Anayasa Mahkemesinin, savunma hakkının 'seferberlikte dahi' kısıtlanamayacağına karar vererek ilgili askeri yasayı iptal ettiği ortaya çıktı.

Türbanlı olduğu gerekçesiyle Hatice Hasdemir Çetin'in Yargıtay 4. Ceza Dairesi'ndeki duruşmadan çıkartılmasıyla başlayan tartışma yeni boyut kazandı. Anayasa Mahkemesi'nin, 'savunma hakkının seferberlikte bile kısıtlanamayacağına' ve 'duruşmaların herkese açık olduğuna' karar vererek ilgili askeri yasaları iptal ettiği ortaya çıktı. 'Kişilerin kutsal ve temel haklarından olan savunma hakkının herhangi bir şekilde sınırlandırılmasının kişiyi gereği gibi savunmasını yapmaktan yoksun bırakabilecek bir sonuç doğuracağından şüphe edilmemesi gerekir' denilen kararda, bu hakkın her ne sebeple olursa olsun engellenemeyeceği ifade edildi.

Anayasa Mahkemesi'nin, 1963/143 Esas, 1963/167 Karar nolu ve 26.06.1963 tarihli kararında davacı CHP Meclis Grubu. CHP, o tarihte, "1631 sayılı Askerî Muhakeme Usulü Kanunu'nun 130'uncu maddesinin 2, 165'inci maddesinin 1 ve 2, 206'ncı maddesinin 4 numaralı bendleri ile 211'inci maddesinin Anayasa'ya aykırı olduğu" iddiasıyla iptalini istiyor.

CHP: MAHKEMELER HERKESE AÇIKTIR..

CHP'nin iptalini istediği 1631 sayılı yasanının 211'nci maddesi 'seferberlik durumunda savunma hakkının kısıtlanabileceğini' öngörüyor. 165'inci maddesinin 1. fıkrası ise, 'mahkeme salonlarına kimlerin alınamayabileceğini' ve kadınların mahkeme salonlarından çıkarılabileceğini içeriyor. Seferberlikte savunma hakkının kısıtlanabileceğini öngören 211'inci maddenin Anayasa'nın 31'inci maddesindeki 'hak arama hürriyetine' aykırı olduğunu ifade eden CHP, 165'inci maddenin 1'inci fıkrasının da, Anayasa'nın 'eşitlik ilkesine' aykırı olduğunu kaydediyor.

CHP'NİN İPTALİNİ İSTEDİĞİ MADDELER

211'nci madde şöyle: "Seferberlikte, 204, ve 205'inci maddeler hükümlerine ahvalin müsaadesi nisbetinde riayet edilir. 206'ncı maddede yazılı evsafı haiz olmayanlar dahi müdafi tâyin olunabilir."
165'nci maddenin 1'inci fıkrası ise şöyle: "Kadınların, 15 yaşını bitirmemiş olan çocukların ve hukuku âmmeden memnuiyete mahkûm olanların ve askerî mahkemenin haysiyetiyle mütenasip olmayan şahısların alenî duruşmada bulunmaları men edilebilir."

MAHKEME HEYETİ

Anayasa Mahkemesi'nin 1963 yılında aldığı karara imza koyan mahkeme heyeti şu isimlerden oluşuyordu:

Başkan Sünuhi Arsan, Başkanvekili Tevfik Gerçeker, üyeler Osman Yeten, İ. Hakkı Ülkmen, Lütfi Akadlı, Şemsettin Akçoğlu, İhsan Keçecioğlu, Salim Başol, Celalettin Kuralmen, Hakkı Ketenoğlu, Ekrem Korkut, Ahmet Akar, Muhittin Gürün, Lütfi Ömerbaş, Ekrem Tüzemen.

D.B.Tercüman