Memur-Sen'den '4+4+4' raporu: Süre uzun, sistem yenilenmeli

Memur-Sen ve Eğitim-Bir-Sen Genel Başkanı Ali Yalçın, "4+4+4" zorunlu eğitim sistemine yönelik öğretmen, öğrenci ve velilerin bulunduğu 36 binden fazla katılımcıyla yapılan araştırma sonrası gelen sorular üzerine Memur-Sen Genel Merkezi'nde basın mensuplarına açıklamalarda bulundu. Raporun sadece Türkiye değil geniş anlamda uluslararası medyada geniş bir yankı bulduğunu söyleyen Yalçın, 4+4+4 zorunlu eğitim sistemine yönelik saha araştırması başlığıyla yayınladıkları çalışma 2012 yılından beri uygulanan zorunlu eğitim sisteminin mevcut durumunu değerlendiren en kapsamlı çalışmaların başında olduğunu ifade etti.

"Araştırmanın en dikkat çekici sonucu zorunlu eğitim süresinin 12 yıl olmasının uzun bulunmasıdır"

Türkiye'nin 81 ilinden 36 bini aşkın katılımcıyla yürütülen 4+4+4 zorunlu eğitim sistemine yönelik saha araştırması başlığıyla yayınladıkları çalışmanın 2012 yılından bu yana uygulanan zorunlu eğitim sisteminin mevcut durumunu değerlendiren en kapsamlı çalışma olduğunu belirten Ali Yalçın, "Bu saha araştırmamızda katılımcılardan 17 bin 762 öğretmen, 7 bin 34 yönetici, 5 bin 415 lise öğrencisi son sınıf öğrencisi ve 5 bin 907 kişi ise bunların velilerinden oluşuyor. Araştırmanın en dikkat çekici sonucu zorunlu eğitim süresinin 12 yıl olmasının uzun bulunduğu. Öğretmenlerin yüzde 93,8'i yöneticilerin yüzde 97,1'i, öğrencilerin yüzde 78,5 ve velilerin de yüzde 78,8'i bu süreyi uzun buluyor. Sürenin toplum ve çalışma hayatının beklentilerle uyumlu olmadığını düşünenlerin oranı öğretmenlerin yüzde 75,2'i, yöneticilerin yüzde 82,8'i, velilerin ise yüzde 58,9'u oluşturuyor. Öğretmenleri yüzde 70'i yöneticilerin de yüzde 78,9'u bu kanaati paylaşıyor. Katılımcıların çoğu öğrencilerin meslek seçiminde yeterince yönlendirilmediğini, öğretmenler yüzde 66,6 bu kanaatte. Yöneticilerin yüzde 71'i bu kanaatte, meslek seçimini yeterince yönlendirmediğini, sistemin sosyal duyusal gelişimi sınırladığını vurguluyorlar. Öğretmenlerin yüzde 83,6'sı öğrencilerin yüzde 75,9'u son yılın gerekli olmadığı görüşünü paylaşıyor" şeklinde konuştu.

"En çok önerilen model ise 3+1 yani 3 yıl zorunlu, 1 yıl isteğe bağlı eğitim"

Araştırma sonucu zorunlu eğitim süresinin toplumun beklentileri ve hayatın gerçekleriyle uyumlu hale getirilmesi gerektiğini vurgulayan Yalçın, "Katılımcıların yaklaşık yüzde 90'ı lise son sınıfın üniversite hazırlık ve kariyer planlama yılına dönüştürülmesi gerektiğini savunuyor. Araştırma esnek ve modüler orta öğretim modellerine güçlü bir destek sunuyor. En çok önerilen model ise 3+1 yani 3 yıl zorunlu 1 yıl isteğe bağlı eğitim ve 2+2, 2 yıl zorunlu 2 yıl isteğe bağlı şeklinde 2 seçenek bu araştırmada öne çıkıyor. Eğitim Bir-Sen olarak bu bulguların sistemin süre, içerik ve yapı bakımında yeniden düzenlenmesi ve bir yol haritası oluşturulması konusunda önemli ipuçları sunduğunu düşünüyoruz. Sonuç olarak araştırmamızda elde ettiğimiz bulgular doğrultusunda zorunlu eğitim süresi toplumun beklentileri ve hayatın gerçekleriyle uyumlu hale getirilmelidir" açıklamalarında bulundu.

