Binaların sadece yüzde 5'i çökecek

BURCU ÜNAL İstanbul

Küçükçekmece'deki binaların depremde göreceği hasar, "Uluslararası Mavi Hilal İnsani Yardım ve Kalkınma Vakfı"nın bilim insanları ile ortak geliştirdiği proje sayesinde binadan örnek almaya gerek kalmadan saatler içerisinde hesaplanacak.

Afet uzmanı Yard. Doç. Dr. Kubilay Kaptan, binaların depremde ne kadar hasar göreceklerini hesaplayan bilgisayar programını Milliyet'e anlattı. Fazla zaman ve para harcamadan İstanbul'daki binaların durumlarının anlaşılması için bilgisayar programı geliştirmeyi amaçladıklarını anlatan Kaptan, "Japonya'da da bulunan sistemi Türkiye'ye uygulayalım dedik. Çok fazla deprem bilgisi olmayan bir insanın bile bir gün içerisinde binanın çöküp çökmeyeceğiyle ilgili bilgi edinebilmesi için bir bilgisayar programı geliştirdik. Biz daha önce bu programı Boğaziçi Üniversitesi'nde kullnıyorduk. Fakat o zaman çok daha teknikti. Onu biraz daha kullanılabilir bir hale getirerek, Küçükçekmece Belediyesi'ne verdik" dedi.

Puanlama sistemi

Normalde 7 katlı bir binanın deprem performansının ölçülmesinin yaklaşık 10 bin lira para ve 1.5 aylık bir zaman dilimi gerektirdiğini kaydeden Kaptan, "Bir aletle özel beton dayanımı ölçülüyor. Onun dışında da binadan karot almaya gerek olmadan, tahribat yaratmadan puanlama yapılıyor. Binada çıkma varsa şu kadar puan, binanın perdesi şu kadar puan gibi ve bunlarla altta bazı bilgisayar hesaplamaları yapılarak ortaya bir puan çıkartılıyor. O puan 25 altı ise bina tamamen göcecek, 25-35 arasında ise daha fazla bakılması lazım, 35'in üzerinde ise tehlike yok demek" diye konuştu.

En fazla yüzde 14

Kaptan, İstanbul'daki olası depremde yıkılacak binaya ilişkin öngörüsünü ise şöyle anlattı; "İstanbul'da ne kadar bina yıkılacak denildiğinde hasar göreceklerle yıkılacakları beraber hesaplıyorlar. Depremde İstanbul'daki binaların yüzde 5-6'sı yıkılacak. En abartı hesapta bile en fazla hasarlı binaları da çökecek binaların içine katan hesapları bile göz önünde bulundurduğumuzda bu oran yüzde 14. Bunun doğrusu şudur İstanbul'da sadece yüzde 5-6 bina tamamen çöker. Binaların yüzde 15'i de çok fazla hasar görür. Onun dışındakiler orta ve az hasar alırlar. Bu az mı? Değil. 3 milyon binası olan bir şehirde yüzde 5 dediğinizde bu çok fazla bir rakam yapar. Ama genelde hiç içinden çıkılmaz gibi bir izlenim verilmeye çalışılıyor ki bu doğru değil."

Felaketten kurtulmak için engeller aşılıyor

Mavi Hilal Vakfı, afet uzmanı Yard. Doç. Dr. Kubilay Kaptan ve Küçükçekmece Belediyesi'nin ortaklaşa yürüttüğü, "Mühendislik Uygulamaları Kapasite Artırım eğitimi" projesi kapsamında bugüne kadar gözardı edilen engelliler de deprem anında ne yapmaları gerektiğini öğreniyor. Projedeki engelli eğitimine biz de dahil olduk.

Belediye'nin tahsis ettiği özel minibüsle eğitim tırına gelen engelliler, burada aldıkları eğitimle deprem anında ne yapmaları gerektiği konusunda detaylı şekilde bilgi sahibi oluyorlar. Katılımcılarla eğitim sonrasında yaptığımız görüşmelerde konunun bugüne kadar aslında nasıl da herkes tarafından göz ardı edildiğini fark ediyoruz.

'Daha bilinçliyim'

Belediye'de engellilere hizmet bölümünde çalışan 36 yaşındaki Dilek Gümüş'ün, "Ne öğrendiniz" sorusuna ilk yanıtı; "Artık daha bilinçliyim" oluyor ve devam ediyor: "Mesela deprem anında saklanabilmem için evde koltuk arkasında bir alan oluşturacağız şimdi. Çünkü benim dizim bükülmediği için masa altına girmem mümkün değil. Engellilerin depremde ne yapacaklarına dair bilgi bulabilmek, eğitim alabilmek mümkün değildi. O yüzden bunların hiçbirini bilmiyorduk. Mesela deprem için hazırladığımız çantanın içinde engelli reporu koymamız gerektiği de daha önce hiç aklıma gelmemişti."

'Korkum anneme gidememek'

8 yaşındaki Kaan cam kemik hastalığı nedeniyle yürüyemiyor. Projenin başlangıcında bir çok çocukla birlikte Kaan'dan da doğal afet konulu bir resim çizmesi istendi. Kaan, resim kağıdının bir ucuna kendisini diğer ucuna da annesini çizdi. Resimde ne anlatmak istediği sorulduğunda ise "Benim için en büyük felaket anneme yürüyerek gidememek" dedi. Eğitim sonrasında konuştuğumuz Kaan ve annesi Fadime Koçdemir, eve gidince deprem tatbikatı yapacaklarını söylediler. Anne Koçdemir, "Odasında bir çalışma masası var, depremde onun altına girebilir. Şimdi eve gittiğimizde bunu nasıl uygulayacağına bakacağız.