'Maddeden kurtulana yeni hayat' projesi

Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ve eşi Emine Erdoğan'ın, madde bağımlılığıyla mücadelede ailelerin güvenle başvurabileceği adres olarak gösterdiği Yeşilay, "Türkiye'ye özgü yeni bir rehabilitasyon modeli" geliştirdi. Yeni uygulamaya, "Türkiye Bağımlılık Rehabilitasyon Modeli" adı verildi. Tedavi olmasına karşın yeniden aynı döngü içine girme ihtimali yüksek olan Türkiye'deki madde bağımlıları için geliştirilen model, Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu'ndan onay aldı.

Onay sayesinde İstanbul'da Bağcılar, Beykoz ve Eyüp Sultan, Ankara, İzmir, Bursa, Samsun, Van, Urfa'da rehabilitasyon merkezleri açılacak. AMATEM ve ÇEMATEM'de maddeden arınan kişilere bu merkezlerde psikolojik danışmanlık, terapi ve rehabilitasyon desteği verilecek; kişinin yaşam becerilerini elde etmesi, mesleki donanım kazanması ve sosyal hayata entegrasyonu sağlanacak. Merkezlerin sayısı 40'a ulaştığında bağımlılık döngüsünün tekrar etmemesi, bir bağımlının tedavi gördükten sonra tekrar maddeye başlamasının önüne geçilmesi hedeflendi.

'BAĞIMLILIK DÖNGÜSÜ'

Yeşilay Genel Başkanı Prof. Dr. Mücahit Öztürk, Milliyet'e Türkiye Bağımlılık Rehabilitasyon Modeli'ni açıklarken şunları kaydetti:

BU BİR HASTALIK: Uyuşturucu, uluslararası boyutuyla çok önemli bir sorun. Uyuşturucu bağımlılığı sadece kullananı değil, ailesini, çevresini de son derece olumsuz etkileyen bir hastalık. Psikolojik ve sosyal destek hizmetleri sağlayacak bütüncül bir mekanizma yok. Tıbbi tedavi sonrası herhangi bir destek olmadan aynı sosyal çevreye dönen birey tekrar bağımlılık döngüsüne giriyor.

Mevcut durum hem tedavi başarı oranının çok düşük olmasına neden oluyor hem de tekrar tekrar tıbbi tedavi sürecine giren bağımlılar AMATEM ve ÇEMATEM'lerde büyük bir baskı oluşturuyor.Yeşilay olarak bu noktadaki eksikliğin giderilmesi odaklandık, ilk olarak ayaktan tedavi hizmeti veren Yeşilay Danışmanlık Merkezi (YEDAM) modelini geliştirdik.

BAKANLIK UYGULAYACAK: Psikologların cevapladığı 444 79 75 danışma hattı ile faaliyete başlayan YEDAM'ın bugün İstanbul'da 3, Antalya, Urfa ve Düzce olmak üzere yüzyüze görüşme ve ayaktan terapi hizmeti veren toplam 6 merkezi bulunmakta. Bağımlı ve yakınların ücretsiz psiko-sosyal destek verdiğimiz merkezlerimizde bozulan yaşam düzeninin onarılmasını ve ilişkilerin sağlıklı devam etmesine katkıda bulunuyoruz. Aile, Çalışma ve Sosyal Hizmetler Bakanlığı ile yaptığımız protokolle birlikte ülke çapında açılacak olan Sosyal Uyum Birimlerinde YEDAM modeli uygulanacak.

'20 ÜLKE İNCELENDİ'

SADECE TEDAVİ DEĞİL: Bağımlı profilimizdeki farklılık nedeniyle Türkiye'ye özgü rehabilitasyon modelini oluşturmak için 5 kıtadan 20 ülkedeki çalışmaları inceledik, birçok çalıştay ve toplantı gerçekleştirdik. İki yıllık alışmanın ürünü olarak Türkiye Bağımlılık Rehabilitasyon Modeli'ni geliştirdik. Rehabilitasyon süreci sadece tıbbi tedavi olarak görülmemeli. Tıbbi tedavinin arkasından psikolojik danışmanlık, terapi ve rehabilitasyon desteğinin verilmesi, kişinin yaşam becerilerini elde etmesi, mesleki donanım kazanması ve sosyal hayata entegrasyonu gibi konuların sırasıyla rehabilitasyon sürecine dahil edilmesi gerekiyor.

