İşte Türkiye'nin Tescillenmiş Lezzetleri

Coğrafi işaret tescilli ürünler, son dönemde sürekli gündemimizde. Anadolu'nun dört bir yanından benzersiz ürünlerimiz birbiri ardına coğrafi işaret tescili alıyor. Bu ürünlerin önemli bir kısmı da gıda kategorisinde yer alıyor. Son olarak

Giresun'un Görele ilçesinin meşhur dondurması da geçtiğimiz hafta coğrafi işaret tescilli lezzetlerimiz arasına girdi. Süt, şeker, salep ve meyan kökü ile doğal olarak hazırlanan ve 200 yıllık geçmişe sahip olan Görele dondurması özellikle bayram ve düğünlerde misafirlere ikram ediliyor. Diğer dondurma çeşitlerine göre oldukça yumuşak krema kıvamında olan Görele dondurmasının ardından Giresun simidi, Alucra oğlak kebabı, Giresun tel kadayıfı ve Şebinkarahisar karadutu da coğrafi işaret tescilini bekleyen yöresel Giresun lezzetlerinden.

Mersin'de sofraların vazgeçilmez tatlısı olan ve son yıllarda ünü Türkiye geneline yayılan kerebiç de yakın zamanda coğrafi işaret tescil belgesini aldı. Tarihte birçok medeniyete ev sahipliği yapması dolayısıyla çeşitli mutfak kültürlerinin bir araya geldiği kentte, "Tarsus humusu", "Mut zeytinyağı","Tarsus sarıulak zeytini", "Mersin cezeryesi" gibi birçok ürünün coğrafi işaret tescil belgesi bulunuyor.

Kerebiçten önce mart ayında Rize simidi için yapılan coğrafi işaret başvurusu kabul edildi. Susamsız olduğu için, ’kel simit’ adıyla da anılan Rize simidinin yapımında un, su, tuz ve çok az miktarda maya ile hazırlanan hamur, 20 dakika dinlendirildikten sonra sıcak suya batırılıp 1 dakika bekletiliyor. Daha sonra renk ve tat alması için kaynar haldeki siyah üzüm pekmezine bandırılan simit, 60’ar gramlık parçalar halinde fırına veriliyor. Yaklaşık 30 dakika odun ateşi ile pişirilen simit hazır hale geliyor.

Karadeniz mutfağının meşhur tatlısı Laz böreği, Artvin'in Hopa ilçesi adına yakın zamanda coğrafi işaret tescili aldı.

Bursa'nın meşhur siyah inciri "Bursa siyahı" da tescilli ürünler arasına girdi. İngiltere Kraliyet Ailesi üyesi Düşes Kate Middleton'ın hamileliği sırasında bulantılara karşı yemesiyle bir anda dünyanın dikkatini çeken Bursa siyahı, dünyanın dört bir yanına ihraç ediliyor.

Kilis'in meşhur tatlısı cennet çamuru da tescilli lezzetler arasında. Kaymaklı kırma künefe olarak da bilinen cennet çamuru fıstık, tereyağı, şeker ve tarçınla yapılıyor.

Mersin'in Tarsus ilçesine özgü "sarıulak" zeytinine, Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından ilçenin adıyla coğrafi işaret tescil belgesi verildi.

Sadece Ardahan'ın Posof ilçesinde yetiştiği bilinen, içi de dışı gibi kırmızı renkte olan elma da tescillenenlerden. Ardahan Valisi Mehmet Emin Bilmez, Ardahan’ın çiçek balından sonra ikinci ürününün tescillenmesinin mutluluğunu yaşadıklarını ifade etti.

Tescillenmiş bir diğer lezzet de Milas'ın tepsi böreği. Milas'ın zeytinyağı da tescilli lezzetler arasında yer alıyor.

Tescilli Ankara dönerinin etleri şehrin koyun yetiştiriciliği ile ünlenmiş olan ilçelerinde yetiştirilen belirli olgunluğa erişmiş kuzulardan elde edilir. Dönerin içine kesinlikle kıyma karıştırılmaz ve kuyruk yağı haricinde başka bir yağ kullanılmaz. Meşe odunu kömürü ateşinde yavaş yavaş pişen Ankara döneri yaprak şeklinde kesilir.

Kütahya'nın Simav ilçesiyle özdeşleşmiş kestane türü de yakın zamanda coğrafi işaretli ürünler arasına girdi. Yılda 2 ton üretilen Simav kestanesi, ilçe ekonomisine 25 milyon TL katkı sağlıyor.

Adıyaman’la özdeşleşen etsiz çiğ köfteye coğrafi işaret tescilini getiren, çiğ köftenin hammaddesi olan yarı sert bulgur, kırmızı ekmeklik buğdaydan üretilir. Adıyaman etsiz çiğ köftesinde, bu bulgurun kullanılma sebebi kolay yumuşaması ve daha kolay yoğurulmasıdır.

Burdur şiş köftesi eskiden dağlarda, dağ bitkileri ile yetişen keçilerden günümüzde ise keçi veya sığırın kaburga et kıymasından yapılır. Burdur şiş köftesinin içine hiçbir katkı maddesi konulmaz. Bu sebeple hazmı kolay bir yemektir.

Aydın’a has olan Nazilli kar helvasının ana maddesi olan karlar, Nazilli’ye bağlı yüksek dağ köylerinden doğal yollarla elde edilir. Bu karların vişne şurubu ile birleşmesiyle kar helvası oluşur.

Tadı ve köpüğü ile ünlü Susurluk ayranının Balıkesir’e tescillenmesini sağlayan mayalanmış yoğurt ve az miktarda kullanılan tuzun uygun oranlarda karışımıdır. İki farklı yolla karıştırılır. İnsan gücü ile yüksekten kovayla dökülür veya bir makine yardımı ile hızlı bir şekilde yukarıdan aşağıya karıştırılır. Ayranın yoğurdun kendi yağı ve kaymağı ile yapılması köpük oluşmasında çok önemlidir.

Bolu’ya tescillenen kızılcık tarhanası, kızılcık meyvesinin püresi, kırmızı ekmeklik buğday unu ve yemeklik iyotlu tuzun belli oranlarda karıştırılıp yoğrulması ile üretilir. Üretiminde yörede yetişen kızılcık meyvesi kullanılmalıdır. Tarhananın renginin kırmızıya yakın pembe olması için güneş görmeyen bir ortamda bez üstünde kurutulmalıdır.

Adını Ağrı Doğubayazıt’ta bulunan İshakpaşa Sarayı’nı yaptıran İshak Paşa'nın babası Çolak Abdi Paşa’dan alan Abdigör köftesi, mideyi rahatsız etmeme özelliğiyle "Anadolu'nun ilk diyet yemeği" olarak biliniyor. Doğubayazıt Abdigör Köftesinin diğer köftelerden farkı ve tescillenmesinin sebebi, sinirleri alınmış etlerin taş tezgahlarda macun hale gelene kadar saatlerce dövülerek şekillendirilmesidir.

Denizli’ye tescillenmiş olan Tavas baklavası özel günlerde imece usulü ile yapılarak kendine has geleneksel bir durum oluşturmuştur. Bu şerbetli hamur tatlısının el ile yenmesi tavsiye edilir.