Reddi miras ölüm aylığını etkiler mi?
Reddi miras ölüm aylığı hakkını etkiler mi? Yargıtay kararları ve son düzenlemelerle hak kaybı endişesine son! Kimler, hangi şartlarda aylık alabilir?

Dünya Gazetesi yazarı Özgür Erdursun , vatandaşlar tarafından sıklıkla karıştırılan ve hak kaybı endişesi yaratan "Reddi miras ölüm aylığı hakkını etkiler mi?" sorusuna hukuki dayanaklarıyla açıklık getirdi.
Ölüm aylığının, vefat eden sigortalının malvarlığına (terekesine) dahil olmayan, ödenen primlerden kaynaklanan bir sosyal güvenlik hakkı olması nedeniyle, mirası reddeden hak sahiplerinin (eş, çocuk veya anne-baba) aylık alma hakkının devam ettiğini vurguladı.
Bu durum, Yargıtay içtihatlarıyla da kesinleşmiş durumda.
Ölüm Aylığı: Miras Değil, Sosyal Güvence
5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu'na göre ölüm aylığı, sigortalının vefatı halinde eş, çocuklar ve geçimi sigortalıya bağlı olan anne-babaya bağlanan bir gelir desteğidir. Özgür Erdursun, bu hakkın mirasçılık sıfatına değil, doğrudan hak sahipliğine dayandığına dikkat çekerek, borç yükü altına girmemek için yapılan reddi miras işleminin ölüm aylığı hakkını asla kaybettirmeyeceğinin altını çizdi.
Kimler, Hangi Şartlarda Aylık Alabilir?
Ölüm aylığı bağlanmasında sigortalının statüsüne göre farklı prim gün şartları aranıyor:
- SSK (4A) Kapsamındakiler: Ölüm aylığı için iki temel şarttan biri aranır:
- Sigortalının en az 1800 gün prim ödemesi (borçlanmalar bu hesaplamada dikkate alınır).
- Veya, her türlü borçlanma süresi hariç, en az 5 yıl sigortalı bulunma ve 900 gün fiilen ödenmiş prim şartının sağlanması. Bu kolaylık, 1 Ekim 2008 sonrası ölümler için kesin olarak geçerlidir.
Bağ-Kur (4B) Kapsamındakiler: Bağ-Kur'lular için tek koşul, sigortalının en az 1800 gün prim ödemiş olmasıdır. Bağ-Kur'da SSK'daki gibi 900 günlük istisnai bir kolaylık bulunmamaktadır. Prim borcu olan sigortalının hak sahiplerine aylık bağlanabilmesi için öncelikle borcun kapatılması veya yapılandırılması gerekmektedir.
Emekli Sandığı (4C) Kapsamındakiler: Memurlarda uzun yıllar 10 yıl (3600 gün) fiili hizmet süresi aranırken, 1 Ekim 2008 tarihinde yürürlüğe giren 5510 sayılı Kanun'un geçici 4. maddesiyle bu süre 5 yıla indirilmiştir.
Memur Eşlerine Müjde: Malullük ve Muhtaçlık Şartı Kalktı
Analizde, 5434 sayılı Emekli Sandığı Kanunu kapsamındaki memurların dul eşleri için önemli bir değişiklik de vurgulandı. Daha önce 5 ila 10 yıl arası hizmeti olan memurun eşine aylık bağlanması için eşin "başkasının yardımı olmadan hayatını sürdüremeyecek derecede malul ve muhtaç" olması şartı aranıyordu. Ancak 5510 sayılı Kanun'un geçici 4. maddesi ile 1 Ekim 2008 tarihinden itibaren bu muhtaçlık ve malullük şartı kaldırıldı.
Bu değişiklikle birlikte, artık 5 yıldan fazla hizmeti bulunan bir memurun eşi, maluliyet veya muhtaçlık aranmadan dul aylığı alabilmektedir.
Erdursun, bu düzenlemenin geriye dönük olarak da geçerli olduğunu belirterek, geçmişte bu nedenle başvurusu reddedilen hak sahiplerinin SGK'ya yeniden müracaat ederek aylık talebinde bulunabileceği müjdesini verdi.
Yargıtay İçtihatları Hukuki Güvenceyi Sağladı
Reddi mirasın ölüm aylığını etkilemediği konusu, en üst yargı mercileri tarafından da desteklenmektedir.
Yargıtay 21. Hukuk Dairesi'nin 2014/18844 sayılı ve Hukuk Genel Kurulu'nun 2017/1608 sayılı kararları, ölüm aylığının bir miras değil, sosyal güvenlik hakkı olduğunu açıkça belirtmiştir.
Sonuç olarak, ölüm aylığı, sosyal devletin vatandaşlarına sağladığı temel bir güvence olup, mirası reddetmek bu hakkı ortadan kaldırmamaktadır. Bu düzenleme, hukuki bir açıklık getirmenin yanı sıra sosyal adaletin güçlendirilmesi yolunda atılmış önemli bir adım olarak değerlendiriliyor.