8 başlıkta, infaz düzenlemesi neler getiriyor?

Kamuoyunda yeni af paketi olarak bilinen "Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanun ile Bazı Kanunlarda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun" 14/04/2020 tarihinde TBMM'de kabul edildi. Her ne kadar bir af paketi olarak adlandırılsa da toplamda 69 maddeden oluşan kanun, 11 farklı kanunda değişiklik öngörmektedir. İnfaz düzenlemeleri dışında da bazı değişiklikler getirilmiştir.

Kanun henüz yürürlüğe girmemiştir. Cumhurbaşkanı onayıyla birlikte Resmi Gazete'de yayımlandıktan sonra yürürlük kazanacaktır. Meclisten geçen düzenlemenin ana başlıkları ise şu şekilde:

İNFAZ PAKETİ "GENEL AF" ANLAMINA GELMİYOR

Öncelikle belirtmek gerekir ki ortada bir "genel af" düzenlemesi söz konusu değildir. Hiçbir ceza davası düşmeyecek, suçu sabit olan kimselere beraat kararı verilmeyecektir. Ortada sadece ceza davası sonucunda hapiste geçirilecek süreleri etkileyen bir yasal düzenleme söz konusudur. Ceza mahkemelerince verilen kararlar diğer tüm hüküm ve sonuçlarını doğuracaktır. Sabıka kaydı olarak bilinen adli sicil kaydını da etkileyen bir durum söz konusu değildir.

ŞARTLI TAHLİYE ORANLARI DEĞİŞTİRİLİYOR

İstisnaları bulunmakla birlikte genel olarak 2/3 olan şartlı tahliye (koşullu salıverme) oranı, ½'ye indirilmektedir. Örneğin 6 yıl hapis cezası bulunan bir hükümlü 4 yılı ceza infaz kurumunda geçirdikten sonra şartlı tahliyeden yararlanabilecekken, yasayla birlikte 3 yıldan sonra tahliyeden yararlanabilecektir.

Örgüt faaliyeti çerçevesinde işlenen suçlar ile suçta tekerrür (mükerrirlik) halinde ise ¾ olan şartlı tahliye süresi, 2/3'e indirilmektedir.

Terör suçları, cinsel suçlar, uyuşturucu suçları, kasten öldürme, devlet sıralarına karşı suçlar, işkence ve eziyet gibi bazı suçlar ise tamamen kapsam dışı tutulmuştur. Dolayısıyla daha az süre hapiste geçirilmesini sağlayan yeni infaz kuralları bu suçlardan hükümlü olanlara uygulanmayacaktır.

DENETİMLİ SERBESTLİKTE GEÇİCİ MADDE İLE SÜRE UZATILIYOR

Yine yukarıda bahsettiğimiz gibi bazı suçlar hariç olmak üzere, 30/03/2020 tarihine kadar işlenen suçlar bakımından 1 yıllık denetimli serbestlik süresi 3 yıla çıkarılmaktadır.

Burada dikkat edilmesi gereken, düzenlemenin geçici madde ile getirildiği ve sadece 30/03/2020 tarihine kadar işlenmiş olan suçları kapsadığıdır. Ceza ve Güvenlik Tedbirlerinin İnfazı Hakkında Kanunun denetimli serbestlik süresine ilişkin kalıcı bir düzenleme yapılmamıştır.

0-6 yaş arası çocuğu bulunan kadın hükümlüler ile 70 yaşını bitirmiş hükümlüler için denetimli serbestlik süresi 4 yıl olarak uygulanacaktır. Ayrıca herhangi bir süreye bağlı olmaksızın, ağır bir hastalık, engellilik ya da kocama nedeniyle cezaevinde tek başına hayatını idame ettiremeyeceği sağlık raporuyla sabit olan 65 yaş ve üstü hükümlüler, cezalarını denetimli serbestlik altında tamamlayabilecek.

Şartlı tahliyenin de genişletilmesi ile birlikte ele alındığında hapiste geçirilecek sürelerin oldukça kısaldığını söyleyebiliriz.

DENETİMLİ SERBESTLİKTE VELAYET HAKKI KULLANILABİLECEK

Pakette bir diğer önemli değişiklik, hapis cezası devam etmekle birlikte denetimli serbestlikten yararlanan kimselerin TCK md. 53 kapsamındaki yasaklanmış hakları ile ilgili.

