İpek yolunun geçtiği önemli şehir Bayburt

Türkiye'de bulunduğu yer sorulduğunda en çok zorlanılan hakkında en az bilgi sahibi olunan şehir olan Bayburt'un en güzel yanlarını size anlatmak için rotamızı oraya çevirdik. Karadeniz bölgesinin Doğu Karadeniz bölümünde yer alan Bayburt İpek Yolu'nun geçtiği önemli şehirlerden biri olarak tarihte yerini almış. Günümüzde yeteri kadar araştırma ve kazı çalışmasına konu olmaması sebebiyle tarihsel önemi bir türlü ön plana çıkamamış. Birçok bölgesinde tarihi parçaların olduğu belli olsa da henüz hak ettiği yere gelememekte. Şimdi sizlere Çoruh nehrinin hayat verdiği Bayburt ilinin bazı güzel noktalarından bahsedelim.

BAYBURT'TA GEZİLECEK YERLER

Bayburt şehir merkezinden önce sizlere ilk olarak şehrin çevresindeki bazı güzel noktalardan bahsedeceğiz. Sizlere de günü uzaklarda geçirip gün batımını şehir merkezinde Bayburt Kalesi'nde geçirmenizi tavsiye ediyoruz.

BAKSI MÜZESİ

Bu müze Prof. Dr. Hüsamettin Koçan'ın hayali olarak kalmaması için büyük bir çaba sarf edilerek inşa edilmiş. Müzenin hikayesi ise şöyle. Koçan, Bayburt'ta çalışan babasının her gün işten gelişini köylerinin bu tepesine çıkıp izlermiş. Şehre 45 mesafede bulunan köye babası yaklaşınca uzaklardan görülmeye başlarmış. Bu nokta onun için hep özel kalmış. Daha sonraları Üniversite 3. Sınıfta mühendislik okurken güzel sanatlara ilgisinin onu ne kadar büyülediğini daha da farketmiş ve bu konuda bir adım atmak istemiş. Babasının yanına utana sıkıla gidip aslında bu alanda ilerlemek istediğini açıklamış. Beklemediği bir şekilde babası da bunu takdir edip onaylamış. Ardından Koçan'ın sanat serüveni başlamış.

Günümüze kadar birçok sanat eseri meydana üstadın diğer sanatçıların da desteğini alarak kurduğu bu müze Anadolunun hiç bilinmeyen bu köyünde böylelikle yükselmiş. Eski adı Baksı olan Bayraktar köyünün üzerinde bir sanat abidesi meydana gelmiş. Yılın birçok döneminde farklı sergiler yapılsa da şu an içinde bulunan sergi gerçekten de herkese hitap eden bir bütün oluşturuyor. "Aşina" sergisi her zaman çevremizde gördüğümüz yöresel malzemeleri sanatsal üslup ile tekrar ele alıp farklı bir ahenge dönüşmesini bizlere sunuyor.

Müzenin içerisinde birçok sergi alanı bulunuyor. Resimden, heykele, fütüristik dizaynlardan biblolara ve hatta halılara kadar uzanan geniş bir perspektif sizleri Baksı Müzesinde bekliyor. Eğer bu bölgenin büyüsü sizleri de etkilerse diye konaklamak için de alternatifleriniz bulunuyor. Kişisel veya grup şeklinde konaklama yapabilmeniz için yöresel dizayn ile modernizmi buluşturan konuk evlerinde veya özel odalarda burada konaklayabilirsiniz. Biz her ne kadar yaz zamanı görmüş olsak da en güzel zamanının ilkbahar ve kış dönemi olduğu söyleniyor. Bizden de söylemesi.

Giriş ücreti kişi başı 15 lira. En 10 kişilik grup ile gelinirse 10 lira. Öğrenci bileti ise 6 lira.

AYDINTEPE YERALTI ŞEHRİ

Bu yeraltı şehri Bayburt şehir merkezine 18 km uzaklıkta bulunan Aydıntepe ilçesinde yer alıyor. Eğer daha önce bir yeraltı şehrine gittiyseniz girişi sizi biraz şaşırtabilir. Yeraltı şehrine bir çay bahçesinin içerisinden giriyorsunuz. Köşede kalmış eski bir tabela da sizleri buyur ediyor.

Yeraltı şehrinin tarihi yaklaşık 3000 yıl kadar geriye gidiyor. Yeraltı şehrinin asıl kullananları ise Roma zulmünden kaçan ilk Hristiyanlar oluyor. Anadolu'daki birçok yeraltı şehri gibi burasıda gizli bir yaşam alanı halinde kullanılıyor. İçerisinin uzunluğu yaklaşık 1.5 km kadar devam ediyor. Birkaç yol ayrımı olsa da genel olarak hepsi aynı noktaya çıkıyor. Yeraltı şehrinin içerisinde büyüklü küçüklü odalar bulunuyor. Hepsi birbirine bir şekilde bağlanıyor. Bazı noktalarda su biriktirme bölümleri dahi var. Ayrıca içerideki oksijen seviyesi de havalandırma sayesinde hiç değişmiyor.

Değişmeyen bir başka şey ise sıcaklık. Yeraltı şehrinin her noktası ortalama 17 derece civarında bir sıcaklığa sahip. Yaz zamanı için içeride üşüyebilirsiniz. Bir uçtan bir uca gitmeniz yaklaşık olarak 20 dakika sürüyor. Çıktığınızda ise epey bir yol katedip ilçenin altından geçtiğinizi fark ediyorsunuz.

Yeraltı şehri giriş ücreti sivil 5 lira, öğrenci 2.5 lira.

