Sözleşmeli erlikten erbaşlığa geçenlere ikramiye ödenir mi?
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesine sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken girdikleri sınav sonucunda başarılı olarak erbaşlığa geçiş yapan davacıların, sözleşmeli er olarak görev yaptıkları süre için ikramiye istemlerinin 6191 sayılı Sözleşmeli Er ve Erbaş Kanunu'nun 7. maddesinin 5. fıkrası kapsamında ikramiye alma hakları bulunmadığından bahisle reddi üzerine açılan davalarda farkı kararlara ilişkin olarak içtihadı birleştirdi.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesine sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken girdikleri sınav sonucunda başarılı olarak erbaşlığa geçiş yapan davacıların, sözleşmeli er olarak görev yaptıkları süre için ikramiye istemlerinin 6191 sayılı Sözleşmeli Er ve Erbaş Kanunu'nun 7. maddesinin 5. fıkrası kapsamında ikramiye alma hakları bulunmadığından bahisle reddi üzerine açılan davalarda farkı kararlara ilişkin olarak içtihadı birleştirdi.
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulu, TSK'dan ayrılma olmadığından "alamaz" dedi
İDDK: Ayrılma söz konusu değildir.
6191 sayılı Kanun'un yukarıda metnine yer verilen 7. maddesinin 5. fıkrasında;
kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini
bitirmesinden dolayı Türk Silahlı kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve
erlere yapılacak ödeme hüküm altına alınmıştır.
Anılan hükümde, kusur ve sözleşme süresine ilişkin koşullar belirlenmekle birlikte
kişilere ödeme yapılmasının temel koşulunun Türk Silahlı kuvvetlerinden ayrılmak
olarak belirlendiği görülmektedir.
Somut uyuşmazlıkta ise, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde sözleşmeli er olarak görev yapan kişilerin uzman erbaşlık sınavında başarılı olmaları sonrasında bu statüye geçiş yapabilmeleri için mevcut sözleşmelerinin feshi ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bünyesine uzman erbaş statüsüne nasbedilmeleri söz konusudur. Dolayısıyla bu kişilerin Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrıldıklarından söz edilemez.
Bu durumda, 6191 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 5. fıkrasında yer alan "ayrılma"
koşulunun sözleşmeli er ve erbaşlıktan uzman erbaşlığa geçiş yapanlar açısından
gerçekleşmediği anlaşıldığından, bu kişilere anılan hükümde yer alan ödemenin
yapılmasının da mümkün olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Diğer yandan, sözleşme süresi bitmemesine rağmen sözleşmenin feshedilmesinde
davacıların kusurunun bulunmadığı kabul edilse dahi yukarıda belirtildiği üzere
temel koşul olan ayrılma koşulu sağlanmadığından bu hususun uyuşmazlıkların
esasını etkiler yönü bulunmamaktadır.
Ayrıca, uzman erbaşlık sınavına girerek bu statüye geçiş hakkı tanınmasının,
bir diğer deyişle sözleşmeli er ve erbaşların mevzuatta kendilerine verilen
hakkı kullanmalarının, tek başına bu kişilere ödeme yapılması sonucunu doğurmayacağı
da tabiidir.
T.C.
