Sayıştay: TMSF denetlenmiyor
Sayıştay, Bankaların fona devirlerinden sonra bu bankalarda gerçekleşen birleşme, tasfiye, devir ve satış gibi işlemler dahil bankaların faaliyetlerinin Bankalar Yeminli Murakıplarınca denetimi yapılmadığını açıkladı. Bankaların birleşmesi, satışı, tasfiyesi, tekrar tasfiyenin kaldırılması sırasında gerçekleşen Hazine tarafından, devlet iç borçlanma senetleriyle (DİBS) kearşılanan hareketler ile ilgili sağlıklı bilgilere ulaşılamadığını kaydeden Sayıştay, Hazine'nin ikrazlar hesabında TMSF'den 24.2 katrilyon lira olarak gözüken alacağın, Hazine Müsteşarlığı ve TMSF kayıtları üzerinde karşılıklı olarak yapılan incelemeler sonucunda, faiz hariç 32.6 katrilyon lira olması gerektiğini tespit etti.
Sayıştay, incelemelerini Hazine Müsteşarlığı, TMSF ve ilgili banka muhasebe kayıtları ile Merkez Bankasından temin edilebilen bilgi ve belgeler baz alınarak yeni bir rapor hazırladı. Verilen DİBS'in Hazine Müsteşarlığı tarafından ihracından başlayarak nasıl hareket ettiğini, batık bankalar ve kurumların kayıt, bilgi ve belgeleri üzerinden izlemeye çalışan Sayıştay karşılaştığı sonuçları raporunda şöyle yansıttı:
BATIK BANKALARIN MUHASEBE SİSTEMİ
-Ancak, bankalardaki kayıtların, birçok senet hareketiyle ilgili muhasebe belgelerine ulaşılamaması, belge olarak sunulanların ise birçoğunun belge niteliği taşımaması, belge eksiklikleri ile birlikte ilgili banka muhasebe sistemlerinin bankaların tasfiye veya birleşme süreçleri ile birlikte bilgi elde edilemez duruma geldiği belirlendi.
-TMSF'nin 2002 yılı bilançosunda, bankalara aktarılan kaynakları aktifte sadece DİBS anaparalarını dikkate alarak takip edildiği ve bilançoda bankalara aktarılan kaynağın eksik gösterildiği belirlendi. Batık bankalara yaklaşık 32 katrilyon lira değerinde DİBS'e bağlı kaynak aktarımı yapılmışken bu tutarın bankalara verilen ihtiyatların izlendiği aktif hesaplarda 17.4 katrilyon lira olarak gözüküyor.
-TMSF tarafından ihtiyat olarak gönderilen DİBS'in bankalar tarafından geçici hesaplara alındığı, işlemlerin çoğunda geçici hesaplardan ana hesaplara geçiş kayıtlarına ulaşılamadığı bu nedenle birçok işlemde inceleme ve izlemeyi tam olarak sonuçlandırmanın mümkün olamadığı belirtildi. Bu bankaların bir bölümünün DİBS işlemlerinin yer aldığı muhasebe sistemlerinin bilgi edinilemez durumda olduğu bildirildi.
-TMSF tarafından sunulan Banka Bilançoları ile merkez Bankası izleme sisteminden alınan bilançolar arasında büyük oranda uyumsuzluklar tespit edildi.
KAPATILAN BANKALARIN DENETİMİ YAPILMADI
-Bankaların fona devirlerinden sonra bu bankalarda gerçekleşen birleşme, tasfiye, devir ve satış gibi işlemler dahil bankaların faaliyetlerinin Bankalar Yeminli Murakıplarınca denetimi yapılmadı. Bankaların birleşmesi, satışı, tasfiyesi, tekrar tasfiyenin kaldırılması sırasında gerçekleşen DİBS hareketleri ile ilgili sağlıklı bilgilere ulaşmak mümkün olamadı.
-Türk lirası ve yabancı para mevduatlarının ticari bankalara devri karşılığında gönderildiği belirtilen DİBS ve mevduat devrine ilişkin muhasebe kayıtlarına ulaşılamadı.
AÇIK KALAN HESAPLAR
İncelemeler sırasında kapatılan veya tasfiye edilen bankaların diğer bankalarda (özel bankalar dahil) açmış oldukları menkul kıymet hesaplarının hatta bazı bankalarda mevduat hesaplarının bu bankaların kapatılmış olmasına rağmen halen açık kaldığı, tasfiye veya kapatılma işlemlerinden sonra bu hesaplarda hareket olduğu görüldü. Dolayısıyla kapatılan veya tasfiye edilen bankaların diğer bankalardaki hesaplarının takip edilerek yapılan işlemlerin mahiyetlerinin açıklığa kavuşturulması ve bu hesapların kapatılması gerekiyor.
GERİ ÖDENMESİ MÜMKÜN GÖZÜKMÜYOR
-İncelemeler sırasında; ikrazen verilen DİBS'den kaynaklanan Hazine alacağının TMSF'nin varolan mali yapısıyla geri ödenmesinin mümkün olmayacağı gözlemlenmiştir. Çok sayıda senet işlemlerinin muhasebe kayıtlarına ulaşılamaması, değeri katrilyonlarla ifade edilen işlemler ve bu işlemlerin bu bankalarda nasıl sonuç doğurduğunun tespitini de imkansız kılmaktadır. Raporda, TMSF'ye verilen ikrazlara ilişkin eksikliklerin 2003 yılı hesap döneminde giderildiği, 2003 yılı muhasebe döneminde, toplam 12.1 katrilyon lira düzeltme kaydı yapılarak, 31 Adalık 2003 tarihi itibariyle ikrazlar hesabında izlenen TMSF'den alacakların 44.5 katrilyon liraya ulaştığı, yapılan düzeltme işleminden sonra, TMSF kayıtları ile Hazine kayıtları arasındaki tutarsızlığın giderildiği belirtildi.
Birgün