Mevcut düzenlemede denetimli serbestlikte bulunan kimseler velayet hakkından yoksun tutulmakta iken, değişiklikle birlikte aynı hapis cezası ertelenenler veya şartlı tahliyedekiler gibi velayet hakkını kullanabilecek.

ÖZEL İNFAZ USULLERİNİN UYGULAMASI GENİŞLETİLİYOR

Halihazırda da uygulaması bulunan konutta infaz, geceleyin infaz, haftasonu infaz gibi özel infaz usullerinin kapsamı genişliyor. Buna göre kasıtlı suçlar bakımından 6 aylık sınır 1 yıl 6 aya, taksirli suçlar bakımından ise 3 yıla çıkarılmaktadır.

PAKETTE COVID-19 DÜZENLEMELERİ

Salgının yayılmasını önleme amacına ilişkin tedbirler ceza infaz yasasına da yansımış durumda. Bu çerçevede halihazırda açık ceza infaz kurumundaki hükümlüler ile denetimli serbestlikte bulunan hükümlüler, 31/05/2020 tarihine kadar izinli sayılacak. Bu süre, Sağlık Bakanlığı'nın önerisi üzerine Adalet Bakanlığı tarafından her defasında iki ayı geçmemek üzere uzatılabilecek.

Ceza infaz kurumlarındaki hükümlüler, yakınlarının ölüm vb durumunda derhal kuruma ait telefon/faks gibi iletişim araçlarından yararlandırılmakta. Düzenleme ile ölüm vb hallere salgın hastalık da ilave ediliyor.

Ceza İnfaz Kurumundan izin alıp da izinden dönmeyen veya geç dönen hükümlüler hakkında TCK md. 292 kapsamında işlem yapılıyor. Yeni düzenlemeye göre salgın hastalık, doğal afet, savaş veya seferberlik durumunda bu sebeplerden dolayı izinden dönemeyen veya geç dönen hükümlülere ceza verilmeyecek.

İNFAZ HAKİMLİĞİ GÜÇLENDİRİLİYOR

4675 sayılı İnfaz Hakimliği Kanunu'nda da önemli değişiklikler söz konusu. İnfaz Hakimliği'nin kuruluşu ve yapısı yeniden düzenleniyor. Halihazırda Ağır Ceza ve Asliye Ceza Mahkemeleri nezdinde bulunan İnfaz Hakimliği, her il merkezinde ve coğrafi koşullara göre ilçelerde kurulacak.

Esas yargılamayı yapan ve hükmedilen cezayı veren mahkemelerden infaz rejimi ile ilgili tüm görevler İnfaz Hakimliklerine aktarılıyor. Bu sayede infaz hukuku tamamen bu alanda uzmanlaşmış merciler tarafından icra edilecek.

İnfaz Hakimlikleri diğer görevlerinin yanında, Cumhuriyet Savcısı (İnfaz savcısı) tarafından cezanın infazına ilişkin verilen kararları şikayet yoluyla inceleyecek ve karara bağlayacaktır.

BAZI SUÇLARDA CEZALAR ARTTIRILIYOR

Getirilen paket 5237 sayılı Türk Ceza Kanunu'nda da bazı değişiklikler getiriyor.

Kasten yaralama suçunun canavarca hisle işlenmesi ağırlaştırıcı sebepler arasında ilk kez düzenleniyor. Suçun canavarca hisle işlenmesi halinde ceza bir kat artırılacak.

Diğer yandan neticesi sebebiyle ağırlaşan suç kapsamında kasten yaralamanın ölümle sonuçlanması halinde cezanın üst sınırı onaltı yıldan onsekiz yıla çıkarılırken; örgütlü suçların cezaları birer kat artırılıyor. Yine tefecilik suçunda da hapis cezasının üst sınırı 5 yıldan 6 yıla çıkarılıyor.

Kanunun yürürlüğe girmesi halinde yaklaşık 90.000 kişinin ceza infaz kurumlarından tahliye edileceği öngörülmektedir.

Av. Çağrı ÜNSAL - Ankara Barosu