YÖK, memurlar.net'teki haber sonrasında, şaibeli dergiler için karar aldı

Bildiğiniz gibi, Hacettepe Üniversitesi ve Akdeniz Üniversitesi senatoları tarafından; uluslararası literatürde "PREDATORY" olarak bilinen sahte/istismarcı/avcı olarak ifade edilen dergilerde öğretim elemanlarının yaptığı bilimsel çalışmaların akademik yükseltmelerde ve atamalarda değerlendirmeye alınmamasına karar verildiğini, iki büyük üniversite ile başlayan bu uygulamanın genele yayılması için başta Yükseköğretim Kurulu Başkanlığı ve ayrıca ülkemizde doçentlik süreçleri de dikkate alındığında Üniversitelerarası Kurul Başkanlığının konuyu teşvik etmesinin büyük önem arz ettiğini dün yaptığımız haberde gündeme taşımıştık.

Konu hakkında bugün açıklama yapan Yükseköğretim Kurulu Başkanı Prof. Dr. Yekta SARAÇ; "Üniversitelerarası Kurul'un (ÜAK) kendi önerisiyle para karşılığı yayın yaptığından "YAĞMACI" (predatory) adı verilen dergilerde yayımlanan bilimsel makalelerin, akademik yükseltmelerde dikkate alınmamasını kararlaştırdığını, ülkemizin bu kararla dünya genelinde de hızla artan, akademik yükseltmeler için dergilerde para karşılığı yayımlanan makalelerin kullanılmasına "dur" diyen ilk ülkeler arasında yer aldığını" ifade etti. Tıklayınız.

Ayrıca, açıklamasında geçtiğimiz yıllarda yine buradan -üç yıla yakın bir süre önce-gündeme taşıdığımız "Akademik Teşvikten Sonra Ticari Kaygılı Kongreler" başlıklı haberimizde yer alan sorunlara da dikkat çeken YÖK Başkanı Saraç yağmacı dergilerin yanında yağmacı konferanslar ve sempozyumları da mercek altına aldıklarını belirterek, şu değerlendirmelerde bulundu: "Bazı konferanslarda, para karşılığı çeşitli alanlarda sayısı beş yüzü hatta bini aşan bildiriler sunuluyor, çok farklı alanların hepsi bir yere toplanıyor. Bu uluslararası toplantılara, konferanslara evinizden de elektronik ortamda katılabiliyorsunuz, bazen katılmasanız da, doğrudan özetini de gönderseniz oluyor. Tabii bunların hepsi para karşılığı. Buna da 'dur' diyeceğiz. Bu bildiriler de atama ve yükseltmelerde kullanılamayacak. Bununla ilgili de bir düzenleme yapıyoruz. Akademik teşvik alınması için paralı kongreler düzenleniyor, dergiler çıkarılıyor. Bu, akademinin namusunu haleldar ediyor." dedi.

Öte yandan, söz konusu açıklamada -yağmacı- olarak tanımlanan dergilerin özelliklerine de yer verildi. Buna göre, bu tür dergilerin özellikleri şunlar oldu;

1- Yayımlama için makale işleme ücreti (Article Processing Charge) ödenmesinin zorunlu tutulması,

2- Makaleleri hızlı yayınlama sözü verilmesi ve yayınlanması,

3- İlan ettiği konu dışında veya birbiriyle ilgisi olmayan birçok farklı alanda makalelere yer verilmesi,

4- Yayın ilkeleri açıklamasının eksik olması,

5- Yayın ilkelerinde açıkça makalelerde özgünlük, önem ve etki aranmadığının belirtilmesi,

6- Yayınlanan araştırmanın telif hakkını saklama veya koruma politikası olmaması

7- Hakem sürecinin gerçekçi işletilmemesi, hakem görüş ve önerilerinin yazar ile paylaşılmaması.

Son olarak, Üniversitelerarası Kurul tarafından alınan karara göre, her akademisyen, akademik yükseltmelerde makalesinin şaibeli dergilerde yayımlanmadığına ilişkin yazılı beyanda bulunacak.

Yavuz Selim KAPLAN