EPDK Başkanı: Tarifeler bizden geçer elektiriğe zam yok
Merve ERDİL
EPDK Başkanı Hasan Köktaş, özellikle Boğaziçi ve Gediz elektrik dağıtım özelleştirmelerinde ortaya çıkan rekor fiyatlarla başlayan ?Faturalara yansır mı?? tartışmalarında tavrını belli etti. Düzenleyici kurum olarak herkesi dinledikten sonra konuşmak istediğini kaydeden Köktaş, ?Elektrik tarifeleri bizden geçer. Bedellerin fiyatlara yansıtılması hiçbir şekilde söz konusu değil? dedi.
9 Ağustos'ta gerçekleşen ve aynı şirketin iki bölge için 5 milyar dolar vermesiyle Türkiye'nin gündemine oturan elektrik dağıtım özelleştirmelerinin ardından ortaya çıkan ?Fiyatlar elektrik faturasına yansıyacak mı? tartışmalarına son noktayı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumu (EPDK) Başkanı Hasan Köktaş koydu. Köktaş, ?Şirketlerin bu devir için ödedikleri paranın, şirketin elde edeceği kârla hiçbir ilişkisi, elektrik fiyatı ile bağlantısı yoktur? dedi.
Köktaş, elektrik dağıtım özelleştir-melerinin ardından yapılan yorumlardan yakınarak, ?Reytingi yüksek konu olduğu için herkes yorum yapıyor ama bakıyorsunuz işin bilgisine sahip değil? dedi. Düzenleyici kuruluş olarak en son EPDK'nın konuştuğuna dikkat çeken Köktaş, şunları söyledi: ?Tarifeleri belirlerken şirketin EPDK tarafından onaylanmış yatırımlarının toplamı ve şirketin amorti edilmemiş varlıklarını esas alırız. Mevzuat, bu ikisini oluşturan büyüklüğe göre ?makul bir getiri oranı ver' diyor. İkisinin toplamı bir şirketin varlık tabanını oluşturuyor. Kritik sorunun cevabı burada yatıyor. EPDK olarak şirketlerin varlık tabanını belirlemede, hiçbir suretle ihalelerde işletme hakkı devri için verilen bedeli esas almıyoruz. Yani şirketlerin bu devir için ödedikleri paranın, şirketin elde edeceği karla hiçbir ilişkisi, tarifeyle hiçbir ilişkisi yoktur. Dolayısıyla buraya verilen bedellerin tarifeye yansıtılması da hiçbir şekilde söz konusu değildir.?
Kâr yüzde 2.33
Şirketlerin tarife dönemi içinde elde edecekleri kâr marjını net olarak tespit ettiklerini söyleyen Köktaş, şöyle konuştu: ?Elektrik fiyatı ne kadar olursa olsun şirketin kâr marjı yüzde 2.33. Bunu hesaplarken de, kişinin bu şirketi alırken ne kadar ödediği yok. Şirketin varlığı, yatırımları ve işletme giderleri var. Biz bu giderleri dikkate alıp kâr tavanı koyuyoruz. Bu kârı aşarsa bile üstünü alıyoruz.?
Kapımıza gelemezler
Köktaş, dağıtım şirketlerinin sıklıkla EPDK'nın kapısına gidecekleri yönünde algılamalar olduğunu belirterek, ?Böyle bir şey katiyen söz konusu olamaz. EPDK 5 yıllık tarife dönemine geçmiştir. Hesaplar belli. Dolayısıyla EPDK'nın kapısına gelip ?Ben bunları nasıl alırım' diye düşünmek de yanlış. Bunun olması da mümkün değil? dedi. Köktaş, ?Peki neden bu paralar veriliyor?? şeklindeki soruya ise, ?Ben şahsen çok şey hesap edebiliyorum? yanıtı verdi.