D A N I Ş T A Y
İDARİ DAVA DAİRELERİ KURULU
Esas No: 2022/58
Karar No: 2022/64
BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI ARASINDAKİ AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİ HAKKINDA KARAR
Ankara Bölge İdare Mahkemesi Başkanlar Kurulunun 03/06/2022 tarih ve E:2022/73, K:2022/73 sayılı kararıyla;
.............. vekili Av. ......... tarafından, Ankara Bölge İdare Mahkemesi
7. İdari Dava Dairesinin 09/02/2022 tarih ve E:2021/2973, K:2022/289 sayılı
kararı ile İzmir Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 03/03/2022 tarih
ve E:2022/49, K:2022/328 sayılı kararı arasındaki aykırılığın giderilmesinin
istenilmesi nedeniyle,
"Aykırılığın, davanın reddi yolundaki Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari
Dava Dairesi kararı doğrultusunda giderilmesi gerektiği" görüşüyle, 2576
sayılı ''Bölge İdare Mahkemeleri, İdare Mahkemeleri ve Vergi Mahkemelerinin
Kuruluşu ve Görevleri Hakkında Kanun"un 3/C maddesinin
5. fıkrası uyarınca karar verilmesi için dosyanın Danıştaya gönderilmesi üzerine,
Danıştay İdari Dava Daireleri Kurulunca, Tetkik Hakimi ............'ın açıklamaları
dinlendikten sonra konu ile ilgili kararlar ve yasal düzenlemeler incelenerek
gereği görüşüldü:
I-AYKIRILIĞIN GİDERİLMESİ İSTEMİNE KONU BÖLGE İDARE MAHKEMESİ KARARLARI:
A- ANKARA BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 7. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2021/2973 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti Kuvvetleri Komutanlığı bünyesinde sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken uzman erbaş sınavında başarılı olarak uzman erbaş olarak naspedilen davacı tarafından, sözleşmeli er olarak görev yaptığı döneme ilişkin ikramiyesinin ödenmesi istemiyle yapılan 14/09/2020 tarihli başvurunun zımnen reddine ilişkin işlemin iptali ile yoksun kaldığı ikramiyenin hak ediş tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar verilmesi istenilmiştir.
Ankara 13. İdare Mahkemesinin 07/10/2021 tarih ve E:2021/1901, K:2021/1621 sayılı kararının özeti:
6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu'nun 7. maddesinde yer alan hükümler belirtilerek;
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının, 2014-2019 yılları arasında Kuvvetleri Komutanlığı ile sözleşme imzalayarak sözleşmeli er olarak görev yapmaya başladığı, sözleşmenin devamı sırasında uzman erbaşlık geçiş sınavına katıldığı ve başarılı olduğu, 25/12/2019 tarihinde sözleşmeli er sözleşmesini feshederek devamında 27/12/2019 tarihinde uzman onbaşı olarak göreve başladığı, daha sonra davacının, 14/09/2020 tarihli dilekçe ile 6191 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 5. fıkrasında düzenlenen sözleşmeli er ikramiyesinin ödenmesi istemiyle davalı idareye başvurduğu, başvurunun cevap verilmeyerek zımnen reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı;
Anayasa'nın 128. maddesine göre memurlar ve diğer kamu görevlilerinin aylık ve ödeneklerinin kanunla düzenlendiği, mevzuatta hüküm bulunmaması halinde yorum yoluyla kamu açısından ek mali yükümlülük anlamına gelebilecek ödemelerin yapılmasının mümkün olmadığı;
Bu durumda, 6191 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 5. fıkrasında belirtilen ödemeden yararlanılabilmesi için Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılmış olma şartının sağlanması gerekmekte olup, bu şartı taşımayanlar için ödemeden yararlanamayacaklarına ilişkin başkaca bir yasal düzenleme bulunmasına gerek olmadığından Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrılmayan ve yalnız statüsü değişen davacının talebinin zımnen reddine ilişkin işlemde hukuka aykırılık bulunmadığı;
Öte yandan dava konusu işlem hukuka uygun tesis edildiğinden tazminat ve alacaklarının ödenmesine yönelik istemin de reddine karar verilmesi gerektiği gerekçesiyle davanın reddine karar verilmiştir.
Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 09/02/2022 tarih ve E:2021/2973, K:2022/289 sayılı kararının özeti:
Ankara 13. İdare Mahkemesinin 07/10/2021 tarih ve E:2020/1901, K:2021/1621 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
B- İZMİR BÖLGE İDARE MAHKEMESİ 5. İDARİ DAVA DAİRESİNİN E:2022/49 SAYILI DOSYASINA KONU YARGILAMA SÜRECİ:
Dava konusu istemin özeti:
..... ....... ......... bünyesinde sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken
uzman erbaş sınavında başarılı olarak uzman erbaş olarak naspedilen davacı tarafından,
sözleşmeli er olarak görev yaptığı döneme ilişkin ikramiyesinin ödenmesi istemiyle
yapılan 14/09/2020 tarihli başvurunun reddine ilişkin ..... Kuvvetleri Komutanlığının
09/12/2020 tarih ve 1048986 sayılı işleminin iptali ile ödenmesi gereken ikramiyenin
hak ediş tarihinden itibaren işleyecek yasal faiziyle birlikte ödenmesine karar
verilmesi istenilmiştir.
