Sağlıkta kağıt-kalem devri bitiyor, her şey kodlanacak
Sağlık Bakanlığı, hasta kayıtlarının bilgisayarlardan takip edilmesini sağlayacak yeni kod sistemine geçiyor.
Her hastanın, hekimin, hastalığın, ilacın ve tıbbi cihazların ayrı bir kod numarası olacak. Hastalar, hastane bilgisayarlarına vatandaşlık numaralarıyla kaydedilecek. Hekimlerin koyduğu tüm tanılar, yazdığı ilaçlar, uyguladığı tedavi yöntemleri de bilgisayar ortamında takip edilecek. Sağlık Bakanlığı, hastanelerin döner serma-ye gelirlerini kullanarak en kısa süre-de otomasyon sistemlerini hazır hale getirmelerini istedi.
Projenin birinci bölümü 2005 yılı Ocak ayında başlatılacak. İlk aşamada tüm hastalıklar Dünya Sağlık Örgütü'nün (WHO) belirlediği uluslararası kodlarla tanımlanacak. Sarılığa yakalanan bir hastanın tanısı, bundan sonra kayıtlara sarılığın uluslararası kodu olan ?B15' şeklinde kaydedilecek. Proje, hastanelerin otomasyon ve bilgi işlem altyapılarını tamamlamaları ölçüsünde genişletilecek. İkinci aşamada her hastaya ve hekime de birer kod numarası verilecek. Ayrıca tüm ilaçlar ve tıbbi cihazlar da kodlanacak. Böylece sağlık istatistikleri kağıt kalemden bilgisayar ortamına aktarılacak.
Hastalıkların daha kolay tanımlanması ile veri akışının hızlanmasını sağlayacak sistem, Türkiye'yi sağlık alanında başta Avrupa Birliği olmak üzere gelişmiş ülkelerle entegre hale getirecek. Sistem sayesinde katrilyonlarca liralık yolsuzluğun ve israfın yaşandığı sağlık harcamaları da daha kolay denetlenebilecek. WHO'nun geliştirdiği ICD 10 adlı hastalık kodlama sistemi başta ABD olmak üzere, Avustralya, Kanada, Almanya, Romanya gibi pek çok Batılı ülkede kullanılıyor. Sistemde dünya üzerinde tanısı konulan yaklaşık 44 bin hastalık için ayrı ayrı kod numaraları bulunuyor. Proje hayata geçirildiğinde hastalıkların hangi bölge ya da illerde daha sık görüldüğü, bunların genetik ya da çevresel faktörlü olup olmadığına ilişkin bilgiler kolayca anlaşılabilecek. Ayrıca sistemi kullanan ülkeler arasında bilgi alışverişi sağlanarak ortak politikalar oluşturulacak. Sağlık Bakanlığı Müsteşar Yardımcısı Sabahattin Aydın, 2005 yılı başından itibaren tüm sağlık kuruluşlarında uluslararası hastalık kodlarının kullanılacağını söyledi. Aydın, sağlık istatistiklerinin artık kağıt kalem yerine bilgisayar ortamında daha güvenilir yollarla tutulacağını kaydetti. Müsteşar Yardımcısı Aydın'ın aktardığı bilgilere göre, projenin ikinci aşamasında hastalıkların yanında bütün hasta ve hekimlere de birer kod verilecek. Hasta ve hekim kodları, İşçileri Bakanlığı'nın Mernis Projesi kapsamında verdiği vatandaşlık numaraları olacak. Ayrıca, hastalara yazılan ilaçlarla tıbbi malzemeler de kodlamayla takip edilecek. Aydın, kodlamalara dayanan yeni sistemin ileride denetlemeler için temel bir veri bankası oluşturacağını ifade etti. Aydın, bütün doktorların hastalarına hangi tanıları koyduğu, hangi ilaçları yazdığı, ne tür tedavi süreçleri izlediği gibi bilgilerin kolaylıkla elde edilebileceğini anlattı. Aile hekimliği uygulamalarının faaliyete geçmesiyle hastaların da takip edilebileceğini dile getiren Aydın, projenin sağlık sistemindeki kayıp-kaçakların önüne geçilmesine büyük katkı sağlayacağını bildirdi.
İthal sağlık ürünleri daha kolay kontrol edilebilecek
Sağlık Bakanlığı'nın uygulayacağı ICD 10 sisteminde akne (sivilce) için L70.0, mide ülseri için K25, safrakesesi için K80, akut apandisit için K35, hepatit A (sarılık) için B15, AIDS için B20 ve SARS için U04 kodları öngörülüyor. Benzer bir sistem Hacettepe Üniversitesi Hastanesi, Atatürk Hastanesi ile Ankara Hastanesi'nde bir süredir deneniyor. Eylül ayı içinde İngiltere'nin 1995-1997 yılları arasında Türkiye'ye deli dana şüphesi taşıyan kan ürünleri sattığı ortaya çıkmıştı. İngiliz Sağlık Bakanlığı, üretim ve seri numaralarıyla ilan ettiği kan ürünlerini kullanan herkesin deli dana hastalığına yakalanma riski taşıdığı yönünde uyarıda bulunmuştu. Ancak Türkiye'de sağlık kayıtların yeterli düzeyde tutulmaması sonucu, 1997-1997 yılları arasında ilgili kan ürünlerinin kimler tarafından kullanıldığı tespit edilemedi. Sağlık kod sistemi bu tür aksaklıkları ortadan kaldıracak. İlaçların da kodlanmasıyla birlikte hastalara hangi ilaçların verildiği, hangi tedavi yöntemlerinin uygulandığı gibi bilgilere sadece tek bir tuşla ulaşmak mümkün olacak. İlaçlarla ilgili bir skandal patlak verdiğinde bunları kullanan kişilere kolaylıkla ulaşılacak. Kayıtların dijital ortamda tutulmasıyla hangi hastanın ne kadar ilaç aldığı, ne kadar süreyle tedavi olduğu ve hastaya ne tür işlemler yapıldığıyla ilgili bilgiler net olarak alınacak. Katrilyonlarca lira tutan sağlık giderlerindeki kayıp ve kaçakların tespiti kolaylaşacak.
Zaman