdoğan arasında sorun oldu. Valiler Kararnamesi, TRT Genel Müdürlüğü Kararnamesi kriz yaratan konular arasında yer aldı. Şu sıralar Ankara kulislerinde ?Kaymakam Kararnamesi? krizi yaşandığı konuşuluyor. İçişleri Bakanı Abdülkadir Aksu, 450 kişilik kararnamenin Köşk'e yollandığını ve sonucu beklediklerini bildirdi. Başbakanlık kaynaklarından Tercüman'a ulaşan bilgilere göre, Sezer'in beklettiği atama kararnamelerinin sayısının da 200'e yaklaştığı belirtiliyor. Sezer'in kendisine gönderilen ve çoğu bürokrat atamasıyla ilgili olan bu kararnamelerin büyük çoğunluğunu isim bazında mercek altına aldığı belirtiliyor. Sezer'in, bu isimlerle ilgili olarak istihbarat birimlerinden gelecek bilgileri beklediği kaydedildi.
H.O. Tercüman