Banka 'sağlam' diye kredi verdi: Bina da çürük denetim de
Zeytinburnu'ndaki apartmanın çöküşü araştırılırken uzmanlar, felaketin boyutlarının yaşanan son olayla sınırlı olmadığını gözler önüne serdi. İMO'ya göre, İstanbul'daki binaların yüzde 71'i çürük ve denetimler yetersiz
ABDULLAH YILDIRIM n ZEYNEP ÇİFTÇİ-ABDULLAH DEMİR HELİN ŞAHİN
Zeytinburnu'ndaki 5 katlı binanın çökmesinin ardından başlatılan enkaz kaldırma çalışmaları sona erdi. Çöken binanın solundaki M. Tekneci ve Nadim apartmanları da ikinci bir felaket yaşanmaması için boşaltılırken uzmanlar iç açıcı açıklamalar yapmıyor.
Yapılan bir araştırma, İstanbul'daki binaların yüzde 71.4'ünün, kabul edilebilir en düşük beton kalitesinin altında olduğunu ortaya koydu. İnşaat Mühendisleri Odası (İMO) İstanbul Şubesi Beton ARGE Laboratuvarı'nın 1998'den 2005 sonuna kadar beton kalitesini incelediği 32 ilçeden bin 178 binanın durumu, büyük bir deprem beklenen İstanbul'un yapılarının ne kadar kalitesiz olduğunu ortaya koydu. İncelenen binaların büyük çoğunluğu 10-20 yaş arası, 5-6 katlı apartmanlardan oluşuyor. Sonuca göre, kabul edilebilir en alt beton kalitesi C 20 iken, binaların yüzde 71.4'ü, bu sınırın oldukça altında. İMO İstanbul Şube Başkanı Cemal Gökçe, deprem yönetmeliği çerçevesinde binaların beton sınıfının asgari C 20 olması gerektiğini belirterek, 'Ancak bizce bu da yeterli değil. C 20 nemi geçiriyor ve içindeki çelik zamanla paslanıyor. Çeliğin paslanmasıyla bina çürüyor. Biz C 30'u öneriyoruz' diye konuştu.
Ticari kaygı var
Zeytinburnu'nda yaşanan olayın ardından yapı denetim mekanizmaları ve deprem yönetmeliklerinde yapılan değişiklikler de tekrar gündeme geldi. Yapılarla ilgili kanunların yaşanan büyük felaketlerin ardından çıkarıldığına dair konuşan Gökçe, 'Eğer ihtiyaç duyulursa deprem yönetmeliğinde değişikliğe gidilebilir. Önümüzdeki Mart ayında yeni bir deprem yönetmeliği çıkarılacak' diye konuştu. İMO Yönetim Kurulu Sekreteri Üyesi Ahmet Göksoy ise, 'Yapı denetimi, mühendis ve mimarların yapması gereken bir şey. 1999'dan sonra yapı denetimi üzerinde duruldu. 4708 sayılı Yapı Denetim Yasası, işin taraflarının tümünü ele almadan çıkarıldı. Mühendislerin yetkinlik düzeyi ikinci plana atıldı. Daha sonra yapı denetim kuruluşları devreye girdi. 12 yıl mühendis diplomasını aldığını belirten kişi yapı denetim uzmanı olmaya başladı. Yapılan işlerin laboratuvardan geçmeleri gerekiyor. Ancak yapılmıyor. Ticari kaygılar bu konuda ağır basıyor' dedi. Yapım aşamasında görevlendirilen bazı denetçilerin denetimleri düzenli yapmadıkları ve bu alanda bir gevşeklik yaşandığına dair de eleştiriler bulunuyor.
Kredi vermek için 'sağlamdır' onayı
Zeytinburnu'ndaki vahim olayda yaşamını yitiren 31 yaşındaki Kaside Demir, eşi Gülhan Demir ve 4 çocuğuyla birlekte 8 numaralı dairede oturuyordu. Çift, 14 ay önce 45 bin YTL banka kredisiyle, Zeytinburnu'ndaki evi satın aldı. Banka adına görevli mühendislerin de kredi vermeden önce gelip yaptıkları incelemede krediye onay verdi. Öte yandan, Kaside Demir'in kızları Evin (7) ve Nazlı (6) halen yoğun bakımda tedavi görüyor. Hayatını kaybeden Necla Demir, Samsun Salıpazarı'nda toprağa verildi. Kaside Demir'in (27)cenazesi ise, Mardin'e uğurlandı.
Deniz kumu o zamanki şartlar gereği!
Zeytinburnu'nda çöken Huzur Apartmanı'nın müteahhidi Ali Aktaş'ın oğlu kuyumcu Oktay Aktaş, 'Babamın aynı bölgede 6-7 eseri daha var' dedi. 'Bina çok sağlamdı. Bilirkişi raporları bunu gösterecek' şeklinde konuşan Oktay Aktaş, kolonlardaki midye kabuklarının kumun kalitesiz olduğunu göstermediğini ileri sürdü. Oktay Aktaş, 'O yıl şartlar bunu gerektiriyordu' diye konuştu. Babasının hastanede tedavi gördüğünü anlatan Oktay Aktaş, 'Babam iyi bir müteahhittir. Zeytinburnu'nda 6-7 eseri daha var. İyileşince açıklama yapacak' dedi.
Bilirkişi numuneyi inceliyor
Zeytinburnu'nda 5 katlı binanın çökmesine ilişkin savcılıkça oluşturulan bilirkişinin enkazdan aldığı örnekler inceleniyor. Olaya ilişkin Zeytinburnu Cumhuriyet Başsavcılığı'nca inceleme başlatıldı. Çöken binanın yapımıyla ilgili bugüne kadar geçirilen aşamaları incelemeye alan savcılık, ayrıca uzmanlardan oluşturduğu bilirkişi aracılığıyla enkazdan örnekler aldırdı. Bu örnekler üzerinde incelemelerin sürdüğü, incelemenin sonucuna göre sorumlular hakkında gerekli yasal işlemlerin yapılacağı belirtildi.
Yeniden denetim uzun sürer
Bayındırlık ve İskan Bakanı Faruk Özak, Zeytinburnu'nda çöken binayla ilgili, 'Binanın altında fırın olduğu, bu fırının betona ve demire vermiş olduğu olumsuz etki nedeniyle binanın çökmüş olabileceği söyleniyor. Teknik rapor sonrası konuşacağız' dedi. İstanbul Büyükşehir Belediyesinin, 120 bin bina için tekrar denetim kararı aldığı yönündeki sorular üzerine Özak, 'Tekrar denetim, kontrol gerekiyorsa ve bizden bir talep olursa, biz elimizden geleni yaparız. Bina sayısındaki fazlalık nedeniyle uzun zaman alacaktır' dedi.