5434 ve 5510 kapsamında yetim çocukların avantaj ve dezavantaj durumları

Detaylar/Değerlendirmeler:

1 Ekim 2008 tarihinden;
-Önce memur statüsünde, memurluktan sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik, fahri imamlık gibi hizmetlerde bulunanlar 5434 sayılı T.C. Emekli Sandığı Kanunu kapsamında,
-Sonra memur statüsünde, memurluktan sayılan yedek subaylık, vekil öğretmenlik, fahri imamlık gibi hizmetlerde bulunanlar ise 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası kapsamında,

Memur statüsündeki kişiler ve bunların hak sahipleri hakkındaki sosyal güvenlik mevzuatına tabi olurlar.
Özellikle, kız çocuklar açısından yetim aylığına hak kazanma şartları arasında büyük farklılık bulunmaktadır.

5434 kapsamında olanların avantajları:
Yetim çocuklar özel veya resmi sektörde, yurtdışı mevzuatına tabi olarak çalışmaları, bu kapsamda gelir veya aylık almaları yetim aylığı bağlanmasına engel olmamaktadır. Sadece memur statüsünde olduklarında aylık alma imkanları yoktur.
Ayrıca, memur için ödenen alt sınır aylıkları 5510 kapsamında memur, işçi, esnaf olarak ödenen alt sınır aylıklarından bir miktar da olsa yüksek olduğu için hesaplanan yetim aylıkları da yüksek olabilmektedir.

5434 kapsamında olanların dezavantajları:
Sadece memur olan anne veya babalarından birisinin aylığını tercih etme hakları bulunmaktadır.

5510 kapsamında olanların avantajları:
Hem anne, hem de babadan dolayı aylık alma imkanları bulunmakta, ancak yüksek olan aylığın tamamı, düşük olan aylığın ise yarısı ödenmektedir.

5510 kapsamında olanların dezavantajları:
Memur, işçi, esnaf, yabancı ülke mevzuatına tabi çalışmaları, kendi çalışmalarından dolayı aylık aldıklarında yetim aylığı alamamaktadırlar.
Ödenen alt sınır aylıklarında memurun kendisi için ödenen alt sınır aylıkları esas alınacağından ve bu aylıkta 5434 kapsamında uygulanan alt sınır aylığı tutarından bir miktar da olsa muhtemelen düşük olacağı için, ödenen yetim aylıkları da düşük kalacaktır.

Kanun gereği, bu farklılığın 5434 kapsamında olanlar için avantaj, 5510 kapsamında olanlar için de dezavantajlı bir durumu ortaya çıkardığı anlaşılmaktadır.

Bu konuları içeren değerlendirmelerimiz için aşağıdaki adreslerimiz ziyaret edilebilir.

5434'e tabi memurlar ile 5510'a tabi memurların emekli aylığı hesabındaki farklılıklar
https://www.memurlar.net/haber/1122234/

5434 ve 5510'a göre emeklilikte alt sınır aylığı ve aylık bağlama sistemi
https://www.memurlar.net/haber/972476/

5510 Kapsamında Memur Olan 5434 Kapsamında Yetim Aylığı Alabilir Mi?
https://www.memurlar.net/haber/1137317/

5510'a göre dul ve yetim aylıkları daha düşük çıktı
https://www.memurlar.net/haber/477344/

5434 Ve 5510 Kapsamında Kız Yetim Aylığı Şartlarındaki Önemli Farklılık
https://www.memurlar.net/haber/1135407/

Memurların hak sahiplerinden kimler evlenme ikramiyesi alır?
https://www.memurlar.net/haber/861646/

Sonuç bağlamında değerlendirmemiz:
Genel olarak kız çocuklar açısından farklılığın bekar veya evli olma durumu dışında;
5510 sayılı Kanun hükümlerinde; kız çocuklarının gerçekten muhtaç durumda olup olmadıklarının, yani, hayatını devam ettirecek bir gelir veya aylığa sahip olup olmamanın kriter olarak alındığını,
5434 sayılı Kanun hükümlerinde ise; kız çocuklarının gerçekten muhtaç olup olmadığının ayrımının yapılmamakta olduğunu, sadece devlet memuru olarak görev yapmama ve devlet memurluğu statüsünde emekli aylığı almama şartının arandığını,
Aylık konusunda ise, 5434 kapsamında tek aylık, 5510 kapsamında iki aylık alma durumunun olduğunu,
görmekteyiz.
Dolayısıyla, gerek memurların emekli aylıklarının hesaplanması, gerekse memurların vefatı halinde hak sahipleri için uygulanan sistemin değişebilmesi, yani oluşan farklılıkların aynı esaslar doğrultusunda yapılabilmesi için yasal düzenleme yapılmasıyla mümkün olabileceğini söyleyebiliriz.