'Devlet içme suyuna iyot katsın'

Büşra Uğraş

Hatta yeterli iyot alan hamilelerin çocuklarının IQ'su yüzde 11.5 oranında yükseliyor. Ancak bu kadar önemli olmasına rağmen Türkiye'de iyot testi yapan sadece tek bir klinik var. Jinekoloji ve Antiaging Uzmanı Op. Dr. Ali Fuat Aytekin çocuk, büyük 7'den 70'e herkesin düzenli olarak iyot kullanması gerektiğini vurguluyor ve sağlıklı nesiller için Türkiye'de iyot kullanımının arttırılması gerektiğini söylüyor.

- Kendinizden bahseder misiniz?

Hacettepe Tıp Fakültesi mezun olduktan sonra ABD'de cerrahi endokopi eğitimi aldım. Daha sonra menopoz hakkında araştırma yaptım. Çalışmalarıma devam ederken antiaging konusuna yoğunlaştım. Böylece bir şeyi olmadan tedavi etmek, olmamasını sağlamak için çalışan koruyucu hekimliği keşfettim. Şuan dünyada 67 bin koruyucu hekim var.

- İyot nedir?

Dünyada üç önemli enzim var ki bunların çok ciddi eksikliği yaşanıyor. Bunun birincisi Çinko. Çinko, resveratrol ile beraber 2011'de Harvard Üniversitesi tarafından en iyi anti kanserojen madde olarak seçildi. İkincisi Selenyum, Pakistan'ın kuzeyindeki kayalık dağlarda yaşayan insanların kanında toksit derecesinde selenyum var ve hiç kanser yok. Üçüncüsüyle halojen bir madde olan iyot.

ÇOCUKLARIN ZEKASINI ARTIYOR

- İyot neden önemli? Eksikliği ya da fazlası vücutta nasıl bir etki yaratır?

İyot, insan vücudu için en önemli elementlerden birisi. Tiroit bezlerinin düzgün çalışmasında çok önemli bir faktör. Bunun yanında IQ seviyesini arttırıyor, meme dokusunu koruyor ve dolayısıyla meme kanserine engel oluyor ve prostat kanserini önlüyor. Vücuttaki östorojen korumasını ve yumurtalıkların daha iyi çalışmasını sağlıyor. Odaklanma yetisini arttırıyor. Çocukların daha zeki olmasını, insanların daha uzun boylu olmasını istiyorsak iyot kullanmak zorundayız. Kanserli hastaların da kullanması gerekiyor çünkü tedavi sürecini olumlu yönde hızlandırıyor.

- İyot eksikliğine ne neden oluyor?

İyot eksikliğine neden olduğu bilinen 3 ana halojen madde var. Bunlar klor, flor ve brom. Bütün flor diş macunlarında kullanılıyor ama bu çok gereksiz bir de Avrupa ülkelerinde eskiden sulara karıştırılıyordu şimdi o da yasaklandı. İkincisi klor var içme sularında ve havuzlarda bulunan. Üçüncüsü de brom. Ekmekleri, kağıtları, kahve filtrelerini beyazlatmak için kullanılan, asetonların içinde olan madde. Bunların hepsi iyot eksikliğine neden olur ve tiroit bezinin çalışmasını olumsuz etkiler.

- İyotu nereden alacağız?

Bütün dünya iyot tabletleri kullanıyor. Bunlar 50 miligramlık ya da 75 miligramlık olarak satılıyor.

- Türkiye'de nerelerde bulabiliriz?

Türkiye'de maalesef tablet yok. Bu eksikliği giderebilmek için iyotlu su tüketmek zorundayız. Eczacılarından logul solüsyonu denen iyot solüsyonu hazırlamasını isteyebilirsiniz. 20 cc kadar hazırlattığınız bu solüsyonu 6 ay kullanabilirsiniz. Her gün normal insanlar için bir hamileler için iki damla içme suyuna karıştırıp tüketebilir. İyot depolanabilen bir şey değil o nedenle düzenli almak gerekiyor. Devletin bu duruma el atması gerektiğini düşünüyorum içme sularının hepsinin içine hem potasyum iyodid hem de iyot karıştırılabilir. Hatta haşimato ve gravet hastaları olmasa şehir sularına bile karıştırılabilirdi.

