Sicil Doldururken Nelere Dikkat Edilmelidir?
Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 12 nci maddesinde sicil raporlarının Aralık ayının ikinci haftasında doldurulacağı belirtilmiştir. Memurların sicillerinin doldurulacağı şu günlerde belli konular üzerinde durmakta sayısız faydalar bulunmaktadır. Özellikle de Bilgi Edinme Değerlendirme Kurulunun kararı üzerine sicillerin artık şeffaf olduğu düşünüldüğünde konunun önemi daha artmaktadır. Ayrıntılar için başlığa tıklayın.
SİCİL AMİRLİĞİ YETKİSİ SUİKAST SİLAHI GİBİ KULLANILMAMALIDIR
Devlet Memurları Sicil Yönetmeliğinin 19 uncu maddesinde; sicil amirlerinin sicil raporlarını itinalı, doğru ve tarafsız bir şekilde düzenlerken; Devlete sadakat ve bağlılığı, memuriyet sıfatının gerektirdiği şeref ve itibar ile hizmetlerin süratli ve ekonomik bir şekilde yürütülmesini; güvenilir ve yetenekli memurların yükselmelerini, diğerlerinin ise kamu hizmetlerinden uzaklaştırılmaları gerektiğinin esas alması, garez veya özel amaçla sicil raporlarını gerçeğe aykırı doldurdukları anlaşılan sicil amirlerinin cezai sorumlulukları saklı olduğu belirtilmiştir.
Tarafsızlık (objektiflik) ilkesi gereği, resmi belgelere dayandırılmadan verilen düşük sicil notlarının iptal edilmesi idari yargıda içtihat haline gelmiştir. Doğru olanı da budur. Zira, masumiyet prensibi uyarınca, yetersizliği herhangi bir belge ya da idari işlemle ispat edilemeyen memurun sicil notunun 100 puan olması gerekmektedir.
657 sayılı Devlet Memurları Kanunu dikkatlice incelendiğinde, sicile esas olan bilgilerin aynı zamanda disiplin suçlarının da konusunu oluşturduğu rahatlıkla görülecektir. Disiplin hükümleri açısından hakkında herhangi bir işlem yapılmayan memura 100 puandan daha az not verilmesi öncelikle objektiflik ilkesine aykırıdır.
Herhangi bir disiplin suçu işlemeyen ve disiplin soruşturması geçirmeyen bir memura 100 puanın altında bir not verilmesi, hak ve adalet duygularıyla bağdaşmayacağı gibi; hukuka saygılı, dürüst, çalışkan, fakat sicil amirinin ruh ikizi gibi davranamayan memurun geleceğinin karartılmasından başka hiçbir amaca hizmet edemez. Dürüst ve çalışkan memurların geleceğini karartmak, aslında ülkemizin aydınlık geleceğini karartmakla eş anlamlıdır.
Kaldı ki, suç işleyen memur hakkında soruşturma açmak, amirler açısından seçimlik bir hak olmayıp, kanunun amir hükmüdür. Zira, 657 sayılı Devlet Memurları Kanununun 124. maddesinin ikinci fıkrası ?Kamu hizmetlerinin gereği gibi yürütülmesini sağlamak amacı ile kanunların, tüzüklerin ve yönetmeliklerin Devlet memuru olarak emrettiği ödevleri yurt içinde veya dışında yerine getirmeyenlere, uyulmasını zorunlu kıldığı hususları yapmayanlara, yasakladığı işleri yapanlara durumun niteliğine ve ağırlık derecesine göre 125 inci maddede sıralanan disiplin cezalarından birisi verilir? hükmü ile amir bulunmaktadır.
Maiyetindeki memur hakkında hiçbir disiplin soruşturması açılmadığı halde, bu memura 100 puanın altında sicil veren amir; kendi yasal görevini ihmal etmenin belgesini kendi elleriyle hazırlamakta ve disiplin amirliği yetkisini maiyetindeki memura karşı suikast silahı olarak kullanmaktadır.
Oysa, sicil raporları mevzuat gereği objektif olmak zorundadır. Sicil raporlarının kin, öfke ya da karşıtlık hissiyatıyla doldurulmadığının objektif delilleri ancak ve ancak yıl içinde açılmış disiplin soruşturmalarının sonuçlarına ilişkin resmi belgeler olabilir.
Sicil Raporları başlıca üç bölümden oluşmaktadır. Birinci bölümde görevde gösterilen başarının değerlendirilmesi, ikinci bölümde yöneticilik yetenekleri, üçüncü bölümde ise yurtdışında bulunan memurların temsil kabiliyetleri ele alınmaktadır. Bunlardan ikinci bölüm yönetici durumunda olan memurları, üçüncü bölüm yurtdışı görevlerde bulunan memurları, birinci bölüm düzenlemeleri ise bütün memurları ilgilendirmektedir. Bütün memurları ilgilendirmesi sebebiyle sicil raporunun birinci bölümümde yer alan değerlendirme kriterleri ve bunların karşılığı olan disiplin cezaları aşağıda yer alan tabloda gösterilmiştir.
