En İyi 15 Tarih Filmi!

"Ben-Hur" ve "Gladyatör" gibi eserlerle bilinen tarihi-epik, şüphesiz Hollywood'un ve İtalyan sinemasının belli bir dönemini doyurmuştur.

Peki ya görkemiyle dikkat çeken bu tarihi film alt türünün en iyi örnekleri hangileri?

Tarihi filmler az sayıda alt türe açılsa da bunlar arasında en önemlisi şüphesiz tarihi epiktir. Bu da önceki yüzyıllarda geçen görkemli kahramanlık hikayelerini, bol figüranlı, destansı bir anlatıyla sinemalaştırmak anlamına gelir.

1914'de "Cabiria" ile İtalya'ya özgü 'kılıç ve sandalet epiği' alanında ilk ürününü verdiği bilinen alan, sonrasında 1950'lerde teknolojik atılımlarla da birlikte özellikle moda olmuştu.

Şimdilerde ise 'Yüzüklerin Efendisi'nin katkısıyla 'fantezi-epik'e dönüştürüldüğü biliniyor.

Roma, Yunanistan ve Mısır'da geçen hikayelere odaklanan bu alan kendine alt-alt türler de açtı.

Bunların arasında özellikle de dini epik (bkz. "On Emir") ve biyografik epik (bkz. "Gandhi") öne çıkmıştır.

İşte sinemanın en görkemli tarihi filmleri:

1-Hoşgörüsüzlük (Intolerance) (1916) Sinemanın Hollywood mamulü ilk tarihi-epiği, David Wark Griffith'in hikaye anlatma ezberiyle de çığır açmıştı.

Dünya tarihinde dört zaman dilimine uzanan eserin, Fransız rönesansı için 16. yüzyıla, İsa'nın çarmıha gerilişi için M.Ö. 27'ye, Babil Krallığı öyküsü için 7. yüzyıla ve modern hayat için 1914 ABD'sine gittiği görüldü. Hepsi de görkemli, özel yerleştirme kameralarla ve farklı renklerle 'hoşgörüsüzlük'ün temeline yolculuk sunuyordu.

2-Ben-Hur (1959) William Wyler'ın tarihi-epiği, bir anlamda bu alanın 50'li 60'lı yıllarda furyaya dönüşmesinde önemli bir rol üstlendi. Sonrasında da bir popüler kültür nesnesine dönüştü.

212 dakikalık süresi ve 15 milyon dolarlık bütçesiyle Charlton Heston'ın varlığından fazlasını getirdi. İtalya'dan kaynağını alan 'kılıç ve sandalet filmi'nden yola çıkan eser, zengin Yahudi prens Ben-Hur'un tarihin ilk yıllarında Roma İmparatorluğu'nun içindeki hayata tutunma çabasını ele alıyordu. Onun ismi ise halen zihinlerde.

3-Napoléon (1927) Fransız liderin ilk dönemine odaklanan, sekiz saatlik bir eser. Abel Gance'ın 'epik'in tanımı yapan kalabalık ve uzun sekanslardaki becerisi ise halen akıllarda.

Film, Napoléon hikayesinden ziyade kullandığı makara sayısı ve ekran bölme tekniğini sinemaya sokmasıyla öne çıktı. Gance ismini markalaştırdı.

4-Arabistanlı Lawrence (Lawrence of Arabia) (1963) Ortadoğu fonlu casusluk hikayesi 1964 yılında yaratıcılarına yedi Oscar ödülü getirmişti. Thomas Edward Lawrence'ın sadist kahraman figürünün sıradan bir askere dönüşmesi aslında Kahire'de 1916 yılında Türkler'e karşı Arap direnişini öne çıkarıyordu.

Bu Birinci Dünya Savaşı hikayesi Peter O'Toole, Alec Guinness, Anthony Quinn, Ömer Şerif gibi oyunculara 'epik' ruhuyla bilinen David Lean'in katkısıyla bilinip arşivleri süslemiştir.

5-Cabiria (1914) Giovanni Pastroni'nin erken dönem epiği. Roma döneminden bir 'sword-and-sandal film' (kılıç ve sandalet filmi) üreten eserin, bu alanın önünü açtığı şüphesizdir. Cinecitta kurulmadan önce hazırlık maiyetinde bir destansılık ve detaycılık aşılarken sessiz sinemanın önemli klasiklerinden olmuştur.

6-El Cid (1961) İber Yarımadası'ndaki Kastilya Krallığı'nın şövalyelerinden Rodrigo Diaz de Vivar ya da nam-ı diğer 'El Cid', 11. yüzyılda İspanya'nın özgürlüğüne çok şey kazandırmıştı.

Burada da Charlton Heston'ın getirdiği 'seyirci katkısı'nın izinde sinemanın en akılda kalıcı kahramanlık hikayesine uzanıyor. Böyle filmlerin has ismi Charlton Heston eşliğinde önceki yüzyıllarda geçen bir kahramanlık destanı...

7-Cleopatra (1963) Mısır kraliçesi Kleopatra'nın 1. yüzyıldaki hikayesi, aslında büyük oranda Elizabeth Taylor'ın performansıyla parlamıştı. 192 dakikalık ve 44 milyon dolarlık bütçesiyle film, Hollywood'un en büyük iflaslarından biri idi. Böylece 'flop' teriminin de fikir babalarından oldu.

8-Büyük İskender (Alexander the Great) (1956) Pers kralı Büyük İskender'in bizi de ilgilendiren iktidar mücadelesi çok kanlı olmuştu. Burada da aslında bu mesele şanına şan katarak perdeye transfer ediliyor. Robert Rossen'ın yönetmenliği ile Richard Burton'ın oyunculuğu eşliğinde...

9-Savaş ve Barış (Voyna i Mir / War and Peace) (1967) Tolstoy'un romanının en sadık uyarlamalarından biri kuşkusuz... Sergei Bondarçuk'un sekiz saatlik epiği, 1968 yılında 'Yabancı Dilde En İyi Film' Oscar'ına ulaşmıştı.

Napolyon'un ordusuna karşı mücadeleye ve Rusya'nın sosyal sınıflarının konumuna odaklanırken Borodino Savaşı ile de ihtişam kazanan bir eser. Fransa'nın Rus ihtilaline bakış, hiç bu kadar detaylandırılmamıştı.

10-Gladyatör (Gladiator) (2000) Kimilerine göre Ridley Scott'ın İtalya bazlı 'kılıç ve sandalet epik'ini küllerinden doğurduğu eseridir "Gladyatör"...

Russell Crowe'un eşliğinde Oscar'a da aday olan bu Maximus Decimus Meridius'un onur, gurur, intikam ve iktidar mücadelesi bir hayli çarpıcıdır. Efekt harikası Colosseum sahneleriyle de iz bırakmıştır.

11-Pekin'de 55 Gün (55 Days at Peking) (1963) Çin'de 1900 yılında yaşanan Boxer Rebellion'ın 'savaşımları'nı tüm uluslarıyla ele alan "Pekin'de 55 Gün" ("55 Days at Peking"), geniş skalada bir tarihi-epiğin tanımını yapıyor.

Birazcık zaman diliminin ileriye çekilmesi sayesinde Amerikan İç Savaşı'nı ya da Meksika Devrimi'ndeki Meksika görünümünü andıran bir 'ülkeler arası mücadele' izliyoruz nihayetinde. Filmi tüketirken yapım tasarımından kostümlere, makyaj efektlerinden en ufak figüranına kadar bir yönetmenlik harikası kendini fazlasıyla hissettiriyor.

12-Roma İmparatorluğu'nun Çöküşü (Fall of the Roman Empire) (1964)