2011 yılında, 2 bin 800 liralık kira geliri olanlar 25 Mart'a kadar beyan etmeli!/ Video
Metin Taş-Sezgin Özcan- Akşam
2011 yılında elde edilen gelirlerin, gelir vergisi açısından beyan dönemi bugün başladı.
Ticari ve zirai kazancı gerçek usulde vergilendirilen esnaf, tüccarlar ve çiftçiler ile doktor, avukat, mali müşavir gibi serbest meslek kazancı elde edenler hiç kazanç elde etmemiş olsa da yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorunda...
Kira ve birden fazla işverenden ücret geliri, değer artış kazancı, temettü ve kar payı, eurobod ve tahvil geliri elde edenler ise söz konusu gelirleri belli bir tutarı aşması halinde beyanname verecekler.
Yasa hükmü gereği beyannamelerin 1-25 Mart tarihleri arasında verilmesi gerekiyor. Ancak 25 Mart tarihinin hafta tatiline denk gelmesi nedeniyle, bu yıl beyannameler 26 Mart Pazartesi akşamına kadar verilebilecek.
Biz de, 26 Mart'a kadar yazılarımızda ağırlıklı olarak beyan edilmesi gereken çeşitli gelir unsurlarını ele alıp, konuya ilişkin sizlerden gelen soruları yanıtlayacağız.
Bugünkü konumuz 2011 yılında elde dilen kira gelirleri...
KİMLER KİRA GELİRİNİ BEYAN EDECEK?
2011 yılında;
1- Sadece konut kira geliri elde edip de tutarı 2 bin 800 TL'yi aşanlar,
2- Sadece üzerinden vergi kesintisi yapılmış işyeri kira geliri elde edip de tevkifat (vergi kesintisi) öncesi tutarı 23 bin TL'yi aşanlar,
3- Hem konut hem de işyeri kira geliri elde edip, konut kira gelirinin 2 bin 800 TL'yi aşan kısmı ile tevkifata tabi tutulmuş işyeri kira geliri toplamı 23 bin TL'yi aşanlar,
4- Konut dışındaki gayrimenkulünü (büro, dükkan, mağaza ya da depo gibi) bedelsiz olarak oğluna, kızına, annesine, babasına, kardeşine ya da başka kişilere tahsis edenler,
5- Konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babası dışındaki kişilere kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler,
6- İşyerini vergi kesintisi yapma zorunluluğu olmayanlara kiralayıp elde ettiği kira geliri 1.170 TL'yi aşanlar,
7- Diğer mal ve haklardan kira geliri elde edenler, Yıllık gelir vergisi beyannamesi vermek zorundalar.
KONUT KİRA GELİRİ İSTİSNASI
2011 yılında elde edilen konut kira gelirlerine 2 bin 800 TL istisna uygulanacak.
Tahsil ettiği konut kira geliri 2 bin 800 TL'yi aşmayanlar beyanname vermeyecekler. 2 bin 800 TL'yi aşanlar ise 26 Mart akşamına kadar yıllık gelir vergisi beyannamesi verecekler.
Beyan edilen konut kira gelirinden önce istisna tutarı, sonra tercihe göre yüzde 25 götürü gider veya kira geliri elde edilen gayrimenkulle ilgili belgeli giderler düşülecek. Kalan tutar üzerinden vergi hesaplanacak. Hesaplanan verginin ilk taksiti Mart ayı sonuna kadar ödenecek.
İŞYERİ KİRA GELİRİ
2011 yılında vergi tevkifatına tabi tutulmuş 23 bin TL'nin üzerinde işyeri kira geliri elde edenler, 26 Mart akşamına kadar beyanname verecekler. Sadece işyeri kira geliri elde edip, kira geliri toplamı 23 bin TL'yi aşmayanlar ise beyanname vermeyecek. İşyeri kira geliri üzerinden stopaj yapılmamışsa ve 2011 yılında elde edilen tutar 1.170 TL'yi aşıyorsa beyan edilecek.
İşyeri kira gelirinin 23 bin TL'yi aşması halinde, aşan kısmın değil, tamamının beyan edilmesi gerekiyor. Ancak her beyanname verenin vergi ödemesi gerekmeyecek. 23 bin TL ile 101 bin 120 TL arasında işyeri kira geliri elde edenler vergi iadesi alacak.
