Veremi tarihe gömecek keşifte Türk profesör izi

Aralarında Türk bilim insanı Prof. Dr. Tayfun Özçelik'in de bulunduğu uluslararası konsorsiyum, tüberküloz mikrobuna karşı direncin kırılmasına neden olan 'TYK2' isimli geni keşfetti. Türkiye'de bu geni 80 bin kişinin taşıdığı tahmin ediliyor.

Bilkent Üniversitesi öğretim üyesi Prof. Dr. Tayfun Özçelik, Rockefeller Üniversitesi'nden Prof. Dr. Jean-Laurent Casanova'nın yürütücülüğünde ABD, Avustralya, Brezilya, Fas, Fransa, İsveç, İran, Kanada, Singapur, Şili ve Türkiye'den klinisyenlerin katıldığı uluslararası bir konsorsiyum olarak tüberküloz mikrobuna karşı direncin kırılmasına neden olan 'TYK2' isimli geni keşfettiklerini açıkladı. Özçelik, çalışmalarının Science Immunology dergisinde yayımlanan bir araştırma ile dünyaya ilan edildiğini bildirdi.

Özçelik, keşfi yapılan yeni gene ilişkin şu değerlendirmeyi yaptı: "Bu mutasyonun toplumda görülme oranı yüksektir ve şimdiye kadar tanımlanan en sık tek gen hastalıklarından biri olma özelliğini taşımaktadır. Avrupa'da yaklaşık yüzde 9, Türkiye'de yüzde 5 gibi bir heterozigot oranı bulunuyor. Buna göre her 600-1000 kişiden bir tanesi TYK2 mutasyonu için homozigot durumda. Örneğin halen Türkiye'de yaklaşık 80 bin Avrupa'da 1 milyon kişinin bu geni taşıması ihtimaller arasında. İşte bu kişilerin tüberküloz mikrobu ile karşılaştıklarında hastalığa yakalanma oranları taşıyıcı olmayanlara oranla ciddi derecede daha fazla."

Özçelik, araştırma gruplarının, TYK2 geni ve interferon sinyal ileti yolu üzerinde yer alan molekülleri inceleyerek, erken tanı, taşıyıcı tanısı ve tedavi ajanlarının geliştirilmesi üzerinde odaklanan araştırmalar yürüttüklerini de sözlerine ekledi. Çabalara ve bilimsel ilerlemelere rağmen tüberküloz hastalığının tamamen yok edilemediğine işaret eden Özçelik, şu an Türkiye'de 15 bin tüberküloz hastası bulunduğunu söyledi.

EN ÇOK ÖLDÜREN 10 HASTALIKTAN BİRİ VEREM

Türk Toraks Derneği Tüberküloz Çalışma Grubu Başkanı Doç. Dr. Aylin Babalık, halk arasında verem olarak da bilinen tüberkülozun dünyadaki ilk 10 ölüm sebebinden biri olduğunu belirterek 21. yüzyılda milyonlarca insanın önlenebilir ve iyileştirilebilir hastalıktan hayatını kaybetmesinin kabul edilemeyeceğini söyledi. Dünya genelinde her yıl 10 milyon yeni hastanın ortaya çıktığını ifade eden Babalık, bu hastaların ancak yüzde 64'ünün raporlandığı, yüzde 36'sının ise kayıtlarda yer almadığının bilindiğini anlattı. Türkiye'de hasta sayısının yıllar içinde düştüğünü belirten Babalık "2005'teki hasta sayısı 20 bin 535 iken bu sayı 2017'de 12 bin 46'ya düşmüştür. 2016'da tanı konulmuş hastaların yüzde 86'sının tedavisi başarı ile tamamlanmıştır" diye konuştu.