Gıda israfı ekonomiyi sarsıyor: Serpme kahvaltıya düzenleme geliyor

Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu, Türkiye'de gıda israfını durdurmak amacıyla kapsamlı bir çalışma başlatmıştır. Türkiye İsrafı Önleme Vakfı (TİSVA) tarafından hazırlanan 2025 Yılı İsraf Raporu, dünya genelinde üretilen gıdaların üçte birinin kaybolduğunu veya israf edildiğini ortaya koymaktadır. Bu durum, her yıl küresel ekonomiye yaklaşık 1 trilyon dolar zarar vermektedir. Gıda israfı, hem ekonomik hem de toplumsal açıdan ciddi sonuçlar doğurmaktadır.

Dünya Açlıkla İsrafı Aynı Anda Yaşıyor

Rapora göre, dünyada 783 milyon kişi açlık çekerken, her 11 kişiden biri yatağa aç girmektedir. Günde 25 binden fazla çocuk yetersiz beslenme nedeniyle hayatını kaybetmektedir. Buna karşın, 1 milyardan fazla kişi obez ve 3 milyar kişi fazla kilolu durumdadır. 2035'e kadar dünya nüfusunun yarısından fazlasının aşırı kilolu olacağı tahmin edilmektedir.

Türkiye'de Gıda İsrafının Boyutları

TİSVA verilerine göre, Türkiye'de her yıl 23 milyon ton gıda çöpe gitmektedir. Bu, kişi başına yılda 102 kilogram israf anlamına gelmektedir. Üretilen meyve ve sebzelerin yaklaşık %35'i sofraya ulaşamadan kaybolmakta veya atılmaktadır. İsraf en çok evlerde, hizmet sektöründe, perakende ve dağıtım süreçlerinde görülmektedir.

Serpme Kahvaltı Eleştirisi

Hizmet sektöründeki israfın önemli bir kısmı, restoran ve otellerdeki "serpme kahvaltı" uygulamalarından kaynaklanmaktadır. Birçok işletmede masaya getirilen ancak tüketilmeyen peynir, zeytin, reçel gibi ürünler hijyen gerekçesiyle tekrar kullanılamadan çöpe gitmektedir.

Cumhurbaşkanlığı Tarım ve Gıda Politikaları Kurulu Üyesi Ramazan Bingöl, açık büfelerin israf noktasındaki rolüne dikkati çekerek, serpme kahvaltı konusunda da çalışmalar yürüttüklerini belirtmiştir.

Ekmek İsrafı Çarpıcı Boyutta

Türkiye'de her gün 12 milyon ekmek çöpe atılmaktadır. Bu sayı yılda 4 milyar 380 milyon ekmeğe ulaşmaktadır. İsrafın sadece %5 azaltılması, on milyarlarca lira tasarruf ve 900 bin ailenin yıllık geçim giderinin karşılanması anlamına gelmektedir.

Çözüm Önerileri

• İhtiyaçtan fazla gıda alınmaması
• Gıdaların doğru şekilde saklanması
• Uzun süreli saklamada derin dondurucu ve poşet kullanımı
• Ekmeğin dilimlenerek tüketilmesi
• Kuruyan ekmeğin değerlendirilmesi
• Serpme kahvaltı yerine talebe göre porsiyon servis yapılması

"Gıda, Milli Güvenlik Meselesi"

Bingöl, konuyla ilgili şu açıklamayı yapmıştır:

"Türkiye'de belki de toplumun yüzde 100 mutabık kaldığı tek konu israf. Türkiye'de israf var mı, var. Bunu çözmeliyiz. Yıllardır herkes çalışmış, raporlar hazırlanmış ama harekete geçilmemiş. Şimdi biz gıda bankacılığı, israfın önlenmesi, kanun düzenlemeleri gibi konularda çalışıyoruz. Milli bir uyanış gerekiyor. Gıda artık milli bir güvenlik meselesi."