HEM KONUT HEM DE İŞYERİ KİRA GELİRİ
2011 yılında hem konut hem de üzerinden vergi kesintisi yapılmış işyeri kira geliri elde edenler, konut kira gelirinin 2 bin 800 TL'lik istisna tutarını aşan kısmı ile brüt (vergi kesintisi öncesi) işyeri kira gelirinin toplamı 23 bin TL'yi aşmaması halinde, sadece konut kira gelirini beyan edecek. Aşması halinde hem konut hem de işyeri kira gelirini beyan edecek.
Konut kira geliri istisnası kişiye bağlı
KONUT kira geliri istisnası kişiye bağlı olup, bir kişinin birden fazla konuttan kira geliri elde etmesi halinde de sadece 2 bin 800 TL'lik istisna uygulanacak. Buna karşılık birden fazla kişiye ait olan bir konuttan elde edilen kira geliri için istisna tutarı her kişi için ayrı ayrı uygulanacak. Örneğin karı kocanın ortak sahip oldukları konuttan elde ettikleri kira geliri için 2 bin 800 TL'lik istisnadan ayrı ayrı yararlanacaklar. Ticari, zirai veya mesleki kazancını yıllık beyanname ile bildirmek zorunda olanlar ise konut kira geliri istisnasından yararlanamıyorlar.
Oğlumun evi için ödediğim kirayı kira gelirimden indirebilir miyim?
BİRİNDE kendi oturduğum, diğeri kirada iki adet konutum var. Kiradaki konutumda oğlum otursaydı, kira geliri beyan etmeyecektim. Söz konusu konut oğlumun işyerine uzak olduğu için, kendisi işyerine yakın bir konutta kirada oturuyor. Aldığım kira geliri ile oğlumun kirasını ödüyorum. 2011 yılında elde ettiğim konu kira gelirinden oğlumun kirada oturduğu ev için ödediğim kirayı indirebilir miyim?
Gelir Vergisi Kanununa göre, konutlarını oğlu, kızı, torunu, kardeşi, annesi, babası, büyük annesi ve büyük babasının kullanımları için bedelsiz olarak tahsis edenler için emsal kira bedeli uygulaması yapılmıyor. Evet, oğlunuz evinizde oturuyor olsaydı, emsal kira bedeli üzerinden kira geliri beyan etmeyecektiniz.
Ancak yasa, sahibi olduğu konutu kiraya verenlerin kira ile oturdukları konutun kira bedelinin kira gelirinden indirilmesine müsaade ediyor. Bu nedenle de oğlunuzun oturduğu ev için ödediğiniz kira bedelini kira gelirinizden indiremezsiniz.
Şükrü Kızılot
Vergide beyan dönemi 1 Mart'ta başlıyor 2011 yılında elde edilen gelirlerin beyanı 1 Mart Perşembe günü başlıyor..
2011 yılı Aralık sonu itibariyle, gerçek usulde gelir vergisi mükellefi sayısı 1 milyon 703 bin 754, kira geliri beyan edenlerin sayısı da 1 milyon 41 bin 427 kişi.
Bunlar, 1-25 Mart 2012 tarihleri arasında, yıllık gelir vergisi beyannamesi verecekler.
HANGİ GELİRLER?
2011 yılında elde edilen;
1- Ticari kazançlar,
2- Zirai kazançlar,
3- Serbest meslek kazançları,
4- Ücretler (birden fazla işverenden elde edilen),
5- Menkul sermaye iradları (beyana tabi olan)
6- Gayrimenkul sermaye iradları,
7- Diğer kazanç ve iradlar,
1-25 Mart 2012 tarihleri arasında, yıllık gelir vergisi beyannamesi verilmek suretiyle ilgili vergi dairesine beyan edilecek.
BEYAN SINIRI
Ticari, zirai ya da mesleki kazancından dolayı gerçek usulde gelir vergisi mükellefi olanlar, yapmış oldukları bu faaliyetler nedeniyle, gelir elde etmeseler dahi, beyanda bulunmak zorundalar.
