Genel Sağlık Sigortası'nın boşlukları sektörü endişelendiriyor
Sosyal güvenlik kurumlarının bir araya getirilmesiyle tüm sigortalılara eşit sağlık hizmeti vermeyi amaçlayan Genel Sağlık Sigortası (GSS) 1 Ocak'ta uygulamaya başlıyor. Ancak hem hizmet sunucuların hem hastaların hem de finansörlerin sistem ile ilgili endişeleri devam ediyor. Emekli Sandığı, Bağ-Kur ve SSK üyelerine tüm özel sağlık kuruluşlarının kapısını açmayı vaat eden sistemde hastalar nereye ne kadar fark ödeyeceklerini bilmezken özel hastaneler de mağdur olacaklarına inanıyor. Yapılan araştırmalar, hastaların yaklaşık yüzde 80'inin sistemden haberdar olmadığını gösteriyor. Hastanelerin öngörüsü ise tedavi hizmetlerinde yapılacak her türlü kısıtlamanın ilaç masraflarını artıracağı yönünde.
İlk kez 1967'de dile getirilen genel sağlık sigortası nihayet hayata geçiyor. Bu yıl mayıs ayında Meclis'ten geçen, haziranda da Resmi Gazete'de yayımlanan Sosyal Güvenlik ve GSS Yasası'nın tüm yönetmelikleri aralık ayında tamamlanacak. Halen Meclis'te iptal görüşmeleri devam eden yasa hakkında GSS kapsamında protezlerinin 15-45 yaş arasında karşılanmıyor olması, prim ödemeyenlerin sağlık hizmeti alamaması, öğretim üyelerine iki kata kadar fark ödenmesi konularına itirazlar bulunuyor. Sonuçlar ne olursa olsun yılbaşında uygulamaya geçecek olan yasaya tek itiraz milletvekillerinden değil. Sistemin sac ayaklarından hizmet sunucu rolündeki özel hastaneler de finansmanı üstlenecek sigortalar da endişeli.
Devletle özel hastane fiyatı arasında yüzde 60 fark olmalı
Mevcut Genel Sağlık Sigortası Yasası'na göre yılbaşından itibaren tüm hastaneler için Bütçe Uygulama Talimatı'nda (BUT) belirtilen tek fiyat tarifesi geçerli olacak. Bu durumda kamu fiyatlarını kabul eden özel hastaneler sosyal sigortalarla sözleşme yaparak fark almadan hizmet sunacak. Kamu fiyatlarını düşük bulanlar ise sözleşme imzalamayacak ve kendi fiyatlarından hizmet verecek. Bu durumda devlet de sözleşmesiz hastaneleri seçen sigortalılara sadece (BUT) fiyatlarının yüzde 70'ini ödeyecek. Yani hastalar hastane farkını kendi ceplerinden karşılayacak.
Özel Hastaneler ve Sağlık Kuruluşları Derneği (OHSAD) Başkanı Muharrem Usta, Sağlık Bakanlığı ve Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlıkları'na fiyat taleplerini ısrarla ilettiklerini belirtiyor. Usta ?Yasanın altının doldurulması lazım. Bize ısrarla yasanın maliyet analizine ve kurumlar arası sübvansiyonlar gözetilerek fiyat tarifesi oluşturulacağı söyleniyor. Ama biz de hepimiz aynı kulvarda olacaksak fiyatlarda farklılık olmalı diyoruz? sözlerine sistemin geleceğini belirleyecek olan en önemli argümanın fiyat tarifesi olduğunu ekliyor. Devlet sübvansiyonu alan kamu hastaneleri ile aralarındaki fiyat farkının en az yüzde 60 olması gerektiğini savunan Usta, fiyat tarifesi düştükçe özel hastanelerin sözleşme imzalamayacağını ve böylece sistemin eskisi gibi devam edeceğini ifade ediyor. Usta, özel hastanelerin tepkisi üzerine temmuz ayında açıklanan ayaktan tedavi paketinin iptalini ise olumlu bir gelişme olarak değerlendiriyor. Ancak yeni yönetmeliklerde aynı sorunlarla karşılaşma endişelerini de dile getiriyor.
