Gençlik ve Spor Bakanlığı yurtlarında kalacaklara 30 yaş sınırı hukuka uygun bulundu

Davacı: Yaş sınırı aşamalı olarak 40'dan 30'a düşmüştürDavalı idarece, barınan öğrenciler arasında oluşabilecek yaş farkından kaynaklı sorunları oluşabileceği değerlendirilmekte ise de; kat, blok ve oda düzenlemesi yapılarak gerekli tedbirlerin alınabileceği, yaş sınırı ile belli bir yaş sınırı üzerinde olup yüksek lisans yapan öğrencilerin çalıştığı, belirli bir kazancının olduğu gibi ön kabulün hukuki temelden uzak olduğu, düzenlemenin Anayasa'ya açıkça aykırı olduğu, yurt ve burs imkanından faydalanmak isteyen kişilerin başta öğrenci olup olmadıklarının tespiti üzerine maddi imkandan yoksunluğun araştırılmasının gerektiği, düzenlemenin temel hak ve hürriyetlerin ihlali sonucunu doğurduğu ve iptali gerektiği ileri sürülmüştür.

Danıştay 8. Daire: İşlem hukuka uygundurAnayasa'nın 65. maddesinde; Devletin, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun olarak öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği hüküm altına alınmıştır.

Bu çerçevede, kamu kaynaklarının verimli ve adil kullanılmasını temin etmek amacıyla davalı idarenin, mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde ve yurt hizmeti sunumunda gereksinimlerin önceliği yönüyle değerlendirme yapılarak, öğrencilerin yurtlarda barınması için aranan şartlar arasında yer alan, yurt başvurusu yaptığı tarihte "otuz beş" yaşını doldurmamış olması şartının, "otuz" olarak değiştirilmesine ilişkin dava konusu düzenlemede kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

T.C.

DANIŞTAY

SEKİZİNCİ DAİRE

Esas No: 2023/2502

Karar No: 2024/7964

DAVANIN KONUSU:

09/04/2021 tarih ve 31449 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Barınma şartları" başlıklı 6. maddesinin (h) bendinde yer alan "otuzbeş" yaş şartının, 20/04/2023 tarih ve 32169 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle "otuz" olarak değiştirilmesine ilişkin düzenlemenin iptali istenilmektedir.

DAVACININ İDDİALARI:

Erciyes Üniversitesi Kamu Hukuku Anabilim Dalı'nda tezli yüksek lisans öğrencisi olduğu, dava konusu düzenleme ile yurtta barınma imkanının elinden alındığı, devlet tarafından öğrencilere sunulan burs ve yurt hizmetlerinde aranacak şartların maddi imkandan yoksunluk ve başarı kriteri olması gerektiği, mülga Yönetmelikte yaş şartı bulunmazken, 2019-2020 eğitim öğretim döneminde konuya ilişkin belirlenen usul ve esaslarda yaş kriterinin "kırk" olarak belirlendiği, 09/04/2021 tarih ve 31449 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliği ile yaş kriteri sınırın "otuzbeş" olarak belirlendiği, dava konusu düzenleme ile bu sınırın otuza" indirildiği, dolayısıyla otuz yaşından büyük olan öğrencilerin yurtlarda barınma imkanının kalmadığı, otuz yaş üstü öğrencilerin barınma imkanının elinden alınmasının ölçülü ve orantılı olmadığı, davalı idarece, barınan öğrenciler arasında oluşabilecek yaş farkından kaynaklı sorunları oluşabileceği değerlendirilmekte ise de; kat, blok ve oda düzenlemesi yapılarak gerekli tedbirlerin alınabileceği, yaş sınırı ile belli bir yaş sınırı üzerinde olup yüksek lisans yapan öğrencilerin çalıştığı, belirli bir kazancının olduğu gibi ön kabulün hukuki temelden uzak olduğu, konuya ilişkin olarak benzer mahiyette Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu'nun 20/10/2016 tarih ve E:2016/3762; K:2016/2716 sayılı kararıyla üniversiteye girişte yaş şartının getirilemeyeceğine hükmedildiği, düzenlemenin Anayasa'ya açıkça aykırı olduğu, yurt ve burs imkanından faydalanmak isteyen kişilerin başta öğrenci olup olmadıklarının tespiti üzerine maddi imkandan yoksunluğun araştırılmasının gerektiği, düzenlemenin temel hak ve hürriyetlerin ihlali sonucunu doğurduğu ve iptali gerektiği ileri sürülmektedir.