Kesintiler azaldıkça dağıtım kârı yükselir
ŞİRKETLERİN ilave gelir elde edebileceği bir diğer yöntemin kalite ve verimliliği arttırmak olduğunu söyleyerek, aynı şekilde kalite göstergeleri ne kadar iyileşirse sistem içinden para kazanma şansının o kadar arttığına işaret eden Hasan Köktaş, şöyle konuştu: ?Mesela elektrik kesinti sayısını ne kadar azaltırsanız veya bir arızaya ne kadar hızlı ulaşırsanız, oradan o kadar marj elde etme şansınız var. Veya kayıp kaçağı hedeflenenden ne kadar aşağı düşürürseniz, o kadar kâr etme şansınız var. Ayrıca, bu şirketler 2012'den itibaren dağıtım ve perakende satış şirketi olarak ayrılacak. Perakende satış düzenlemeye tabii değil, serbest bir piyasa. Bir şirket perakende satış piyasasında pazar payını ne kadar arttırırsa o kadar marj yaratma şansı var. Dolayısıyla teklif veren şirketler ne kadar volümü büyüterek, sürümden kazanırım diye hesap ederek, oradan da bir pay yaratmaya çalışacaklar.?
Bankalar enerjiye musluğu açtı
EPDK Başkanı Hasan Köktaş, bankaların enerji sektörüne musluklarını açtığını vurgulayarak, özelleştirmelerde herhangi bir finans sorunu yaşanmasını beklemediğini ifade etti. 2010-2015 arasında hem dağıtımda hem üretimde oluşabilecek finansman ihtiyacını belirlediklerini ve Bankalar Birliği'ne sunum yaptıklarını anlatan Köktaş ?2030'a kadar 210 milyar dolara ihtiyaç var bu ülkede, özelleştirmeler dâhil. Bunun için çalışmalarımız sürüyor. Biz projelerin finanse edilebilir olmasına yönelik 2008'den bu yana 1213 mevzuat değiştirdik? dedi.
Fiyatı konuşmak anlamsız
HASAN Köktaş, pahalı ucuz yaklaşımından çok şirketlerin hepsinin ciddi sinerji yaratma kabiliyetine sahip olduklarını belirterek, ?Satın alana ilave birtakım paralar kazandırabilecek enstrümanlara sahipler, dolayısıyla pahalı ucuz tartışmasına ben hiç girmiyorum? dedi. ?Kazan kazan? sistemi kurduklarını belirten Köktaş ?Bu noktada fiyatı konuşmak anlamsız. Ben tüketicimi düşünerek tarifemi ortaya koyuyorum. Daha ucuz elektrik getiren ve kaçağı düşürenin bu yaptığı yanına kar kalacak diyorum. Burada önemli olan yatırımcının kendine ne kadar güvendiği. Birisi 10 lira veriyor, diğeri ?Ben şu sinerjiyi de yaratabilirim' diyor ve 11 lira veriyor. Biraz firmaya göre de değerlendirmek lazım. Sinerji yaratma kabiliyetleri ve beklentilerine göre değerlendirmek lazım? diye konuştu.
Özelleşince tahsilat artıyor
HASAN Köktaş, özelleşen elektrik dağıtım şirketlerinin tahsilât oranlarında inanılmaz artışlar olduğunu belirterek, ?Özel sektörün daha verimli olduğunu net görüyorsunuz. Gündelik bazı sorunlar olabiliyor. Yapısal sorunlarımız yok mu? Var. Bunların da önümüzdeki 5 yıllık dönem için çözülmesini bekliyoruz? dedi.
Önce dağıtım, sonra üretim bir strateji
ELEKTRİK üretim özelleştirmelerine ilişkin Hasan Köktaş, ?Elektrik üretiminde varsanız, dağıtım portföyüne kavuşmak istersiniz. Özelleştirmeye dağıtımla başlayıp, üretimle devam etmenin mantığı buydu. Şimdi şirketleri üretim özelleştirmelerine teşvik ediyoruz? diye konuştu.
Direkler reklam için kullanılabilir
DAĞITIM bölgelerinde elektrik satışı dışında, ?sinerjik? birtakım ek gelirler olduğunu kaydeden EPDK Başkanı Hasan Köktaş, ?Bir örneği reklâm mesela. Şirketler tüm elektrik direklerini reklâm geliri için kullanabilir. Zaten insanlar da bu potansiyeline değer veriyor? diye konuştu.