Sayıştay'ın bazı Belediyelerde tespit ettiği usulsüz işlemler

Sayıştay 2018 yılında 30 büyükşehir belediyesi, 10 büyükşehir bağlı idaresi, 20 il belediyesi, 138 ilçe belediyesi ve 7 mahalli idare şirketi denetledi. Söz konusu kurumlara dair tespitleri ayrı ayrı olarak 2019 yılının sonunda Sayıştay'ın web sitesinde yayınlanacak. Sayıştay'ın belediyelerde yaptığı denetimlerin sonucunda ortaya çıkan genel sorunlar ve usulsüzlükler ise Dış Denetim Genel Değerlendirme Raporu'nda yer aldı.

Türkiye Büyük Millet Meclisi'ne sunulan raporda göre, yerel yönetimlerle ilgili şu tespitler yer aldı:

TOPLU TAŞIMA: Bazı belediyeler toplu taşıma hizmetlerini ihale yapmadan üçüncü kişilere verdi. İhale yapılan yerlerde de sözleşmelerde bir geçerlilik süresi öngörülmedi.

İHALESİZ KİRALAMA: Bazı belediyeler mülkiyetinde veya kullanımında bulunan taşınmaz malları ihale düzenlenmeksizin doğrudan kiraya verdi. İhaleye çıkılarak kiralanan taşınmazlar ise kira süresi sonunda yeniden ihale düzenlenmeden süre uzatımı yoluyla aynı kişilere verildi.

İŞGALLİ ARAZİLER: Bazı belediyelerin taşınmazları ise herhangi bir kiralama veya tahsis işlemi yapılmaksızın üçüncü kişilerce işgal edildi. İşgal süresince herhangi bir ecrimisil tahakkuku da yapılmadı. Bazı belediyeler ise bazı belediyelerin mülkiyetinde bulunan taşınmazların işgali üzerine ecrimisil veya işgaliye alınmakla yetindi ve bu uygulamayı kira niteliğine dönüştürerek işgale süreklilik kazandırdı.

USULSÜZ TAHSİSLER: Meclisi kararı olmaksızın tahsis edilen taşınmazlar amacı dışında kullanıldı.

PARKLAR: İmar planında park alanı olarak belirlenen ve kamunun kullanımına ayrılan alanların imar mevzuatına aykırılık teşkil edecek şekilde ticari olarak faaliyette bulunan şahıs ve şirketlere kiralandı. Bu işletmelerin alanın tümünü kapattığı, bu yüzden de bu alanların park alanı olma özelliğini yitirdiği tespit edildi.

BORÇLAR: Denetimlerde bazı belediyelerde kanunda belirlenmiş borçlanma limitlerine uyulmadığı ve iç borçlanma için belirlenen limitin aşılmasına rağmen Çevre ve Şehircilik Bakanlığı'ndan izin alınmadığı tespit edildi.

ATIK TOPLAMA: Ambalaj atıklarının toplanması için imtiyaz hakkının ihale düzenlenmeksizin ve gelir elde edilmeksizin şirketlere devredildi.

İŞLETME VERGİLERİ: Bazı belediyelerde çevre temizlik, ilan, reklam ve eğlence vergisi tahsilatı yapılmıyor. Tatil günlerinde çalışmaları izne bağlı olan işletmelerin harç ödemeden faaliyetlerine devam edilmesine göz yumuluyor. Elektrik ve doğalgaz dağıtımı yapan kuruluşlar, bazı belediyelere ödemeleri gereken tüketim vergisi ödemiyor.

EMLAK VERGİSİ: Emlak vergisi tahsilatında mevzuat hükümlerine uyulmuyor. Bina sınıfları hatalı belirlenirlen, bina vergisi ödemesi gereken yerlerden arsa vergisi alınıyor. İndirimli emlak vergisinden faydalanan yapılar denetlenmiyor, vergilerin hesaplanmasında doğru ölçüm yapılmıyor. İş yerlerinden emlak vergisi tahakkuku meskenmiş gibi yapılıyor. Yapı ruhsatı ve yapı kullanma izin belgesi olmayan binalardan emlak vergisi alınmıyor.

OTOPARK: Mevzuata aykırı olarak ülke belediyeleri büyükşehir belediye meclis kararı olmaksızın otopark işletiyor. Bazı belediyelerde otopark hesabından toplanan bedeller amacı dışında kullanılıyor. İlçe belediyeleri tahsil edilmesi gereken otopark ücretlerini tahsil etmiyor veya tahsil ettiklerini büyükşehir belediyesine göndermiyor. Bazı büyükşehir belediyeleri de ilçelere otopark gelirlerinden pay vermiyor.

GECEKONDU: Fon gelirleri belediyelerce amacı dışında kullanılıyor. Hazine'ye ait taşınmazların satış bedellerinden tahsil edilen yüzde 10'luk gelirin takibi de belediyeler tarafından yapılmıyor.

ALT YAPI GELİRLERİ: Denetimlerde bazı belediyelerin sabit ve mobil haberleşme altyapısı veya şebekelerinde kullanılan her türlü kablo ve benzeri gerece ilişkin geçiş hakkı ücretlerinin takip ve tahsil edilmediği ve ücretlerin ilçe belediyesi tarafından tahsil edilmesi gerekirken büyükşehir belediyesi tarafından tahsil edildiği tespit edildi.

ASANSÖR PAYI: Asansör periyodik kontrol ücretlerinden belediyenin alacağı paya ilişkin belediye meclislerince bir karar alınmadan asansör muayene kuruluşları ile protokol imzalandı. Bazı belediyeler ise asansör muayene kuruluşundan periyodik kontrol ücretine ilişkin herhangi bir tahsilatı yapmadı.

İsmail ŞAHİN