Hastaların yüzde 87'si GSS'yi bilmiyor
Özel Doğan Hastanesi'nin Yönetim Kurulu Başkanı Doğan Birgül de devletin sağlık giderlerini kısıtlamak üzere hastanelere yüklendiğini ancak asıl sorunun ilaçta olduğunu belirtiyor. ?Devlet ilaçtan ettiği zararı hastaneler üstünden kesiyor? diyen Birgül, bu sene için öngörülen 4 milyar dolar bütçe açığının GSS ile iki katına çıkacağını belirtiyor. İlaç sarfiyatı arttıkça sağlığa ayrılan paranın azaldığını vurgulayan Birgül, ?Para ilaca gittikçe cihaz alınamıyor, bina yapılamıyor. İlaç harcaması yüzde 25'inse 4-5 milyar tasarruf sağlanacak? diyor.
Birgül'ün değindiği bir başka sorun ise hastaların sistem konusundaki bilgisizliği. Birgül'ün ?Vatandaş ücretsiz hizmet alabileceğini sanıyor. Ama fark almadan bu hizmeti vermek mümkün değil? sözlerinin kanıtı ise hastanenin düzenlediği GSS anketinde. 214 hastaya yapılan anket sonuçlarına göre katılımcıların yüzde 87'si GSS hakkında yeterince bilgiye sahip değil. Birgül ?Türkiye'de ne hizmeti finanse eden ne sunan ne de alan memnun. Demek ki bir sorun var. Hizmet planlamasında hata var? derken sorunların artmaması için özel sigorta şirketlerinin sisteme dahil edilmesi gerektiğine dikkat çekiyor.
Özel sigortalar denetleyici olmalı
Özel sigorta cephesinde ise durum ikircikli. Yasada hastanelerin farkını karşılamak üzere tamamlayıcı sigorta yapılmasına dair bir kısıtlama bulunmamasına rağmen teşvik eden bir ifade de yer almıyor. Oysa genel sağlık sigortasının birebir aynısı olan Fransa'daki sosyal sigorta sistemi uygulamaya geçmeden 2 sene önce özel sağlık sigortası zemini hazırlandı. Fransa'nın amacı özel hastanelerden kaynaklanan fiyat farklarının vatandaşlar üzerinde yük yaratmamasını sağlamaktı. Türkiye Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği Danışmanı Haluk Özsarı da özel sağlık sigortalarının gerekliliğine sağlık harcamalarındaki kötüye kullanımların önlenmesiyle işaret ediyor.
Amerika'nın 1.7 trilyon dolarlık toplam sağlık harcamalarının yüzde 10'u hizmetin kötüye kullanımına ayrılıyor. Özsarı bu örnekten yola çıkarak ?Türkiye'de böyle bir sistem kurarken denetim mekanizmalarını da kurmak gerekiyor. Harcamaların denetlemesi de geriye dönük olarak yapılamaz. Bunların faturaların incelenmesiyle değil hizmet başında kontrol edilmesi gerekir. Özel sigorta şirketleri de sürdürülebilirliklerini bu denetlemelerle sağlıyor? sözleriyle özel sigortaların denetleyici rolüne dikkat çekiyor. Bugün Türkiye'de yaklaşık 1 milyon 200 kişi özel sağlık sigortası kapsamında. Toplam prim de yaklaşık 700 milyon dolar. Özsarı bu sayının GSS ile bir tırmanışa geçmeyeceğini söylerken sistemin 1 Ocak'ta yürürlüğe girmesiyle beraber kıyamet kopmasa da çok iyimser olmamak gerektiğini ifade ediyor.