DAVALININ SAVUNMASI:

Anayasa'nın 65. maddesine göre; Devletin, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun olarak öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği, Devletin mali kaynaklarının sınırlı olduğu gerçeğinin Devletin sonsuz harcama imkanı olmadığı anlamına geldiği, dolayısıyla hizmet sunumunda gereksinimlerin önceliği yönüyle değerlendirme yapılmasının gerektiği, Bakanlığın kaynaklarını etkili ve verimli olarak kullanma yolunda benimsediği politika uyarınca dava konusu düzenlemenin hazırlandığı, ayrıca sunulan hizmetin sunumuna ilişkin kriter belirleme yetkisinin takdir hakkı kapsamında değerlendirilmesi gerektiği, onsekiz ve üzeri yaşlarda olan öğrencilerin sayıca daha çok olduğundan hareketle ifade edilen yaş grubunda olan öğrencilerin öncelikli olarak kabulünün söz konusu olduğu, sosyal Devlet olmanın gereği doğrultusunda makul ve objektif kriter getirildiği, bu durumun belirlilik ilkesine de uygun olduğu, dava konusu düzenlemenin hukuka ve mevzuata uygun olduğu, davanın reddi gerektiği savunulmaktadır.

DANIŞTAY TETKİK HAKİMİ : ...DÜŞÜNCESİ: Dava konusu düzenlemenin iptali gerektiği düşünülmektedir.

DANIŞTAY SAVCISI : ...

DÜŞÜNCESİ: Dava; 09/04/2021 tarih ve 31449 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Barınma şartları" başlıklı 6. maddesinin (h) bendinde yer alan "otuzbeş" yaş şartının, 20/04/2023 tarih ve 32169 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanarak yürürlüğe giren Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmeliğin 2. maddesiyle "otuz" olarak değiştirilmesine ilişkin düzenlemenin iptali istemiyle açılmıştır.

Anayasa'nın 124. maddesinde, kamu tüzel kişilerinin, kendi görev alanlarını ilgilendiren Kanunların ve Cumhurbaşkanlığı Kararnamelerinin uygulanmasını sağlamak üzere ve bunlara aykırı olmamak şartıyla, Yönetmelikler çıkarabileceği düzenlenmiştir. Bu düzenleme, idarenin özerk ve türev düzenleme yetkisinin anayasal dayanağını oluşturmaktadır.

Doktrinde yer alan görüş ve uygulamaya göre idarenin düzenleme yetkisinin aslında ikincil, türev nitelikte olduğu hususunda bugün için bir duraksama bulunmamaktadır.

Normlar hiyerarşisi olarak bilinen temel hukuk ilkesine göre, normlar arasında altlık ve üstlük ilişkisi söz konusu olmakta ve her norm geçerliliğini bir üst hukuk normundan alarak, bunun sonucu olarak, hiyerarşik sıralamada daha altta yer alan normun, kendisinden üstte bulunan norma aykırı hükümler içeremeyeceği, bir başka deyişle alt norm niteliğindeki düzenleyici işlemlerin, bir hakkın kullanımını üst normda öngörülmeyen bir şekilde daraltamayacağı veya kısıtlayamayacağı; dolayısıyla, düzenleyici bir işlemin kendinden önce gelen kanun ve yönetmelik hükümlerine aykırı düzenlemeler getiremeyeceği kabul edilmektedir.

Davaya konu Yönetmelik hükmü ile Gençlik ve Spor Bakanlığı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurtları Kurumu'na ait yurtlarda otuz yaşından büyük olan öğrencilerin barınma hizmeti alamayacağı kuralı getirilmiş olup, olayda; davalı idare tarafından, Anayasa'nın 65. maddesine göre; Devletin, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun olarak öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği, Devletin mali kaynaklarının sınırlı olduğu dolayısıyla hizmet sunumunda gereksinimlerin önceliği yönüyle değerlendirme yapılmasının gerektiği savunulmakta ise de dava konusu Yönetmeliğin dayanağı olan, 10/7/2018 tarihli ve 30474 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Teşkilatı Hakkında Cumhurbaşkanlığı Kararnamesinin 184 üncü maddesinin birinci fıkrasının (ğ) bendi ile 188 inci maddesinde ve 16/8/1961 tarihli ve 351 sayılı Yüksek Öğrenim Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanununun 46 ncı maddesinde barınma hizmeti sunulacak öğrenciler açısından yaş kriterine yönelik herhangi bir kısıtlamanın bulunmadığı görülmekte olup; dava konusu düzenleme ile üst normlarda öngörülmeyen bir sınırlamanın getirildiği anlaşıldığından Gençlik ve Spor Bakanlığı Yurt Hizmetleri Yönetmeliği'nin "Barınma şartları" başlıklı 6. maddesinin (h) bendinde yer alan "otuz" ibaresinde mevzuata uyarlık bulunmamaktadır.

