Fatih Karahan: Enflasyonda Kalıcı Düşüş İçin Kararlıyız

Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) Başkanı Fatih Karahan, Boğaziçi Üniversitesi tarafından düzenlenen Finans Zirvesi 2025'te, Türkiye ekonomisinde para politikası ve enflasyon görünümüne dair önemli açıklamalarda bulundu. Karahan, sıkı para politikası duruşunun enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar süreceğini vurguladı. Fiyat istikrarının, sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah artışı için ön koşul olduğunu belirtti. Küresel ölçekte artan jeopolitik riskler, teknolojik dönüşüm ve değişken finansal koşulların para politikası üzerinde etkili olduğunu ifade eden Karahan, küresel ticaret politikalarındaki gelişmelerin belirsizlikleri artırdığını söyledi.

Enflasyon ve Para Politikası Gelişmeleri

2024 Haziran'dan bu yana dezenflasyon sürecinin devam ettiğini belirten Karahan, enflasyonun ana eğiliminin gerilediğini ve hizmet enflasyonundaki düşüşün belirginleştiğini ifade etti. Mal enflasyonunun da düşük seviyelerde seyrettiğini, uygulanan politikalar sonucunda talepte oluşan dengelenmenin enflasyondaki düşüşe katkı verdiğini söyledi. Enflasyon beklentilerinin gerileme eğilimine girdiğini, finansal piyasalarda yaşanan hareketlilik karşısında proaktif tedbirler aldıklarını belirtti.

Küresel Belirsizliklerin Ekonomiye Etkisi

Karahan, küresel düzeyde artan belirsizliklerin ülke ekonomilerine etkilerini anlatarak, bu ortamın karar alma süreçlerini bozduğunu, yatırımların ertelenmesine ve tüketimin daralmasına neden olduğunu vurguladı. İhracata dayalı ekonomilerde büyümeyi baskıladığını, yatırımcıların daha güvenli limanlara yöneldiğini ve gelişmekte olan ülkelerin risk birimlerini artırdığını belirtti.

Gelişmekte Olan Ülkelerde Para Politikası Araçları

• Döviz piyasası müdahaleleri: Kur geçişkenliğinin yüksek olduğu ülkelerde fiyat istikrarını desteklemek amacıyla doğrudan veya dolaylı döviz müdahaleleri uygulanıyor.
• Makro ihtiyatçı politikalar: Yurt içi odaklı önlemler veya dışsal kırılganlıklar odaklı önlemler olarak sınıflandırılabiliyor.

Türkiye'de Para Politikası Uygulamaları

Karahan, Türkiye'deki para politikası uygulamalarında temel araç olan politika faizini çeşitli makro ihtiyati politikalarla güçlendirdiklerini belirtti. Sıkı parasal duruşu desteklemek üzere kullanılan araçları üç ana grupta özetledi:

• Mevduata yönelik düzenlemeler: Türk lirası mevduatın payını artırmayı ve KKM'yi kademeli olarak azaltmayı hedefliyorlar.
• Kredi büyümesine yönelik düzenlemeler: Kredi talebindeki dalgalanmaların önüne geçiliyor.
• Likiditeye ilişkin adımlar: Sistemdeki fazla Türk lirası likiditesi yönetiliyor.

Finansal İstikrar ve Rezervler

KKM bakiyesindeki azalışın finansal istikrar üzerinde risk oluşturmadan sağlandığını belirten Karahan, son 12 ayda vadesi dolan KKM hesaplarından dövize geçiş oranının %14,5 seviyesinde gerçekleştiğini açıkladı. TL mevduatın payı %58 ile tarihsel ortalamasına yakın bir seviyede ilerliyor.

Döviz Rezervleri ve Mevduat Faizleri

• Brüt rezervler: 22 Mart 2024'te 124 milyar dolar seviyesindeyken, 14 Mart 2025'te 171 milyar dolara yükseldi, 2 Mayıs'ta ise 139 milyar dolara geriledi.
• Swap hariç net rezervler: Eksi 65 milyar dolardan 66 milyar dolara yükseldi.
• Döviz talebi: 14 Mart-2 Mayıs tarihleri arasında oluşan döviz talebinin %70'i yurt dışı kaynaklı, yurt içi talep ise sınırlı kaldı.

Enflasyon Beklentileri ve Politika Duruşu

Karahan, enflasyonda yaşanan düşüşe dikkat çekerek, kullanılan göstergelerin yıllıklandırılmış enflasyonun %30'un biraz üzerinde olduğunu gösterdiğini belirtti. Gıda fiyatlarının martta ramazan ayının etkisiyle yükseldiğini, nisanda ise daha ılımlı bir artış kaydettiğini söyledi. Hizmet enflasyonundaki artışın görece sınırlı olduğunu, maliyet kaynaklı baskıların hafiflemeye devam ettiğini vurguladı.

Sıkı Para Politikası ve Gelecek Beklentileri

Karahan, emtia fiyatlarının daha ılımlı seyrederek dezenflasyona katkı sağladığını, yurt dışı talebin zayıfladığını ve alınan önlemler sayesinde yurt içi talebin de zayıflamakta olduğunu belirtti. Belirsizliklerin geçmiş döneme göre daha yüksek olduğunu göz önünde bulundurarak ihtiyatlı ve sıkı bir para politikası duruşu sergilediklerini ifade etti. Sıkı para politikası duruşunun enflasyonda kalıcı düşüş ve fiyat istikrarı sağlanana kadar süreceğini yineledi. Fiyat istikrarının sürdürülebilir büyüme ve toplumsal refah artışı için ön koşul olduğunu bir kez daha vurguladı. TCMB olarak dezenflasyon sürecinin devamını sağlayacak ve enflasyonu belirlenen ara hedeflerle uyumlu şekilde düşürmek için kararlılıkla çalışmalarını sürdüreceklerini belirtti.