İzmir 6. İdare Mahkemesinin 04/11/2021 tarih ve E:2020/1693, K:2021/1399 sayılı
kararının özeti:
6191 sayılı Sözleşmeli Erbaş ve Er Kanunu'nun 7. maddesi, 08/06/2011 tarih ve 27958 sayılı Resmi Gazete'de yayımlanan Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği'nin 15. maddesinin 3. fıkrası ile 21 ve 28. maddelerinde yer alan düzenlemeler belirtilerek;
Dava dosyasının incelenmesinden; davacının ..... ....... ......... bünyesinde sözleşmeli er olarak görev yapmaktayken yapılan sınavda başarılı olarak Kuvvetleri Komutanlığında uzman erbaş statüsüne geçtiği, Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği'nin 28. maddesi doğrultusunda 20/01/2020 tarihinde sözleşmesinin feshedildiği, davacı tarafından 6191 sayılı Kanun uyarınca hak ettiği ikramiyenin tarafına ödenmesi istemiyle yaptığı başvurunun reddi üzerine bakılmakta olan davanın açıldığı;
Olayda; her ne kadar davalı idare tarafından, davacının sözleşme süresi bitmeden
kendi iradesiyle sözleşmesini bitirerek uzman erbaşlık statüsüne geçiş yaptığı,
statü geçişi yapan personele de ikramiye ödeneceğine dair düzenleme bulunmadığı
belirtilmiş olsa da, Sözleşmeli Erbaş ve Er Yönetmeliği'nin 28. maddesinde sözleşmesini
yenilemeyenler veya ayrılanların ilgili mevzuattaki şartları sağlamak şartıyla,
uzman erbaşlığa ve astsubaylığa başvurabileceği, en az üç yıl görev yapmış olanların,
müteakip sözleşme süresi içerisinde başvuru yapabileceği, bu durumda olanların,
başvurularının kabul edilmesi halinde uzman erbaşlığa geçenlerin veya astsubaylığa
nasbedilenlerin sözleşmeleri kendiliğinden son bulacağının düzenlendiği, bu
hale göre, mevzuatta davacıya uzman erbaşlığa geçiş hakkı tanındığı dikkate
alındığında, davacının kendi iradesiyle geçiş yapmış olsa da sözleşmenin sona
ermesinde kusuru bulunmadığının kabulü gerektiği;
Bu durumda; davacının durumunda olan personele ikramiye ödenmeyeceği konusunda
yasal bir düzenlemenin bulunmadığı ve davacının kendi kusuru olmaksızın sözleşmesinin
kendiliğinden sona erdiği anlaşıldığından, davacıya 6191 sayılı Kanunu'nun 7.
maddesinin 5. fıkrası uyarınca görev süresi dikkate alınarak ikramiye ödenmesi
gerekirken aksi yönde tesis edilen dava konusu işlemde hukuka uyarlık görülmediği;
Ayrıca, dava konusu işlemde hukuka uyarlık bulunmadığından Anayasa'nın 125. maddesi uyarınca davacının dava konusu işlem nedeniyle meydana gelen parasal hak kayıplarının idareye başvuru tarihinden itibaren işletilecek yasal faiziyle birlikte davacıya ödenmesi gerektiği gerekçesiyle dava konusu işlemin iptaline ve tüm parasal hak kayıplarının 14/09/2020 tarihinden itibaren işletilecek yasal faizi ile birlikte davacıya ödenmesine karar verilmiştir.
İzmir Bölge İdare Mahkemesi 5. İdari Dava Dairesinin 03/03/2022 tarih ve E:2022/49, K:2022/328 sayılı kararının özeti:
İzmir 6. İdare Mahkemesinin 04/11/2021 tarih ve E:2020/1693, K:2021/1399 sayılı kararının usul ve hukuka uygun olduğu, kaldırılmasını gerektiren bir neden bulunmadığı gerekçesiyle istinaf başvurusunun reddine kesin olarak karar verilmiştir.