Öte yandan; anılan Yönetmeliğin "Başvuru şartları" başlıklı 6. maddesinde; yurt başvuru şartları arasında, örgün eğitim veren bir yükseköğretim kurumuna kayıtlı olmak, kamu personeli olmamak ve zorunlu staj hariç brüt asgari ücret tutarının bir buçuk katı üzerinde ücretli bir işte çalışmamak şeklinde ilgilinin ekonomik durumunun tespitine yönelik kriterlerin belirlendiği, böylece Devletin, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini yerine getirirken dar gelirli öğrencilerin barınma ihtiyacının karşılanmasına öncelik verildiği anlaşılmakta olup; davalı idarenin bu yöndeki savunmasına itibar edilmemiştir.

Açıklanan nedenlerle, dava konusu düzenlemenin iptalinin gerektiği, düşünülmektedir.

TÜRK MİLLETİ ADINA

Karar veren Danıştay Sekizinci Dairesince, Tetkik Hakiminin açıklamaları dinlendikten ve dosyadaki belgeler incelendikten sonra gereği görüşüldü:

İNCELEME VE GEREKÇE:

İLGİLİ MEVZUAT:

.

HUKUKİ DEĞERLENDİRME:

1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi'nin 188. maddesi uyarınca, yurtlarda barınacak öğrencilerin başvuru, değerlendirme, kayıt ve kabulüne ilişkin esasları belirlemek ve uygulamak, yurtlarda kalan öğrencilerin sosyal, sağlık, kültürel ve eğitim ihtiyaçlarını sağlamak ve ilgili kurumlarla işbirliği yapmak ve yurt hizmetlerini sınıflandırmak ve standartlarını belirlemek Kredi ve Yurtlar Genel Müdürlüğünün görev ve yetkileri arasında sayılmış, 351 sayılı Kredi ve Yurt Hizmetleri Kanunu'nda, yurt binaları ve bu binaların arsaları ile öğrencilere sağlanacak beslenme ve barınma yardımına ilişkin temel ilkeler belirlenerek 46. maddesinde bu Kanun'un uygulanmasına ait Yönetmelik'in Gençlik ve Spor Bakanlığınca hazırlanacağı belirtilmiştir.

Öte yandan, Anayasa'nın 65. maddesinde; Devletin, sosyal ve ekonomik alanlarda Anayasa ile belirlenen görevlerini, bu görevlerin amaçlarına uygun olarak öncelikleri gözeterek mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde yerine getireceği hüküm altına alınmıştır.

Bu çerçevede, kamu kaynaklarının verimli ve adil kullanılmasını temin etmek amacıyla davalı idarenin, mali kaynaklarının yeterliliği ölçüsünde ve yurt hizmeti sunumunda gereksinimlerin önceliği yönüyle değerlendirme yapılarak, öğrencilerin yurtlarda barınması için aranan şartlar arasında yer alan, yurt başvurusu yaptığı tarihte "otuz beş" yaşını doldurmamış olması şartının, "otuz" olarak değiştirilmesine ilişkin dava konusu düzenlemede kamu yararı ve hizmet gereklerine aykırılık bulunmadığı sonucuna varılmıştır.

KARAR SONUCU:

Açıklanan nedenlerle;

1. DAVANIN REDDİNE,

2.Ayrıntısı aşağıda gösterilen toplam ... TL yargılama giderinin davacı üzerinde bırakılmasına,

4. Karar tarihinde yürürlükte bulunan Avukatlık Asgari Ücret Tarifesi uyarınca ... TL vekalet ücretinin davacıdan alınarak davalı idareye verilmesine,

5. Posta gideri avansından artan tutarın kararın kesinleşmesinden sonra istemi halinde davacıya iadesine,

6. Bu kararın tebliğ tarihini izleyen 30 (otuz) gün içerisinde Danıştay Dava Daireleri Kuruluna temyiz yolu açık olmak üzere, 31/12/2024 tarihinde oybirliğiyle karar verildi.