BATI BİZDEN BAŞARILI: Ülkemizde bağımlılık sorunu batı ülkeleri ile kıyaslanamayacak kadar az. Türkiye'de resmi rakamlara göre madde deneme oranı yüzde 2,7 civarında. Bu oran batıda yüzde 10'un üzerinde. Yüzde 20'in üzerinde olan ülkeler de var. Orada alkol çok ciddi bir problem. Bizde alkol büyük bir problem teşkil etmiyor. O anlamda avantajımız var. Ama bağımlılığın tedavisine yönelik geliştirilen hizmetler bakımından bize göre çok başarılılar. Bunda tedavi sürecine STK'ları dahil etmelerinin etkisi büyük.

'CESARETLENDİRİLMELİ'

STK'LARIN ÖNÜ AÇILMALI: Sivil toplumun çok aktif rol aldığını görüyoruz dünyada. Bu çok kritik. Türkiye'de de özellikle sivil toplumun hem önünün açılması hem de cesaretlendirilmesi gerekiyor ki bu sorunla ilgili bir başarı elde edelim. Nitekim Yeşilay'ın geliştirdiği model, Bağımlılıkla Mücadele Yüksek Kurulu tarafından benimsendi ve Yeşilay, rehabilitasyon merkezleri açmak için yetkilendirildi."

'10 REHABİLİTASYON MERKEZİ KURACAĞIZ'

"Türkiye Bağımlılık Rehabilitasyon Modeli hizmet sunumu, finansmanı, insan kaynağı, akreditasyonu ve denetimi içeren bir model. Modelin hayata geçirilmesiyle tedavi, rehabilitasyon ve sosyal uyum süreçlerinin birbiriyle bağının güçlendirilmesi ve etkinliğinin artırılması hedefliyoruz.

İlk etapta "Ulusal Uyuşturucu İle Mücadele Eylem Planı" kapsamında kısa vadede 10 rehabilitasyon merkezini kurmak için çalışıyoruz. İstanbul'da Bağcılar, Beykoz ve Eyüp Sultan ilçelerinin yanı sıra Ankara, İzmir, Bursa, Samsun, Van, Urfa'da yer tahsislerinin yapılması için çalışmalar devam ediyor."

'İLK MERKEZ 2019'UN BAŞINDA AÇILACAK'

"Ülkenin daha fazla rehabilitasyon merkezine ihtiyacı var. Önceliğimiz AMATEM olan her ilde rehabilitasyon merkezi açmak. Her bir merkezde ortalama 30 kişi çalışacak, 40 kişi aynı anda yatarak rehabilitasyon hizmeti alabilecek. İlk merkezimiz 2019'un başında hizmet vermeye başlayacak. Ülkemizde tam zamanlı rehabilitasyon merkezlerinde 13 bin hasta bulunduğu tahmin ediliyor.

Bu merkezlerin sayısı 40'a ulaştığında bağımlılık döngüsünün tekrarının olmayacağını ve bir bağımlının tedavi gördükten sonra tekrar maddeye başlamasının önüne geçileceğini düşünüyoruz. Açılacak rehabilitasyon merkezleri ile AMATEM ve ÇEMATEM'de maddeden arındıktan sonra kişiye psikolojik danışmanlık, terapi ve rehabilitasyon desteğinin verilmesi, kişinin yaşam becerilerini elde etmesi, mesleki donanım kazanması ve sosyal hayata entegrasyonu sağlayacağız."

'BAŞVURULARIN YÜZDE 66'SI İŞSİZ'

"Model oluşturma sürecinde yaptığımız araştırmalar, düzenlediğimiz toplantılar sonucunda karşımıza çok çarpıcı sonuçlar çıktı. Tedaviye başvuranların yüzde 47'sinin 15-24 yaş arasında ve yüzde 66'sı işsiz olduğunu gördük.

Diğer yandan yüzde 70'i lise ya da daha düşük eğitim seviyesine sahipken tedaviye başvuranların yüzde 96'sının aileleriyle yaşadığını tespit ettik. Bu nedenle uyuşturucu bağımlılarının profilini temel alarak oluşturulacak milli modelin meslek edindirme odaklı olmasının yanı sıra aileyi sürecin temel parçalarından birisi olarak konumlamasını amaçladık."

Bahar Atakan