Yetim aylığı alma şartları arasında kadrolu veya kadrosuz görev yapma farkı var mıdır?

Ziyaretçi Sorusu: Babadan kalan yetim aylığı alanlar sigortalı işte çalışınca neden aylığı kesiliyor sonuçta kadrolu değil ki kadrolu ise başlasa tamam kesin de.

Detaylar/Değerlendirmeler:

Yetim aylığı alma şartları 5434 ve 5510'a göre bazı hallerde farklılık göstermektedir.

1-5434 kuralları uygulananlar için hak sahipliği şartları:

Kız çocuklar:

İster 5 hizmet yılı ister 10 hizmet yılı veya daha fazla hizmet yılı üzerinden kız çocuklara yetim aylığı bağlanmış olsun, kız çocuklar bu aylıklarını 18 yaşına kadar şartsız, orta öğrenimde 20, yükseköğrenimde 25 yaşına kadar şartsız aylık alabilmektedirler. Ayrıca, kız çocuklar öğrenim görmese dahi sadece evlenmediği sürece ve Devlet memuru olmadığı sürece yetim aylığını sürekli olarak alabilmektedir. Ancak, evlenir veya Devlet memuru olursa aylıkları kesilmektedir.

Erkek çocuklar:

İster 5 hizmet yılı ister 10 hizmet yılı veya daha fazla hizmet yılı üzerinden erkek çocuklara yetim aylığı bağlanmış olsun, erkek çocuklar bu aylıklarını 18 yaşına kadar şartsız, orta öğrenimde 20, yükseköğrenimde 25 yaşına kadar şartsız aylık alabilmektedirler. Bu yaşlardan sonra aylıkları kesilmektedir. Ancak, malul ve muhtaç duruma düşmeleri durumunda yetim aylığı bağlanması imkanı da bulunmaktadır.

Not: 5434 kapsamında aylık bağlanan kız ve erkek çocuklar öğrenimleri süresince sigortalı olarak çalışsalar dahi yetim aylıkları kesilmez, ödenmeye devam eder.

Not: 5434 e tabi vefat eden memurun hizmeti şayet 5 ila 10 yıl arasında ise özellikle kız çocuklardaki şart farklı olmaktadır. Bu hizmete göre, yani 5434 kapsamında geçen hizmet de olsa 5510 şartlarında aylık bağlandığından kız çocukların da öğrenimleri süresinde çalışma hariç sadece memur olarak değil, işçi, esnaf, yabancı ülke mevzuatına tabi olarak çalışması halinde de aylık bağlanmamaktadır.

2-5510 kuralları uygulananlar için hak sahipliği şartları:

Kız çocuklar:

Kız çocuklar 18 yaşını dolduruncaya kadar hiçbir şart aranmaz. Lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde ise 25 yaşını dolduruncaya kadar aylık alabilirler.

Kız çocuklar sadece öğrenimleri süresince sigortalı olarak çalışsalar dahi yetim aylıkları kesilmez, ödenmeye devam eder. Ancak, kız çocuklar söz konusu yaşları doldurduktan sonra özel, resmi sektör, esnaf, yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaları, memur olmaları, evlenmeleri halinde aylıkları kesilmektedir.

Dolayısıyla bu durum, 5434 kapsamında 10 yıl hizmet esas alınarak yetim aylığı bağlanmış olanlarla farklılık göstermekte, 5434 kapsamında 10 yıl hizmet esas alınarak aylık bağlanmış kız çocukları özel, resmi sektör, esnaf olarak çalışmaları halinde aylıkları kesilmemekte, ancak evlenmeleri ve devlet memuru olmaları halinde aylıkları kesilmektedir. 5434 e tabi olmakla birlikte şayet yetim aylığı 5 ila 10 yıl arasında bir hizmete karşılık bağlanmışsa sadece evlenmemeleri şartıyla kesilmemekte, belirttiğimiz şekilde çalışmaları halinde ise kesilmektedir.

Erkek çocuklar:

Erkek çocuklar 18 yaşını dolduruncaya kadar hiçbir şart aranmaz. Lise ve dengi öğrenim görmesi halinde 20 yaşını, yükseköğrenim yapması halinde ise 25 yaşını dolduruncaya kadar aylık alabilirler. Bu yaşların bitiminde aylıkları kesilir. Ancak, malul ve muhtaç olmaları şartıyla aylık alabilirler. Ayrıca, öğrenimleri süresince belirtilen yaşları dolduracakları tarihe kadar sigortalı olarak çalışsalar dahi yetim aylıkları kesilmez, ödenmeye devam eder.

Özetle, sosyal güvenlikle ilgili yasal düzenlemelerde yetim aylığının ödenmesi şartları arasında mutlaka kadrolu bir görev yapma şartı bulunmamakta, dolayısıyla da hangi statüde olursu olsun (özellikle işçi veya esnaf olan anne ve/veya babasından dolayı yetim aylığı alanlar) çalışmama ve bu çalışmalarından dolayı emeklilik konumunda aylık almama şartına bağlı olmaktadır.

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz;

5434 kapsamında olanlar için kadrolu, yani memur statüsünde göreve başlama aylık kesilme nedeni iken, işçi, esnaf, yabancı ülke mevzuatına tabi çalışma aylık kesilme nedeni olarak belirlenmemiş,
Ancak, 5510 sayılı Kanun kapsamında olanlar için ister kadrolu ister kadrolu olmayan, yani işçi, esnaf, yabancı ülke mevzuatına tabi çalışma şekli aylık kesilme nedeni olarak belirlenmiştir.