Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitimi daha sağlıklı yapılamaz mı?

2012 yılından buyana, yaklaşık 7 yıldır yapılan iş sağlığı ve güvenliği eğitimi, her iki yılda bir tekrarlanıyor. Şüphesiz ki iş sağlığı ve güvenliği çalışanlar için önemli bir konu. Tarım çalışanları da gerek arazi şartlarında gerek laboratuvar şartlarında çalıştıkları için çalışma alanları ikinci derecede risk teşkil eden alanlardır. Bunun için en alt birimden en üst birime kadar bu alanda iş sağlığına ve güvenliğe gereken önemi vermek durumundadırlar.

Tarım çalışanlarına verilen iş sağlığı ve güvenliği eğitimi ile ilgili küçük bir araştırma yapınca ortaya çıkan manzaranın pek iç açıcı olmadığını görmek mümkün.

Öncelikle birçok kurum bu alanda profesyonel eğitim yardımı alırken Tarım Bakanlığı kendi çalışanları içinden eğitmen çıkarmakta ısrarlı. Birkaç günlük eğitimle eğitmen sertifikası aldırarak, tüm tarım çalışanlarını bu eğitmenlerin eline bırakıyor olmak bu işe ne kadar önem verdiğimizi gösterir.

İş sağlığı ve güvenliği gibi önemli bir konuda birçok kurum profesyonel eğitmeni tercih ederken, tarımda, arazi ve laboratuar şartlarını yeterince bilmeyen, sunu hazırlama ve eğitim konusunda yeterince deneyimi olmayan ya da bu konuyu nasıl anlatması ve kavratması gerektiğini bilmeyen eğitmenlerle yapılan bu önemli eğitimin sonucundan ne umuluyor?

Görünen o ki, bu eğitimden umulan; eğitmenler, dersi vermek için veriyor; eğitim alanlar, eğitimi almak için alıyor; işverenler, yarın bir soruşturma olursa paçayı kurtarmak için bu duruma onay veriyor. Böyle bir durumda iş sağlığı ve güvenliği ne kadar sağlıklı gerçekleşebilir? Varın siz düşünün!

Tarımda İş Sağlığı ve Güvenliği Eğitiminde Tuhaflıklar

1- Eğitimde verilen bilgilerin büyük çoğunluğu güncellenmemiş;

a- Resimlerin hemen hepsi 10-15 yıl öncesine ait ve net değil.

b- Eğitimin konusu tarımcıların iş sağlığı ve eğitimi olduğu halde ziraatla ilgili hemen hemen hiç resim yok.

c- Verilen istatistiklerin çoğu 15 yıl öncesinin istatistikleri.

d- Katılımcıların hepsi ziraatçı olmasına rağmen, verilen örneklerin hemen hepsi ziraatla veya laboratuar çalışanları ile ilgisi olmayan örnekler. En uzun anlatılan örneklerden biri; diskotekte çalışan bir badigardın kurşun sesinden işitme duyusunu %60'ını kaybetmesi ile ilgiliymiş.

e- Anlatımda ağırlık verilen nokta daha çok rakamsal ifadeler ve mevzuatsal bilgiler de yoğunlaşmakta, uygulamaya yönelik anlatım çok zayıf kalmaktadır.

2- Ayrıca katılımcılar; Mühendis, memur, işçi, şoförden oluşan karma bir topluluk. Oysa her branşın iş sağlığı ve güvenliği alanları farklı, kültür ve kavrama yetenekleri farklı olduğundan bu eğitim ona göre düzenlenmelidir.

3- İş sağlığı ve güvenliği konusunda tarımın birçok kurumu; çalışanlarını araziye ulaştırmak için, kamyondan bozma 1970 model otobüs kılıklı trafik canavarları ile saatlerce yol kat ettirirken, arazi ve laboratuar ortamlarında ilk yardım ekibi ve ilk yardım malzemesi bulundurmazken, yoğun çalışma ortamlarında duş alma, temizlenme, giyinme gibi zaruri ihtiyaç olan kabin ve malzemeler bulundurulmazken; karma kalabalıkları salonlara doldurup iş sağlığı ve güvenliği eğitimi veriyor olmak, hiçte gerçekçi bir tutum değildir.

4- Üst makamlar, bu konuda sorumluluğun büyüğünü yüklendikleri halde bu eğitimlere katılmamaları da ayrı bir handikap.

Sonuç olarak; Hayatımızda önemli bir yeri olan iş sağlığı ve güvenliği eğitiminde, branşlara göre, uygulamalı olarak düzenleme yaparak, bilgileri, istatistikleri, resimleri güncelleyerek, branşa göre örnekler vererek yeniden gözden geçirilmelidir. Öncelikle düzenleyiciler ve eğitmenler bu işe gereken önemi vermeli, verim ve kaliteyi sağlamalıdırlar. Bütün bunlar içinde profesyonel eğitmen ve uygun ortamın sağlanması, mümkünse yerinde eğitim verilmesi şart görünüyor.

İş sağlığı ve güvenliği eğitimini ihtiyaca göre kaliteli ve verimli bir şekilde vermek varken, aynı sunuları her sene veya yıl aşırı bir şekilde; yapmış olmak için yapmanın ne anlamı vardır?

A. Ziya ŞENGÖZ