EHRAM DOKUMA ATÖLYESİ

Ehram, Bayburtluların yerel giysisinin adı oluyor. Çevre iller olan Erzincan ve Erzurumda da geleneksel olarak dokunup giyiliyor. Bayburtlu kadınlar dış giysisi olan olan "Ehram" koyun yününden yapılıyor. Yünler Çoruh nehrinde yıkandıktan sonra "teşi" denen alet ile ayrılıp ve dokumaya uygun hale getiriliyormuş. Sonrasında hazırlanan çözgü ile dokuma tezgahına yerleştirilip işlenecek hale getirilirmiş. Bir ehram bir kilo yünden yaklaşık 55 günde yapılabiliyormuş. Boyu 4 metrekareyi bulan bu örtülerin ustaları da her geçen gün azalıyor.

Bu kültürü Bayburtta, kendisi aynı zamanda Kültür Bakanlığı sanatkarı olan Sevim Ataner devam ettirmeye çalışıyormuş. 12 yaşında bu sanatı öğrenmeye başlayan Sevim Ataner kendi imkanları ile açtığı atölyesinde 40 yıldır ehram dokumaya devam ediyor. Bu giysinin ise belirli bir mevsimi yok. Görünüşü kışlık gibi görünse de her mevsim giyilmekte.

Ehram atölyesi aynı zamanda eski Bayburt evlerinin iç dizaynında düzenlenmiş olup geleneksel değerlerin bir arada sunulması da böylelikle gösterilmek istenmiş. Atölye içerisinde turizme yönelik olarak şal, atkı, eşarp, kravat, kese, yelek gibi birçok dokuma üründe hediyelik eşya olarak satılmakta. Sizlerde Bayburt'u daha yakından tanımak isterseniz atölyeye mutlaka uğramalısınız. Atölye kaleye çıkan yol üzerinde sol tarafınızda bulunmakta.

BAYBURT KALESİ

Türkiye'nin en güzel restore edilmiş kalelerinden biri de şüphesiz Bayburt Kalesi. Kuzeyinden Çoruh Nehri akan kalenin güney yüzünde ise Bayburt şehir merkezi bulunuyor. Nehir merkezin içinden geçip kalenin etrafından kıvrılarak yoluna devam ediyor. Manzarası gerçekten de muhteşem olduğu için buraya gün batımında gelmenizi öneriyoruz.

Kale Bizans döneminde yoğun olarak kullanılmış olsa da Bizanslılar ele geçirmeden önce ilk olarak kimin yaptığı belli değilmiş. Tahmini olarak yapılış tarihi ise 2000 yıl kadar önceye gitmekte imiş. Kalenin iç kısmında yoğun yaşama ait izler görülmekte. Tarihte de birçok seyyahın uğradığı ve eserlerinde bahsettiği kale yaşamı gayet hareketli imiş. Eski adı "Pepert" olan Bayburt güneyden kuzeye geçiş noktasında İpek Yolu'nun uğrak noktalarından biri olmuş. Sırtında yaklaşık 2000 yılı taşıyan kaleyi ve Bayburtu mutlaka görmeye gelmelisiniz.

Bayburt'ta gezilecek diğer yerler ise ;

- Korgan Köprüsü

- Sırakayalar Şelalesi

- Çımağıl Mağarası

BAYBURT'NE YENİR?

Bayburt'un kendine özgü mutfağı genel olarak Karadeniz bölgesi özelliği gösteriyor. Lahana ağırlıklı bu mutfaktan olan yemeklerin tadına bakabileceğiniz yöresel bir restoran ne yazık ki bulunmuyor. Genel olarak evlerde yapılan bu lezzetleri başka türlü tatmanız epey zor. Dışarıda yiyebileceğiniz tek şey ise "Kete". Genel olarak kuru ve sade versiyonu yapılan kete tek başına yenildiğinde pek de lezzeti olmayan bir hamurişi. Ketenin, içli yapılan türleride mevcut olsa da yine bunu bulmanız epey zor.

BAYBURT'TA NEREDE KALINIR?

Bayburt'ta konaklamak için kamu tesisleri dışında 5 otel daha bulunuyor. Gecelik ortalama 100 ile 300 lira arasında ücretlendirmeleri değişmekte. Eğer uzun süreli konaklama planınız varsa da şehirde oldukça fazla sayıda apart bulunuyor. Şehrin merkezindeki bu apartları günlük makul fiyatlara kiralayabiliyorsunuz. Baksı Müzesi başlığı altında bahsettiğimiz gibi yine müzenin kendi bünyesinden bulunan huzur garantili noktada da konaklama yapabiliyorsunuz.

BAYBURT'A NASIL GİDİLİR?

Bayburt'a 2023'e kadar ne yazık ki karayolu dışında bir ulaşım yok. Gümüşhane ile Bayburt arasında 2023 yılında bitirilmesi planlanan bir havalimanı mevcut. Ama şu an için havayolunu tercih edecek olanların 1.5 saat mesafedeki Erzincan, 2 saat mesafedeki Erzurum ya da '.5 saat mesafedeki Trabzon havalimanını tercih etmesi gerekiyor. Bunun dışında yalnızca otobüs seferleri ile Bayburt'a ulaşım sağlayabiliyorsunuz. Genel olarak arada kalmış bir şehir olan Bayburt'a ise özellikle gitmeniz gerekmekte. Herhangi bir ana yol güzergahının üzerinde bulunmayan Bayburt'un bazı merkezlere olan uzaklıkları ise şöyle ;

- Erzurum 125 km

- Trabzon 140 km

- Samsun 460 km

- Ankara 780 km

- İstanbul 1125 km

- Diyarbakır 440 km