İŞLENMEMİŞ TUZ KULLANIN

- Besinlerden alabilir miyiz?

Kelp denilen deniz yosununda var ondan alabilirsiniz. Ancak ihtiyacı yeteri kadar karşıladığını söyleyemem. İyotlu tuz konusunda da çok büyük bir yanlış anlaşılma var. Tuz ne kadar rafinerize edilirse içindeki iyotun emilme oranı o denli düşer. Ayrıca iyot kaynayan yemeğin içine döküldüğünde de kaybolur. Soğuk yemeğe, salataya veya yumurtanın üzerine kullanabilirsiniz. Tuzun iyot bakımından zengin olmasını istiyorsanız deniz kenarından elde edilmiş, granür şeklinde olan, hiç işlenmemiş ve belki üzerine iyot ilave edilmiş olanları tercih edebilir ve sofrada kendiniz değirmende öğüterek tüketebilirsiniz. 1985 yılına kadar ekmeğin içine iyot katılmış fakat nedense sağlık bakanlığı o dönem bu uygulamayı yasaklamış. Neden böyle bir şey yapıldı kim kaldırdı bilmiyoruz ama bir daha kimse bunun üzerinde durmadı.

- Deniz kenarında yaşayan insanlarda da iyot eksikliği görülüyor mu? Solunum yoluyla denizden iyot alabiliyor muyuz?

Soluma yoluyla tabii ki alabiliriz çünkü iyot buharlaşabilen bir şey. Fakat her deniz kıyısı iyot ihtiyacımızı karşılayamaz. Ancak Meksika Körfezi, Çeltik Denizi, Pasifik Okyanusu, Atlas Okyanusu gibi petrol çıkan havzaların kenarında yaşıyorsanız bu geçerli. İstanbul'da inanılmaz bir iyot eksikliği var. Yaklaşık 400 kişide baktım ve sadece 1 kişide normal çıktı. Ama Kıbrıs öyle değil orada şuan iyot eksikliği yok. Orada denizden ve petrol havzasından gelen havanın birleşmesiyle ortaya çıkan buharda iyot var.

- Herkes iyot takviyesi alabiliri mi?

İki hastalık durumunda vermiyoruz; Haşimato ve Graves. Haşimato hastalığı gebelik sonrası kadınlarda daha çok gözüküyor. Kilo verememelerinin de nedeni hep bu hastalık. Hastalığın oluşma sebebi de kadınların gebelikte iyot ihtiyaçlarını yeterince karşılamıyor olmaları.

- Dünyada iyot kullanımı konusunda neler yapılıyor?

Özellikle Avrupa ülkelerinde ve Rusya'da çok fazla kullanılıyor. Rusya'da bebekler için özel üretilmiş tabletler bile var. Bulgaristan, Çin, Japonya gibi ülkelerde insanlar evlerinde iyot tableti stokları bulunduruyor. Nükleer santralde bir sızıntı olsa bizi kurtaracak tek şey iyot.

KISA BOYLU OLMAMIZIN NEDENLERİNDEN

- Hamilelerde iyotun çok önemli olduğunu söylüyorsunuz ama kadın doğum uzmanları bu konuda bilgi vermiyor. Gebelerde iyot eksikliği nelere yol açıyor?

Gebelikte kadınların iyot ihtiyacı yeterince karşılanırsa çocukların IQ seviyeleri yüzde 11,5 oranında artıyor. Ayrıca Türk halkının bu kadar kısa boylu olmasının nedenlerinden biri de bu eksiklik. Japonlarda da vardı onlar bu konuda da çalışma yapmaya başladılar. Ayrıca iyot eksikliği kadının gebelik sonrasında kilo verememesinin ve Haşimato hastası olmasının da en büyük nedeni.

- Diyelim ki kadın hamilelik sırasında kullanmadı. Doğumdan sonra bebeğe verebilir miyiz?

Tabii ki verilebilir. Anne süt verdiği dönemde kendisi almalı ama çocuk katı gıdaya geçtikten sonra haftada bir iki gün çok az miktarda iyot verilmeli.