|
Sicil Raporunda Yer Alan Değerlendirme Kriterleri |
Karşılığı Olan Disiplin Cezaları |
|
1) Sorumluluk duygusu? (Görev ve yetki alanına giren işleri kendiliğinden, zamanında ve doğru yapma; takip edip sonuçlandırma alışkanlığı) |
*Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında,...... kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak (md.125/A-a Uyarma) *Verilen emir ve görevlerin tam ve zamanında yapılmasında,...... kusurlu davranmak (md.125/B-a Kınama) *Kasıtlı olarak; verilen emir ve görevleri tam ve zamanında yapmamak (md. 125/C-a Aylıktan Kesme) *Verilen görev ve emirleri kasten yapmamak (md. 125/D-n Kademe İlerlemesini Durdurma) |
|
2) Görevine bağlılığı, iş heyecanı, teşebbüs fikri? |
*Görevine veya iş sahiplerine karşı kayıtsızlık göstermek veya ilgisiz kalmak (md. 125/A-f Uyarma) |
|
3 - Mesleki bilgisi, yazılı ve
sözlü ifade |
*Devlet memurları amiri oldukları kuruluş ve hizmet birimlerinde kanun, tüzük ve yönetmeliklerle belirlenen görevleri zamanında ve eksiksiz olarak yapmaktan ve yaptırmaktan, maiyetindeki memurlarını yetiştirmekten, hal ve hareketlerini takip ve kontrol etmekten görevli ve sorumludurlar (md. 10) Bu konuda memur yetersiz ise onu yetiştirmek öncelikle amirin görevidir. Memur açılan eğitim programlarına mı katılmamıştır? Yoksa memurun bilgi yetersizliği amirin ilgisizliğinden mi kaynaklanmaktadır? Sicil amiri burada aslında kendisine de not vermektedir. |
|
4 - İntizam ve dikkati? |
*Görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımından kayıtsızlık göstermek veya düzensiz davranmak (md. 125/A-a Uyarma) *Görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasların yerine getirilmesinde, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçlerin korunması, kullanılması ve bakımından kusurlu davranmak (125/B-a Kınama) *Görev mahallinde kurumlarca belirlenen usul ve esasları yerine getirmemek, görevle ilgili resmi belge, araç ve gereçleri korumamak, bakımını yapmamak, hor kullanmak (125/C-a Aylıktan Kesme) |
|
5) İşbirliği yapmada ve değişen
şartlara, |
*Görevin işbirliği içinde yapılması ilkesine aykırı davranışlarda bulunmak (md. 125/A-a Uyarma) |
|
6 - Tarafsızlığı? (Görevini yerine
getirirken, |
*Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak (md. 125/D-ı Kademe İlerlemesinin Durdurulması) *Herhangi bir siyasi parti yararına veya zararına fiilen faaliyette bulunmak (md. 125/D-o Kademe İlerlemesinin Durdurulması) |
|
7 - Amirlerine, mesai arkadaşlarına, iş sahiplerine karşı tutum ve davranışı? |
* İş arkadaşlarına, maiyetindeki personele ve iş sahiplerine kötü muamelede bulunmak (md. 125/B-g Kınama) *İş arkadaşlarına ve iş sahiplerine söz veya hareketle sataşmak (125/B-g Kınama) * Görev sırasında amirine sözle saygısızlık etmek (125/C-e Aylıktan Kesme) * Amirine veya maiyetindekilere karşı küçük düşürücü veya aşağılayıcı fiil ve hareketler yapmak (md. 125/D-d Kad. İlerlemesinin Durdurulması) * Amirine, maiyetindekilere, iş arkadaşları veya iş sahiplerine hakarette bulunmak veya bunları tehdit etmek (md. 125/D-l Kad. İlerlemesinin Durdurulması) |
|
8- İnsan haklarına saygısı? |
*Görevin yerine getirilmesinde dil, ırk, cinsiyet, siyasi düşünce, felsefi inanç, din ve mezhep ayrımı yapmak, kişilerin yarar veya zararını hedef tutan davranışlarda bulunmak (md. 125/D-ı Kad. İlerlemesinin Durdurulması) |
|
9- Disipline riayeti? |
Memurun mesaiye, kılık-kıyafet hükümlerine, kurumlarınca konulan kurallara aykırı davranışlarının puanlamaya tabi tutulması gerekmektedir. Bu hususlara aykırı davranışlar zaten 657 sayılı Yasada disiplin suçu olarak düzenlenmiştir. |
|
10 - Görevini yerine getirmede
çalışkanlığı, |
Bu hususun 1. sırada ele alınan ?sorumluluk duygusuyla? paralellik göstermesi gerekmektedir. Çünkü; sorumluluk duygusunun açılımı ?görev ve yetki alanına giren işleri kendiliğinden, zamanında ve doğru yapma; takip edip sonuçlandırma alışkanlığını? ifade etmektedir. Onuncu soru birinci sorunun farklı bir ifade şekli ve uzantısından ibarettir. Birinci ve onuncu sorulara farklı puanlar vermek; sicil amirinin kendisiyle çelişmesi anlamına gelir ki, bu da sicillerin objektifliği ilkesine gölge düşürür. |
Dosyayı hazırlayan: Dursun Öztürk