Gayrimenkul sermaye iradı, menkul sermaye iradı, ücret ve diğer kazanç ve iradlarda ise, elde edilen gelirin belli sınırı aşması durumunda, beyanname verilmesi gerekiyor.
KİRA GELİRLERİ
Konut kira gelirlerinin, yıllık tutarı 2011 yılında, 2 bin 800 lirayı aşmışsa, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor.
İşyeri kira gelirlerinin ise, beyana tabi başka gelirlerin olmadığı durumlarda yıllık gayrisafi tutarı 2011 yılında 23 bin lirayı aşması durumunda beyan edilmesi gerekiyor.
2011 yılında, aylık 8 bin 426 TL, yıllık 101 bin 612 liraya kadar işyeri kira geliri elde edenler, beyanname verecekler ancak gelir vergisi ödemeyip, aksine vergi iadesi alacaklar.
2012 yılında ise; aylık 9 bin 166 TL, yıllık 110 bin liraya kadar olan işyeri kira gelirleri beyan edildiğinde, gelir vergisi ödenmeyeceği gibi, üste vergi iadesi alınacak.
Merak edenler için belirtelim, vergi iadesi, işyeri kira gelirlerinden kesilen yüzde 20 stopajın, ödenecek gelir vergisinden mahsup edilmesi nedeniyle ortaya çıkıyor.
KÂR PAYI VE TEMETTÜ
2011 yılında, ortağı olduğu limited şirketten kâr payı, anonim şirketten ise ?temettü? geliri elde eden gerçek kişilerin, bu gelirlerinin yarısı 23 bin lirayı aşıyorsa, 1-25 Mart 2012 tarihleri arasında yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmesi gerekiyor.
2011 yılında elde edilen kâr payı veya temettü gelirinin, yıllık gayrisafi tutarı, 252 bin 800 TL'yi aşmadığı sürece, gelir vergisi ödenmiyor, üste vergi iadesi alınıyor.
BONO, TAHVİL VE EUROBOND
1 Ocak 2006'dan önce ihraç edilmiş Devlet tahvili faiz gelirleri, enflasyon indiriminden sonra, stopaja tabi tutulan beyana tabi diğer menkul ve gayrimenkul sermaye iratları ile birlikte 23 bin TL'yi aşıyorsa beyan edilecek. 1 Ocak 2006'dan sonra ihraç edilen Hazine bonosu ve Devlet tahvillerinin, faiz geliri ve alım-satım kazancı tutarı ne olursa olsun beyana tabi değil.
Eurobondların faiz ve alım-satım kazançlarını 16 Şubat 2012 tarihli yazımızda, değişik dönemler ve mükellefler yönünden açıklamıştık. O yazımıza bakılmasında yarar var.
ÜCRET GELİRLERİ
Çok kişi farkında değil ama birden fazla işverenden ücret alanların, birincinin dışındaki işveren ya da işverenlerden elde ettikleri ücret gelirinin, yıllık tutarı 2011'de 23 bin lirayı aşması durumunda, ücret gelirlerinin yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilip gelir vergisi ödenmesi gerekiyor.
Ücret gelirlerinin vergisi hesaplanırken; daha önce ücretlerden kesilen gelir vergisinin tutarı, hesaplanan gelir vergisinden mahsup ediliyor.
Beyanname vermeyi gerektirmeyen gelirler neler
DÜNKÜ yazımızda, beyan edilecek gelirleri ve vergi durumunu açıklamıştık.
Bugün de beyanname vermeyi gerektirmeyen gelirleri açıklayacağız.
ÜCRET GELİRLERİ
Vergisi, ödenirken peşin peşin kesilen ücret gelirleri, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmiyor. Örneğin, yıllık ücret geliri 100 bin hatta 300 bin TL dahi olsa, beyanname verilmiyor.
Ancak, birden fazla işverenden ücret geliri olması halinde, durum değişiyor. Birden sonraki işverenden, 2011 yılında alınan ücretin toplamı 23 bin TL'den (2012'de 25 bin TL'den) fazla ise, ücret gelirleri için beyanname verilmesi gerekiyor. Beyanname ile bildirilen gelirin vergisinden de, daha önce kesilen vergiler mahsup ediliyor.