"Daha kısa ama nitelikli eğitim modeli erken mesleki yönlendirmeye imkan tanıyacaktır"

TBMM tutanaklarını da taradıklarını ifade eden Ali Yalçın, "Türkiye Büyük Millet Meclisi tutanaklarına baktığımızda çeşitli tarihlerde taradığımız yazılı soru önergelerinde şu başlıkların yer aldığı gözüküyor. Sürenin uzatılmasının yapısal sorunları artırması, sürenin uzatılmasının eğitimi nitelikli hale getirmemesi, uzun sürenin öğrenciler için yük oluşturması, sürenin artışının erken okul terklerine yol açması, sürenin esnek ve yeniden yapılandırılması gerektiği, kısa ve odaklanmış modellerin geliştirilmesi gerektiği gibi bu anlamda meclis tutanaklarında pek çok kez görüşler ifade ediliyor. Zorunlu eğitim süresi, toplumsal fayda ve toplumun değişim beklentileri, hızla gelişen teknoloji, yapay zeka ve bu konudaki hızlı gelişmeler, bilgi temelli eğitimden beceri temelli eğitime dönüşen eğitim sistemleri gibi çeşitli nedenlerle zorunlu eğitim sisteminin dönüştürülmesi bir beklenti olarak önümüzde durmaktadır. Daha kısa ama nitelikli ve bireysel farklılıklara duyarlı bir eğitim modeli hem erken mesleki yönlendirmeye imkan tanıyacak hem de eğitim sisteminin daha kapsayıcı ve sürdürülebilir bir yapıya kavuşmasını sağlayacaktır" diye konuştu.

"OECD ülkeleriyle uyumlu biçimde zorunlu eğitim süresi 11 yıla çekilir"

Ali Yalçın, Milli Eğitim Bakanı Yusuf Tekin'in zorunlu eğitim süresine ilişkin bakanlık ön çalışmasını Cumhurbaşkanlığı Kabinesi'ne sunacaklarını ifade ettiğini hatırlatarak, "Milli Eğitim Bakanlığı başta olmak üzere bu anlamda saha araştırmamız tüm kamu kurumlarına ulaştırılmış ve bu konuda saha beklentileri kamuoyuna yansıtılmıştır" dedi.

Lisans eğitim süresine ilişkin YÖK Başkanı Prof. Dr. Erol Özvar'ın konuya ilişkin görüşlerini aktaran Yalçın, bu çalışmaları yakından takip ettiklerini söyledi.

Öğrenciler, öğretmenler ve velilerin farklı ihtiyaçlara yanıt verebilecek alternatif modellerin aynı sistem içerisinde yer almasını talep ettiğini söyleyen Ali Yalçın, raporda ortaya çıkan modelin öngördüğü katkıları şu şekilde ifade etti:

"Birincisi sistemin verimliliğini artırmaya vesile olabilir. Zorunlu eğitimin 12 yıldan 11 yıla esnetilmesi kaynakların daha etkin ve hedefe yönelik kullanımını mümkün kılabilir. Okul türleri arasında esnek geçişlerin olması kapasite fazlası yerine ihtiyaç temelli planlama yapılmasına imkan sağlar. 2'ncisi bireysel yönelimi güçlendirir. Öğrenciler 11'inci sınıfın sonunda akademik, mesleki ya da alternatif yönelimlere göre kendileri için yol haritası çizebilirler. 3'üncü olarak istihdam ve beceri uyumunu arttırabilir. Bu da isteğe bağlı son yıl doğrudan iş gücüne geçişi hedefleyen öğrenciler için sektörel modüller, kısa sertifika programları ve mesleki yeterlilik belgeleriyle desteklenir. 4'üncü olarak akademik kaliteye bunun etkisi olabilir. Üniversiteye hazırlık sürecinde yer alan öğrenciler için yapılandırılmış, odaklı ve destekleyici akademik içerikler sunulur. Zorunluluktan çıkarılan 12'nci sınıf bu grubun ihtiyaçlarına göre daha özgür şekilde tasarlanabilir. 5'incisi uluslararası uyum artar. OECD ülkeleriyle uyumlu biçimde zorunlu eğitim süresi 11 yıla çekilir. Ayrıca modüler ve kişiselleştirilmiş öğrenme yapıları UNESCO'nun geleceğin eğitimi vizyonu ve 'OECD'nin öğrenme pusulası 2030' ilkeleriyle de örtüşmüş olacaktır. Biz bu tartışmalar ışığında, saha araştırması verileri ışığında konunun sosyal taraflarla tartışılması Milli Eğitim Bakanlığı'nın bu konuda 21'inci Milli Eğitim Şurası'nı düzenleyerek bunu tartışmaya açmasını son derece önemli buluyoruz."