Marmara Denizi'nin güneyinde müsilaja rastlanmadı

İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsünden bilim insanları, 4 gün önce R/V ALEMDAR II araştırma gemisiyle başladıkları Marmara Denizi seferinde, denizin güney kesiminin genelinde müsilaj incelemesi yaptı.

Kış öncesinde yürütülen çalışmalarda, denizin yüzeyi, su kolonu ve deniz tabanı habitatlarında müsilajın hiçbir evresi gözlemlenmedi.

Prof. Dr. Cem Gazioğlu, Marmara Denizi'nde müsilaj olaylarının genellikle ekim-kasım aylarında, su sıcaklıklarının düşmeye ve tabakalaşmanın belirginleşmeye başladığı dönemlerde ortaya çıktığını söyledi.

Gazioğlu, yaptıkları çok disiplinli gözlemler sonucunda denizin güney kıyılarında müsilajın görülmediğini vurgulayarak "Bu durum, denizde dikey karışımın ve sıcaklık farklarının dengeli seyrettiğini, besin tuzu seviyelerinin ve rüzgar koşullarının sistemin dengesini koruduğunu gösteriyor." dedi.

"Müsilaja neden olacak koşullar oluşmadı"

Bu yıl yaptıkları bilim seferinin, mevsim geçişini en iyi temsil eden dönemde planlandığını dile getiren Gazioğlu, "Yüzey suyu sıcaklıkları yaz sonundaki en yüksek değerlerinden normale geriledi, karışım derinliği arttı. Bu koşullar, fitoplanktonların aşırı çoğalmasını ve organik madde birikimini sınırladı. Dolayısıyla müsilaj oluşumu için gerekli ortam kombinasyonu oluşmadı, sadece eylül ayı başında kısa süreli görünüp kayboldu." diye konuştu.

Gazioğlu, Marmara Denizi'nin genel durumuna ilişkin ise şu değerlendirmeleri paylaştı:

"Yüksek kirlilik yükü Marmara Denizi'nin en kritik sorunu olmaya devam ediyor. Evsel, endüstriyel ve tarımsal atıkların tam arıtılmadan denize verilmesiyle azot ve fosfor birikimi artıyor. Bu da suyun taşıma kapasitesini zorluyor. İklim değişikliğiyle birlikte sıcaklık artışı, karışımın zayıflaması ve oksijen azalımı bu durumu daha da kötüleştiriyor."

"Risk devam ediyor"

Marmara Denizi'nde bu dönem müsilaj gözlenmemesini olumlu ama geçici bir gelişme olarak nitelendiren Gazioğlu, bunun, sistemin tamamen dengelendiği anlamına gelmediği yorumunda bulundu.

Gazioğlu, iklimsel stresler, kirlilik yükleri ve aşırı avcılık devam ettikçe deniz ekosisteminin kırılganlığa ve yeni müsilaj olaylarına açık durumda olduğunu ifade etti.

Marmara Denizi'nin geleceği için entegre havza yönetimi, atık su arıtımının iyileştirilmesi, balıkçılık baskısının azaltılması ve iklim uyum stratejilerinin birlikte uygulanması gerektiğine değinen Gazioğlu, "Denizin direncini artırmak ve müsilaj gibi olayların kalıcı biçimde önüne geçmek için ekosistem temelli, bilim destekli ve koordineli bir yaklaşım şart." değerlendirmesinde bulundu.

Son yılların en kapsamlı çalışmalarından biri yürütülüyor

İstanbul Üniversitesi Deniz Bilimleri ve İşletmeciliği Enstitüsü, pazartesi günü başladığı ve son yılların en kapsamlı çalışmalarından biri olan çok disiplinli bilim seferinde, R/V ALEMDAR II araştırma gemisiyle Marmara Denizi'nin ekosistemini, deniz tabanını, biyoçeşitliliğini ve denizdeki müsilaj risklerini yüksek çözünürlüklü yöntemlerle inceliyor.

Gebze Teknik Üniversitesi, Dokuz Eylül Üniversitesi Deniz Bilimleri ve Teknolojisi Enstitüsü ile İstanbul Üniversitesi İstanbul Tıp Fakültesi Sualtı Hekimliği ve Hiperbarik Tıp Ana Bilim Dalı'ndan uzmanların katkı sunduğu seferde, insansız hava araçları, su altı robotları, çok ışınlı derinlik ölçerler ve sonar sistemleriyle deniz yüzeyi, su sütunu ve deniz tabanı üç boyutlu olarak haritalanıyor. Elde edilen veriler yapay zeka, derin öğrenme ve sinir ağı algoritmalarıyla analiz ediliyor.

Sefer kapsamında müsilajın nedenleri, gelişim süreçleri ve gelecekteki olası riskler belirlenerek erken uyarı sistemlerinin geliştirilmesi hedefleniyor.