İŞYERİ KİRA GELİRLERİ
Yurt dışında oturma ya da çalışma izni olanlar, Türkiye'deki işyeri kira gelirlerinin tutarı, ne olursa olsun, bu gelirlerini Türkiye'de beyan etmek zorunda değiller. Örneğin, Almanya'da yerleşik bir vatandaşımız, Türkiye'deki dükkân ya da mağazasını, bir şirkete kiraya verse ve yıllık 600 bin TL kira alsa dahi, bu geliri nedeniyle beyanname vermeyecek.
Türkiye'de yerleşik olanlar ise, 2011 yılındaki işyeri kira gelirleri, 23 bin TL'yi (2012'de 25 bin TL'yi) aşmıyorsa, bu gelirleri için yıllık beyanname vermeyecekler.
Hemen belirtelim, her iki durumda da kiracı, kirayı öderken yüzde 20 stopaj yapmaktadır.
TELİF KAZANÇLARI
Telif kazancı elde edenlerin (yazar, heykeltıraş, bestekâr, bilgisayar programcısı ve bunların mirasçılarının; şiir, hikaye, roman, makale, bilimsel araştırma ve incelemeleri, bilgisayar yazılımı, röportaj, karikatür, fotoğraf, film, video band, radyo ve TV senaryo ve oyunu gibi eserlerini gazete, dergi, bilgisayar ve internet ortamı, radyo, TV ve videoda yayınlama ya da kitap, CD, disket, resim, heykel ve nota halindeki eserlerini satmak, haklarını devir veya kiralamak şeklindeki) gelirleri, tutarı ne olursa olsun, yıllık beyanname ile beyan edilmez.
FAİZ, REPO VE FON
Gerçek kişiler, 2011 yılında elde ettikleri, stopaja tabi tutulmuş banka mevduat faizi, repo ve fon gelirlerini, tutarı ne olursa olsun beyan etmeyecekler. Bankada, döviz tevdiat hesabı bulunanlar da bunlardan elde ettikleri, stopaja tabi tutulan faiz gelirlerini beyan etmeyecekler.
BONO VE TAHVİL
1 Ocak 2006'dan önce ihraç edilen Devlet tahvillerinin (DT) 2011 yılındaki faiz geliri, indirim oranının birden büyük olması nedeniyle beyan edilmeyecek (Bkz. 280 No.lu Gelir Vergisi Genel Tebliği). 1 Ocak 2006 tarihinden itibaren ihraç edilen, HB ve DT faizleri ve alım satım kazançları yüzde 10 stopaja tabi tutuluyor. Bu gelirler, 2010 yılı da dahil 2015 yılına kadar, tutarı ne olursa olsun beyana tabi değil. Aynı şekilde, stopaja tabi diğer bono ve tahviller de beyana tabi değil.
Yabancıların, Türkiye'de elde ettikleri Hazine bonosu ve Devlet tahvili faiz ya da alım-satım geliri ise, hem stopaja hem de beyana tabi değil. Eurobond gelirlerini ise, 16 Şubat 2012 tarihli yazımızda açıkladık.
BORSA KAZANÇLARI
2011 yılında borsada elde edilen kazançlar, tutarı ne olursa olsun, yıllık gelir vergisi beyannamesi ile beyan edilmeyecek. Borsa dışında, hisse senedi alım satımında ise, edinme tarihinden 2 yıl geçtikten sonra satılanların kazancı, beyana tabi değil.
KÂR PAYI VE TEMETTÜ
2011 yılında, kâr dağıtımı nedeniyle; limited şirket ortaklarının elde ettiği ?kâr payı? geliri ile anonim şirket ortaklarının elde ettikleri ?temettü? gelirinin, brüt tutarı 46 bin lirayı aşmamışsa, bu gelirler, yıllık beyanname ile beyan edilmeyecek.
GAYRİMENKUL SATIŞI
Gayrimenkuller, iktisap (edinme) tarihinden itibaren 4 yıl (1.1.2007'den itibaren edinilenler 5 yıl) geçtikten sonra, elden çıkarılmışsa, bundan doğan kazanç, beyana tabi değil. Miras kalan gayrimenkuller ise, ne zaman satılırsa satılsın, elde edilen gelir, vergi dışı olup, beyana tabi değil