II-İNCELEME VE GEREKÇE:
MADDİ OLAY:
Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesine sözleşmeli er olarak görev yapmakta iken girdikleri sınav sonucunda başarılı olarak erbaşlığa geçiş yapan davacıların, sözleşmeli er olarak görev yaptıkları süre için ikramiye istemlerinin 6191 sayılı Sözleşmeli Er ve Erbaş Kanunu'nun 7. maddesinin 5. fıkrası kapsamında ikramiye alma hakları bulunmadığından bahisle reddi üzerine açılan davalarda verilen farklı nitelikteki kararların kesinleşmesi üzerine incelenen aykırılığın oluştuğu görülmüştür.
HUKUKİ DEĞERLENDİRME :
Başvuruya konu olan kararlar arasındaki aykırılığı, sözleşmeli er veya erbaş olarak görev yapan kişilerin uzman erbaşlığa geçiş yapmaları halinde bu kişilere 6191 sayılı Sözleşmeli Er ve Erbaş Kanunu'nun 7. maddesinin 5. fıkrası kapsamında ikramiye ödenip ödenemeyeceği hususu oluşturmaktadır.
6191 sayılı Kanun'un yukarıda metnine yer verilen 7. maddesinin 5. fıkrasında;
kendi kusurları olmaksızın veya ilk sözleşmesini yahut müteakip sözleşme süresini
bitirmesinden dolayı Türk Silahlı kuvvetlerinden ayrılan sözleşmeli erbaş ve
erlere yapılacak ödeme hüküm altına alınmıştır.
Anılan hükümde, kusur ve sözleşme süresine ilişkin koşullar belirlenmekle birlikte
kişilere ödeme yapılmasının temel koşulunun Türk Silahlı kuvvetlerinden ayrılmak
olarak belirlendiği görülmektedir.
Somut uyuşmazlıkta ise, Türk Silahlı Kuvvetleri bünyesinde sözleşmeli er olarak görev yapan kişilerin uzman erbaşlık sınavında başarılı olmaları sonrasında bu statüye geçiş yapabilmeleri için mevcut sözleşmelerinin feshi ile Deniz Kuvvetleri Komutanlığı bünyesine uzman erbaş statüsüne nasbedilmeleri söz konusudur. Dolayısıyla bu kişilerin Türk Silahlı Kuvvetlerinden ayrıldıklarından söz edilemez.
Bu durumda, 6191 sayılı Kanun'un 7. maddesinin 5. fıkrasında yer alan "ayrılma"
koşulunun sözleşmeli er ve erbaşlıktan uzman erbaşlığa geçiş yapanlar açısından
gerçekleşmediği anlaşıldığından, bu kişilere anılan hükümde yer alan ödemenin
yapılmasının da mümkün olmadığı sonucuna varılmaktadır.
Diğer yandan, sözleşme süresi bitmemesine rağmen sözleşmenin feshedilmesinde
davacıların kusurunun bulunmadığı kabul edilse dahi yukarıda belirtildiği üzere
temel koşul olan ayrılma koşulu sağlanmadığından bu hususun uyuşmazlıkların
esasını etkiler yönü bulunmamaktadır.
Ayrıca, uzman erbaşlık sınavına girerek bu statüye geçiş hakkı tanınmasının,
bir diğer deyişle sözleşmeli er ve erbaşların mevzuatta kendilerine verilen
hakkı kullanmalarının, tek başına bu kişilere ödeme yapılması sonucunu doğurmayacağı
da tabiidir.
III-SONUÇ :
Açıklanan nedenlerle; Bölge İdare Mahkemesi kararları arasındaki aykırılığın, davanın reddi yolundaki Ankara Bölge İdare Mahkemesi 7. İdari Dava Dairesinin 09/02/2022 tarih ve E:2021/2973, K:2022/289 sayılı kararı doğrultusunda giderilmesine, kesin olarak, 12/10/2022 tarihinde oyçokluğu ile karar verildi.